دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران؛
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران عنوان کرد: در ایران حدود ۴/۵ درصد آقایان و ۸ درصد خانم‌ها به پوکی استخوان و بیش از ۳۵ درصد آن‌ها به درجات خفیف تری از کاهش تراکم استخوان (استئوپنی) مبتلا هستند. با افزایش سن، استئوپروز بطور چشمگیری افزایش می‌یابد، بطوریکه بیش از ۱۰ درصد مردان و ۲۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال دچار پوکی استخوان هستند و این سبب می‌شود که بیش از ۲ میلیون نفر از جمعیت کشورمان در معرض شکستگی‌های ناشی از پوکی استخوان قرار گیرند.
دکتر سید احمد رییس السادات، دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در گفتگو با خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری دانا با بیان اینکه پوکی استخوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود گفت: پوکی استخوان اولیه با افزایش سن، یائسگی و عادات مربوط به شیوه زندگی مانند سیگار، الکل، رژیم غذایی غلط و فعالیت فیزیکی ناکافی ایجاد می‌شود اما پوکی استخوان ثانویه در اثر بیماری‌های مختلف (دیابت، پرکاری تیروئید و پاراتیروئید، کاهش هورمون‌های رشد، برخی سرطان‌ها و...) و یا استفاده از دارو از جمله داروهای استروئیدی (کورتون) و ضد تشنجی، داروهای مورد استفاده در درمان بیمارهای تیروئیدی و... بروز می‌یابد.
وی با بیان اینکه از نظر آسیب‌شناختی پوکی استخوان حاصل عدم تعادل بین ساخت استخوان جدید و برداشت استخوان قدیمی است که در نهایت منجر به از دست رفتن پیشرونده بافت استخوان می‌شود عنوان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده تراکم استخوان در انسان بعد از جهش رشد در دوران بلوغ به طور مرتب افزایش می‌یابد و در اواخر دهه سوم و اوایل دهه چهارم عمر به حداکثر میزان خود می‌رسد. بعد از آن تراکم استخوان‌ها با افزایش سن رو به کاهش می‌گذارد و این کاهش تا پایان عمر ادامه می‌یابد.
وی در ادامه افزود: اثر هورمون‌های جنسی بر فرآیند استخوان‌سازی و بروز پدیده یائسگی (منوپاز) سبب می‌شود روند کاهش تراکم در خانم‌ها سرعت بیشتری نسبت به مردان داشته باشد. هر چند در مردان مسن نیز، کاهش تدریجی هورمون‌های مردانه باعث ایجاد حالتی شبیه به یائسگی در آقایان می‌شود.
دکتر رییس السادات میزان تراکم استخوان را به یک پس انداز طولانی مدت بانکی تشبیه کرد و گفت: تا حدود ۳۰ تا ۳۵ سالگی فرصت داریم که موجودی این حساب را بهتر کنیم. پس از این سن میزان برداشت از حساب همواره بیشتر از میزان واریز به حساب است و در سالمندی این افزایش برداشت می‌تواند منجر به ورشکستگی شود. از لحاظ بالینی این ورشکستگی، پوکی استخوان و عوارض و پیامدهای ناشی از آن است. واضح و مبرهن است که هر چه میزان پس انداز اولیه در سنین جوانی بیشتر شود احتمال کاهش موجودی و ورشکستگی در سنین بالا‌تر کمتر خواهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران با اشاره به اینکه چه چیز سبب افزایش تراکم استخوان و موجودی حساب مذکور خواهد شد اظهار کرد: تغذیه مناسب در دوران کودکی، نوجوانی و جوانی و نیز دوران بارداری و شیر دهی در کنار فعالیت فیزیکی مناسب و پرهیز از عادات غلط مانند کشیدن سیگار و الکل از مهم‌ترین عوامل پیشگیری کننده از کاهش تراکم استخوان به شمار می‌روند. مصرف فرواردهای لبنی (شیر، ماست، کشک و دوغ کم نمک...)، سبزیجات، حبوبات و میوه‌های تازه استفاده متعادل از مواد غذایی پروتیئنی مانند ماهی و تخم مرغ و پرهیز از استفاده بی‌رویه از نوشابه‌های گازدار و قهوه از جمله توصیه‌های غذایی مناسب در پیشگیری از پوکی استخوان است. استفاده صحیح و به جا از مکمل‌ها و ویتامین‌ها از جمله کلسیم، ویتامین دی اگرچه می‌توانند نقش مفیدی داشته باشند، به هیچ وجه به عنوان جایگزین تغذیه طبیعی و فعالیت فیزیکی نیستند.
وی استئوپروز را یک بیماری خاموش دانست و گفت: این بیماری تا وقتی که شکستگی در استخوان بروز نیابد درد و شکایت جدی ایجاد نمی‌کند و نمی‌توان به وجود آن پی برد.
دبیر انجمن طب فیزیکی و توانبخشی ایران در پایان خاطر نشان کرد: محل‌های شایع شکستگی ناشی از استئوپروز شامل ستون فقرات پشتی و کمری، انتهای ساعد و نیز استخوان لگن است. شکستگی لگن از مهم‌ترین و خطرناک‌ترین عوارض ناشی از پوکی استخوان به شمار می‌رود، به‌طوری‌که گذشته از صرف هزینه‌های گزاف برای درمان این بیماران احتمال مرگ و میر آن‌ها طی سال اول بیش از ۱۵ درصد است. در مورد شکستگی ساعد مداخلات ارتوپدی و جراحی مورد نیاز است. در شکستگی مهره‌ها، درمان‌های نگدارنده و غیر جراحی نقش پررنگ تری دارند. نکته مهمی که در درمان شکستگی‌ها باید مد نظر قرار گیرد، پرهیز از بی‌حرکتی طولانی مدت است، چرا که بی‌حرکتی خود می‌تواند علتی برای تشدید استئوپروز زمینه‌ای باشد./پایان پیام
