خبرگزاری دانا بررسی می‌کند(۲)؛
متاسفانه بسیاری از نوجوانان از عوارض خطرناک مصرف مواد مخدر آگاه نیستند و یا آن را جدی نمی‌گیرند؛ در پارک‌ها یا قهوه خانه که به گفت‌و‌گو با این افراد کم سن و سال می‌نشینیم، اکثر آنان بر این باور هستند که مصرف قلیان و سیگار هیچ ارتباطی با مواد مخدر ندارند و برخی از آنان مدعی هستند که می‌توانند بر مواد مخدر غلبه کنند و هرگز معتاد نشوند.
به گزارش خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری دانا (داناخبر)، باورهای غلط باعث شده است که نوجوانان به سمت مواد مخدر ترغیب شوند و متاسفانه زمانی به حقیقت تلخ مواد مخدر پی می‌برند که از خانه و خانواده خود به علت اعتیاد ترد شده‌اند.
گروه هم سالان یکی از مهم‌ترین بخش‌هایی است که در تربیت مناسب کودکان و نوجوانان باید کنترل شود چرا که بسیاری از کودکان پس از ورود به گروه هم سالان خود به سمت سیگار، قلیان، رفتارهای ناهنجار خیابانی و در نهایت مصرف مواد مخدر و حتی مواد محرک روی می‌آورند.
علاوه بر تاثیر گروه همسالان بسیاری از جوانان و نوجوانان از مواد مخدر به عنوان وسیله‌ای برای اعلام استقلال، به ویژه در زمان تقابل با خانواده استفاده می‌کنند و این در حالی است که بسیاری از این افراد با تحلیل‌های ابداعی و توجیه کننده فکر می‌کنند که مواد مخدر، گذرگاه عبور از نوجوانی به بزرگسالی است.
رفتار والدین بسیار اساسی است در گرایش فرزندان به موادمخدر
اصغر مهاجری به عنوان یک آسیب‌شناس، رفتار والدین را در گرایش فرزندان به مواد مخدر یک عامل پررنگ و فراموش نشدنی می‌داند و معتقد است که اعتیاد والدین به مواد مخدر و حتی سیگار می‌تواند کودک خانواده را در همان دوران بلوغ با مواد مخدر آشنا کند و فرزند قبل از بلوغ و ورود به گروه همسالان دچار تزلزل‌های شخصیتی در زمینه مصرف مواد مخدر شود.
وی بر این نظر است که مصرف مواد مخدر، سیگار و قلیان در نوجوان‌هایی که تحت فشار و استرس‌های تحصیلی، ناکامی‌های ارتباطی با والدین یا دوستان هستند به مراتب بیشتر دیده می‌شود و اغلب دچار افت تحصیلی نیز می‌شوند.
این آسیب‌شناس، بلوغ زودرس در کودکان را یک بیماری روانی شایع در سال‌های اخیر عنوان کرد و افزود: وقتی یک کودک در سنین پایین دچار بلوغ زودرس می‌شود از آنجایی که بلوغ جسمی او با بلوغ فکری تطابق ندارد ناخودآگاه دچار تضادهایی می‌شود و در نهایت این کودک بیشتر به سمت مصرف مواد مخدر گرایش می‌یاید.
اصغر مهاجری این گونه توضیح می‌دهد که وقتی یک کودک به بلوغ زودرس دچار می‌شود بسیاری از نیازهای جسمی فرد با سطح فکری او تطابق ندارد لذا دچار یک سر در گمی می‌شود، از انجایی که برخی از نوجوانان مصرف مواد مخدر، سیگار و قلیان را یک نوع اعلام استقلال می‌دانند در نتیجه سعی می‌کنند خود را با این روش کاملا اشتباه و نافرجام موفق نشان دهند.
مواد مخدر حلال مشکلات نیست
متاسفانه در حال حاضر برخی از نوجوانان نمی‌خواهند درک کنند که مصرف موادمخدر، فقط یک راه فرار و احساس کاذب است و در واقع تاثیر تلقینی دارو‌ها موجب می‌شود فرد احساس کند که حالش بهتر شده و این به استفاده بیشتر و در نهایت اعتیاد منجر می‌شود.
به طور کلی مراحل گرایش به اعتیاد در نوجوانان در چند مرحله رخ می‌دهد؛ در مرحله نخست نوجوان یا جوان برای پاسخ دادن به سوال‌های خود و از روی کنجکاوی به سمت مواد مخدر گرایش پیدا می‌کند که بنا بر تحقیقات انجام شده کمتر از ۱۰ درصد نوجوانان با این دلیل به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند.
یکی از مراحل و مسیرهای گرایش به مواد مخدر، امتحان کردن مواد است افراد استفاده از مواد مخدر را تفریحی می‌داند که اغلب، دوستان و گروه همسالان مشوق اصلی ورود جوانان یا نوجوانان به این مرحله هستند که البته تغییرات رفتاری زیاد بارز نیست.
عوارض وابستگی روانی به مواد مخدر
بر اساس این گزارش، برخی از نوجوانان نسبت به مواد مخدر یک وابستگی روانی پیدا می‌کنند و نوجوان به اشتباه فکر می‌کند که مصرف این دارو‌ها، به کاهش اضطراب و استرس منجر می‌شود اما باید گفت مصرف بیشتر این دارو‌ها ا فرد را بیش از پیش در استرس و ناهنجاری‌ها غرق می‌کند.
زمانی که نوجوانان نسبت به مواد مخدر یک وابستگی روانی پیدا می‌کنند، به تدریج گوشه گیر شده و رابطه خود با خانواده را کاهش می‌دهند و در فضای خانه پرخاشگری را پیش می‌گیرد؛ تغییر آرایش و پوشش، افت تحصیلی، اختلالات در خواب، بی‌نظمی، تغییرات فیزیکی در بدن و فرار از خانه را می‌توان از عوارض وابستگی روانی نوجوان به مواد مخدر دانست.
جایگزینی شایع‌ترین عامل اعتیاد نوجوانان
مصطفی فروتن به عنوان یک آسیب‌شناس، جایگزینی را مهم‌ترین و شایع‌ترین عامل گرایش نوجوانان به سمت مواد مخدر می‌داند و بر این باور است که بیش از ۹۰ درصد نوجوانان، یک خلا یا کمبود را در خودشان احساس می‌کنند و سعی می‌کنند که با جایگزین کردن مواد مخدر این خلا را رفع نمایند.
مجید ابهری، آسیب‌شناس معتقد است که اگر نوجوانان حمایت روانی نشوند و اشتغال فکری فکری نداشته باشند و در فضای آموزشی قرار نگیرند بی‌شک در دام اعتیاد می‌افتند.
وی معتقد است کودکانی که در اثر ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی دچار بلوغ زودرس می‌شوند بیشتر از سایر گروه‌های هم سال خود مستعد اعتیاد هستند.
این آسیب‌شناس معتقد است، برخی از نوجوانان نیز برای جلب توجه و اعلام قدرت به این سمت می‌روند؛ متاسفانه در بین برخی از نوجوانان مصرف مواد مخدر نوعی ارزش تلقی می‌شود و از جانب هم سالان خود مورد تشویق قرار می‌گیرند.
اعتیاد، آغاز ناهنجاری‌ها و آسیب‌های اجتماعی
آخرین مرحله گرایش نوجوان به مواد مخدر، اعتیاد به مواد است در این مرحله وابستگی روانی و جسمانی به وجود می‌آید و فرد برای پاسخ دادن به وابستگی‌های خود دست به هرکاری می‌زند لذا در این مرحله است که رفتارهای ناهنجار آسیب‌های اجتماعی آغاز می‌شود گاهی پرهزینه بودن مواد، زمینه سرقت و حتی قتل را فراهم می‌کند.
بر اساس آخرین آمار به دست آمده بیشتر نوجوان‌ها از مرحله تجربه پیش رویی نمی‌کنند و شاید گاهی سیگار و یا قلیان را به صورت تفریحی مورد استفاده قرار دهند که البته شایان به ذکر است حتی سنجش مواد مخدر هم خطرناک است؛ زمان سیر مراحل اعتیاد در نوجوانان بستگی به وضعیت روانی و جسمانی فرد دارد و نمی‌توان برای اعتیاد کامل یک نوجوان زمان معینی را در نظر گرفت.
چه باید کرد؟
بهترین راهکاری که می‌توان برای عدم گرایش نوجوان به مواد مخدر در پیش گرفت، آگاهی بخشی به فرزندان در کانون خانواده و مراکز آموزشی است، در بسیاری از موارد افراد به خاطر غفلت از عاقبت مصرف مواد مخدر به این را گرایش می‌یابند..
همان طور که اشاره شد بیشتر افراد به مواد مخدر نگاه جایگزینی دارند و اینجایگزینی زمانی رخ می‌دهد که فرد امیدی برای موفقیت ندارد و یا از حمایت روانی خانواده محروم است پس نباید اجازه دهیم که کانون خانواده سرد شود و افراد باید به تعامل صمیمی در خانواده بپردازند؛ دوستی والدین با فرزندان می‌تواند بهترین راه حل تلقی شود.
مواد مخدر دارو نیست که بیماری انسان را برطرف کند ولی متاسفانه شاهد هستیم که بسیاری از افراد بدون آگاهی و هیچ گونه تخصصی برای اطرافیان خود این مواد را به عنوان مسکن تجویز می‌کنند؛ به افراد توصیه می‌شود، در زمان برخورد با مشکل‌های روانی یا جسمانی نزد پزشک متخصص روند..
