به گزارش گروه ایرانشناسی و گردشگری خبرگزاری دانا، موزه ملی ایران به مناسبت دهه فجر دربهای گنجینه‌اش را به سوی علامندان باز کرد و نمایشگاهی با 35 اثر برگزیده را به نمایش گذاشت، در این نمایشگاه آثار منحصر به فردی که شاید تا به حال در لا به لای کتابهای درسی مان با شکل و شمایل آن آشنا شده بودیم را در معرض دید علاقه‌مندان قرار داد.این آثار از دوره هخامنشی تا آثار برگزیده و نفیس دوره قاجار را در بر میگرفت.
نیم تنه گلی
این نیم تنه گلی در حاشیه كویر لوت در جنوب شرقی ایران در حین كاوش های شهداد كشف شده است این نیم تنه كه در گل و لای و شن و كاه مدفون شده بود نصف اندازه واقعی است و چشم ها از برش های بیضی شكل نوك تیز تشكیل شده، بینی راست و زاویه دار، دهان بسیار باریك و كوچك، ریش گرد شده و كوتاه، حالت چهره آرام است،گردن كوتاه، شانه ها به طور مشخصی پهن هستند، دست ها یك توده به هم پیوسته شكل داده نشده در زیر سینه به صورت برجسته نشان داده شده است، بدن اندكی پایین تر از كمر با یك خط افقی خاتمه می یابد پشت مسطح مجسمه نشان می دهد كه مجسمه برای نظاره از روبرو یا قرار گرفتن در كنار جایی یا دیواری در نظر گرفته است.
یك قطعه پارچه (گونی) از جنس پشم، پوسیده و بافت الیاف از هم جدا شده است.
جام حسنلو
جام زرین حسنلو در یکی از تالارهایی که در اثر آتش سوزی ویران شده بود، در حالی کشف شد که سه اسکلت انسانی در اطراف آن قرارداشت و میتوان حدس زد که این افراد قصد بیرون بردن جام را از تالار در زمان آتش سوزی داشته اند که سقف فروریخته و هر سه نفر همراه جام در زیر آوار مانده اند.
در این جام، چهار گاو بالدار كه هر جفت از گاوها در طرفین دو درخت كه شبیه به نخل است ایستاده اند. در واقع گویا در حال بالا رفتن از درخت هستند. این درخت در اساطیر ایران و بین النهرین به درخت زندگی معروف است و نشانه بركت و قدرت و نیروی حیات است.گاوها روی پاهای عقب ایستاده و به درخت تكیه كرده اند. سر حیوانات به طرف جلو و در حالت روبرو نمایش داده شده در صورتیكه بقیه بدن حیوان در حالت نیمرخ نشان داده شده است. یال حیوان بر روی گردن و پیشانی با شیارهای موجدار موازی كه هریك از شیارها خود با یك یا دو ردیف خطوط كوچك تزیین گردیده اند نمایش داده شده است.
این جام با نقش هایی پركار که در تمامی قسمت های بدنه کار شده اند احتمالا داستانی اساطیری را روایت می کند. نقش هایی در دو ردیف و گاهی سه ردیف و نه چندان منظم . پرداختن به جزییات در نقشها و اساطیری بودن موضوع آنها است که جام را تا این اندازه جذاب کرده است. در بالاترین ردیف سه ایزد، هر یك سوار بر یك ارابه قرار دارند، دو تا از ارابه ها با اسب و یكی از آنها با گاو نر كشیده می شود، در برابر سومین ایزد كاهنی ایستاده كه جامی بلند در دست دارد، گویا یك قربانی از گوسفندانی را هدیه می كند كه به وسیله دو مرد پشت سر وی آورده شده اند. سه ایزد احتمالا عبارتند از ایزد هوا كه معمولا با گاو نری كه ارابه او را می كشد همراه است، ایزد زمین كه كلاه شاخداری به سر دارد و ایزد خورشید كه با دایره خورشید بالدار قابل تشخیص است. زیر پای خدای هوا صحنه نبردی بین یك پهلوان كه سپرهای كوچكی در دست دارد و یك موجود نیمه انسان كه نیمی از بدنش در كوهی محاط است، جریان دارد. دنباله این كوه به شكل اژدهایی سه سر درآمده است. این صحنه با یك نهر آب که از دهان گاو جاری است به صحنه بالایی مربوط می شود. نقش های دیگری كه روی جام آمده هر كدام موضوعی جداگانه از یك داستان اسطوره ای را نقل می كنند.
بالای جام یك ردیف نقش زنجیره ای و در پایین یك ردیف نوار برجسته قرار دارد . در كف ظرف نیز دایره ای با نقش حصیری و چهار قوچ در چهار طرف آن حك شده است.
حلقه قدرت
این حلقه دارای دسته ای استوانه ای هلالی تو خالی است كه دو انتهای ان به دو صفحه بیضی شكل ختم می گردد . در قسمت داخلی این صفحه ها به طور قرینه نقش دو شیر بالدار كه در دو طرف درخت مقدس ایستاده اند.
سرتبر مفرغی
منطقه لرستان در مطالعات باستان‌شناسی بیش از هر چیز با فرهنگ موسوم به مفرغ‌های لرستان شناخته شده است.
بیشترین بخش این آثار از كاوش‌های غیر علمی به موزه‌ها و مجموعه‌های خصوصی راه یافته است. كاوش‌های لویی واندنبرگ و اشمیت در منطقه ایلم و لرستان و مطالعات گسترده پژوهشگرانی چون كالمایر، موری، پیر آمیه، ادیت پرادا و گیرشمن موجب معرفی مفرغ‌های لرستان از جنبه‌های گوناگون مانند گاهنگاری، تعیین دقیق محل كارگاه‌های ساخت، سبك ساخت و شیوه‌های تزیین، كاربری، و منشای اقوام سازنده در چند دهه‌پیشین شده است. فرهنگ مفرغ‌های لرستان محدوده زمانی از هزاره سوم تا هزاره نخست پ‌م را در بر می‌گیرد. مفرغ‌های كشف شده در گروه‌های گوناگون زیر طبقه‌بندی می شوند
رزم‌ابزارهای كاربردی و آیینی، ظرف‌های فلزی و سفالین كاربردی و آیینی، سازوبرگ اسب، تزیینات صورت اسب، صفحات تزیینی، پیكرك‌‌های فلزی و سفالین انسانی و حیوانی، زیورآلات و سنجاق‌های آیینی.
این سرتبر كامل بوده، دارای پنج برجستگی مخروطی شكل است كه یكی از آنها به شكل یك پرنده ساخته شده است. منقار پرنده كاملاً به سمت پایین خم شده، چشمان بزرگ گرد و بال‌ها به خوبی نشان داده شده‌اند. در نقش‌برجسته روی تیغه تبر، بالاتنه یك مرد ریش‌دار با سری تمام‌رخ نقش شده است. كلاه نوك‌تیز بلند به وسیله دو خط در وسط به دو نیم تقسیم شده است. ابروها، چشمان و مردمك چشم كنده‌كاری شده و بینی برآمده است. در زیر لب پایین، دهان كوچك افقی دیده می‌شود و یك ریش بلند با خطوط عمودی كنده‌كاری شده است. ازآنجاكه فقط سر و دستان این ایزد قابل تشخیص هستند و در زیر آن بدن یك ماهی قرار گرفته است. این فرد در نظر اول به صورت موجودی تركیبی به نظر می‌رسد كه بالاتنه انسانی او به بدنی ماهی‌شكل ختم می‌شود. هر دو دست، بدن ماهی را در بر گرفته و آن را به سینه می‌فشارند. بر روی سر بزرگ ماهی یك چشم گرد و یك شكاف دهان و بر روی بدن دو باله پشتی، یك باله شكمی و یك باله دمی مشاهده می‌شود.
لوح زرین داریوش با كتیبه به سه زبان پارسی باستان، عیلامی و بابلی
بنای تخت جمشید در حدود سال 520 پ‌م به
فرمان داریوش بزرگ هخامنشی آغاز شد. نخستین بنای تخت جمشید كاخ آپادانا بود كه اصلی‌ترین
بنای تخت جمشید نیز به شمار می‌رود. در كاخ آپادانا نبشته‌های متعددی به دست آمده كه
مهم‌ترین آنها دو لوح زرین و سیمین است كه در چهار گوشه تالار مركزی كاخ آپادانا و
از درون محفظه‌ای سنگی كه در زیر دیوار كار گذاشته شده بود به دست آمد. این دو لوح
در سال 1312خ (1933م) توسط ف. كرفتر (F. Krefter) معمار هیئت علمی تخت جمشید
وابسته به بنگاه شرقی دانشگاه شیكاگو كشف شد. لوح زرین نبشته‌ای در (ده سطر) به زبان
فارسی باستان، عیلامی (هفت سطر) و بابلی (هشت سطر) دارد، در این لوح می‌خوانیم:
«داریوش شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه دهیوها (كشورها)، پسر ویشتاسب هخامنشی. داریوش‌شاه
می‌گوید: این شاهی كه من دارم از سكاها (سكستان)، آن سوی سغد (و) از آنجا تا به كوشان،
از هند (و) از آنجا تا به اسپارت. آن را اورمزد به من ارزانی فرمود كه بزرگتر بغان
(است). اورمزد مرا و خانواده شاهی مرا بپایاد».
سر شيری با بدن بالدار (جام جم)
در بالای قسمت قیف‌مانند با شیارهای افقی تزییناتی مانند گل لوتوس (16 گل لوتوس) و نخل‌وپیچكی دیده می‌شود. انتهای این بخش قیف‌مانند در قسمت جلوی به یك شیر بالدار متصل شده است. شیر در حالت نشسته است.
پریدگی‌های كوچكی بین شیارهای بینی و سبیل‌های شیر دیده می‌شود. یال‌های ظریف تجریدی شده دارای ردیف‌های متعدد هستند. بدن شیر به موهای شكم كه كمی به طرف بالا تاب دارند ختم می‌شود. پاهای جلویی به سمت جلو دراز شده و در زیر، یك مثلث با رآس نوك‌تیز، نشان‌دهنده پشم‌های انتزاعی شده هستند. بال‌ها كه در بالای پاها قرار گرفته‌اند توخالی هستند و از دو ورقه زرین به هم لحیم شده‌اند و فقط در قسمت جلو به دقت كار شده‌اند؛ بال‌ها دارای دو ردیف پرهای ریز ظریف و سه ردیف پرهای بلند هلالی هستند. در دهان باز شده شیر، زبان نصب شده است. در پشت آن سوراخ آبریز وجود دارد كه دیده نمی‌شود.
مجسمه طاووس، فولاد طلاکوب پایه دار، مجسمه با نقوش ترنج و طرحهای اسلیمی طلایی تزیین شده است. در قسمت سینه مجسمه کتیبه ای به خط نستعلیق زرین نوشته شده "سلطان ناصرالدین شاه ". دم آن چتری شکل با سطح مشبکی است و دارای تزیینات اسلیمی است. محل كشف این اثر اصفهان است و متعلق به دوره قاجار است. این مجسمه 60 سانتی متر ارتفاع دارد. از جمله تکنیک های به کار برده شده در این اثر عبارتند از: فلرکوبی، مشبک کاری.
/پایان پیام
