زلزله 14میلیون شهروند تهرانی را تهدید می کند؛
چند سالی است که کارشناسان داخلی و حتی متخصصان زلزله شناسی خارج از کشور احتمال وقوع زلزله شدید در تهران راحتمی می دانند وگفته می شود آنچه نگرانی ها را بیش از پیش افزون می کند، بزرگ شدن شهر، گسترش حاشیه نشینی، ساخت و ساز بر روی گسله ها و افزایش بیش ازحد جمعیت در پایتخت است.
به گزارش خبرنگارگروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر)،براساس آمارها، درسالی که پشت سر گذاشتیم زلزله های کم و بیش شدیدی پایتخت را لرزاند وشهروندان تهرانی را برای لحظاتی آشفته کرد. زلزله های با ريشتر پایین در تهران به شعاع 8 كيلومتري، 400 لرزه در هر ماه را در این شهربه ثبت رسانده است.اما عده ای براین باورند که هشداروقوع زلزله شدید در تهران سیاستی است جهت خروج برخی از شهروندان از این کلان شهربرای کاهش جمعیت تهران ویا سیاست های دیگری است ،آنان معتقدند کسی تاکنون به قطعیت نتوانسته زلزله ای را پیش بینی کند.
درست یا غلط بودن این نظرها را باید به کارشناسان امر واگذار کرد، اما چیزی که واقعیت دارد،ساخت و سازهای غیر اصولی،فرسوده بودن ساختمان های قدیمی در بسیاری از مناظق تهران،مجهز نبودن بسیاری از بیمارستان ها برای ارایه خدمات،فرسوده بودن برخی از مخازن لوله های انتقال بنزین در سطح شهر،مشکلاتی از قبیل کابل های برق کشی،عدم امکان امداد رسانی نهادهای مربوطه مانند سازمان آتشنشانی،اورژانس تهران وهمچنین مشکلاتی مانند لوله کشی های غیراصولی گاز در سطح شهر تهران است که به گفته برخی از کارشناسان بیشترین خسارات وارده ازاصل زلزله نیست بلکه ازترکیدن و آتش گرفتن این لوله های گاز خواهد بود.
احتمال زلزله درتهران بالا است
معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، احتمال وقوع زلزله در كلان‌شهر تهران را بسيار بالا عنوان و بر لزوم برنامه ريزي براي كاهش آسيب پذيري در مقابل آن هشدار داد و گفت: زلزله مهیبی که احتمالش در تهران زیاد است 14 ميليون شهروند را تهديد مي‌كند .
معاون پژوهشي پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، احتمال وقوع زلزله در كلان‌شهر تهران را بسيار بالا عنوان و بر لزوم برنامه ريزي براي كاهش آسيب پذيري در مقابل آن هشدار داد و گفت: زلزله مهیبی که احتمالش در تهران زیاد است 14 ميليون شهروند را تهديد مي‌كند .
دكتر مهدي زارع افزود: در حال حاضردر مجموع تهران و كرج 8.5 ميليون نفر جمعيت دارد و سالانه با رشد جمعيت يك ميليون و 200 هزار نفري روبه رو است در حالي كه در زلزله بوئين زهرا جمعيت اين محدوده حدود دو ميليون بود كه البته با احتساب جمعيت كلي اين دو استان مي‌توان گفت كه حدود 14 ميليون نفر در اين محدوده سكونت و تردد دارند كه تقريبا 20 درصد جمعيت كشور را شامل مي‌شود. در اين شهر زلزله‌هاي متعددي باعث ويراني تمدن‌ها و شهرهاي بسياري شده اند كه به عنوان مثال مي‌توان به ويران شدن تمدن قيطريه اشاره كرد.
زلزله در تهران جدی است
وي با بيان اين كه بايد احتمال وقوع زلزله در شهري مانند تهران با توجه به سابقه لرزه ای طولاني را جدي بگيريم، گفت: شهر ري از 330 سال قبل از ميلاد تاكنون زلزله‌هاي متعددي را تجربه كرده و شهرهاي باستاني و تاريخي متعددي در اين منطقه به علت زلزله از بين رفته است. همچنين بوئين زهرا و حوالي آن از ديگر مناطقي است كه زلزله‌هاي متعددي را تجربه كرده و مي‌توان به زلزله بوئين زهرا در سال 1341 و «سگز آباد» در 15 كيلومتري بوئين زهرا با گسل مسبب «ايپك» اشاره كرد.
واما زلزله های مکررتهران درسال گذشته
در همین خصوص چند مورد زلزله در تهران را یادآوری می کنیم؛شهریورماه واوایل مهر سال گذشته (1391) بود که در استان تهران به طورمکررزلزله هایی به وقوع پیوست. بزرگترین این زلزله ها 3.5 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) بود، که حوالی تهران، جوادآباد ورامین، پیشوا، ری، باقرشهر، کیلان، دماوند و آبسرد را به لرزه دراورد.
در همین خصوص چند مورد زلزله در تهران را یادآوری می کنیم؛شهریورماه واوایل مهر سال گذشته (1391) بود که در استان تهران به طورمکررزلزله هایی به وقوع پیوست. بزرگترین این زلزله ها 3.5 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) بود، که حوالی تهران، جوادآباد ورامین، پیشوا، ری، باقرشهر، کیلان، دماوند و آبسرد را به لرزه دراورد.
زلزله ای به بزرگی ۲.۱در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) چهارشنبه شب گذشته 29 شهریورماه شهرهای فیروزکوه و کیلان در شهرستان های فیروزکوه و دماوند را لرزاند تا چهارمین زلزله شرق استان تهران در پنج روز رخ دهد.
آن زمین لرزه در 27 کیلومتری فیروزکوه در استان تهران، 36 کیلومتری آرادان در استان سمنان، 41 کیلومتری کیلان در شهرستان دماوند و 111 کیلومتری تهران بزرگ گزارش شد.
همچنین زلزله ای به بزرگی ۲.۴در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) ساعت 10 صبح دوشنبه 27 شهریور 1391 شهرهای دماوند، رودهن و آبسرد در شهرستان دماوند را برای سومین بار در سه روز لرزاند.
زلزله ای به بزرگی ۲.۱ در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) ساعت 19 و 10 دقیقه و 46 ثانیه یکشنبه 26 شهریور 1391 نیز رودهن و آبسرد در شهرستان دماوند و بومهن در بخش مرکزی تهران را لرزاند.آن زمین لرزه در 10 کیلومتری رودهن، 11 کیلومتری آبسرد، 11 کیلومتری بومهن و 45 کیلومتری تهران بزرگ گزارش شد.
همچنین زلزله ای به بزرگی ۲.۳ در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) نیز بامداد شنبه 25شهریورشهرستان های دماوند و فیروزکوه را لرزاند که این زمین لرزه در 33 کیلومتری دماوند، 35 کیلومتری فیروزکوه، 39 کیلومتری کیلان و 92 کیلومتری تهران بزرگ گزارش شد.
زلزله ۲.۲ ریشتری در کیلان، دماوند و آبسرد
دوم مهرماه زلزله ای دیگری به بزرگی 2.2 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) شهرهای کیلان، دماوند و آبسرد در شهرستان دماوند را لرزاند.موقعیت رومرکز زلزله توسط مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ۳۵.۵۷ شمالی و ۵۲.۳۴ شرقی در عمق 11 کیلومتری زمین گزارش شده است.
دوم مهرماه زلزله ای دیگری به بزرگی 2.2 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) شهرهای کیلان، دماوند و آبسرد در شهرستان دماوند را لرزاند.موقعیت رومرکز زلزله توسط مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ۳۵.۵۷ شمالی و ۵۲.۳۴ شرقی در عمق 11 کیلومتری زمین گزارش شده است.
عدم قطعیت مکانی این زمین لرزه نیز ۱.۷۴+/- کیلومتر در جهت شمالی – جنوبی و ۱.۱۱+/- کیلومتر در جهت شرقی – غربی بوده است.
همچنین دوم مهرماه زلزله ای دیگری به بزرگی 2 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) شهرهای لواسان، پردیس و بومهن در شهرستان های شمیرانات و تهران را در ساعت 11 و 42 دقیقه و 51 ثانیه صبح به لرزه درآورد که این زمین لرزه در11 کیلومتری لواسان شهرستان شمیرانات،11 کیلومتری پردیس و14 کیلومتری بومهن در بخش مرکزی تهران و35 کیلومتری تهران بزرگ گزارش شد.
براساس این گزارش، 2روزپس از زلزله شهرستان شمیرانات، بزرگترین زلزله 4 مهرماه 1391 در جوادآباد از توابع شهرستان ورامین روی داد که به بزرگی 3.5 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) بود و شهرستان پیشوا را لرزاند.این زمین لرزه در ساعت 11 و 45 دقیقه و سه ثانیه صبح همان روز در عمق ۱۳ کیلومتری زمین روی داد که موقعیت مرکز آن توسط مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران ۳۴.۸۱ شمالی و ۵۱.۹۶ شرقی اعلام شد.
زلزله 3.5 ریشتری جوادآباد و پیشوا با عدم قطعیت مکانی ۰.۸۷+/- کیلومتر در جهت شمالی – جنوبی و ۱.۱۱+/- کیلومتر در جهت شرقی – غربی بوده است. این زمین لرزه در51 کیلومتری جواد آباد، 57 کیلومتری گرمسار در استان سمنان، 59 کیلومتری پیشوا و 109 کیلومتری تهران بزرگ روی داد.
تهران، شهرری و باقرشهر
همچنین شهرهای ری، باقرشهر و تهران با زمین لرزه ای به بزرگی 2 در مقیاس امواج درونی زمین(ریشتر) لرزیدند.
این زلزله با موقعیت رومرکز ۳۵.۶۱ شمالی و ۵۱.۵۳ شرقی در عمق ۱۷ کیلومتری زمین با عدم قطعیت مکانی ۳.۴۸+/- کیلومتر در جهت شمالی – جنوبی و ۲.۲۲+/- کیلومتر در جهت شرقی – غربی روی داد.این زمین لرزه در 8 کیلومتری ری، 14 کیلومتری باقرشهر و 15 کیلومتری تهران بزرگ گزارش شده است.
هشدار زلزله 20ثانیه قبل از وقوع
به گفته رییس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد وقوع زلزله در پایتخت حتمی است. وی با تشریح تحقیقی که ژاپنی ها درباره زلزله احتمالی تهران انجام داده اند گفت: برای کاهش فجایع زلزله خروج مردم از پایتخت کافی نیست بلکه باید تمرکز را از پایتخت برداریم.
دکتر بهرام عکاشه در گفتگو با مهر با بیان اینکه گسله های تهران فعال هستند واحتمال وقوع زلزله در تهران حتمی است گفت:انتقال جمعیت پایتخت به سایر شهرها راه حل مناسب برای کاهش فجایع زلزله است اما نمی شود مردم را مجبور کرد که در پایتخت زندگی نکنند. این حق مردم است که در هر جا که مایل باشند سکنی گزینند ولی از سوی دیگر در پایتخت با معضل حاشیه نشینی روبرو هستیم که لازم است تا با اتخاذ تدابیری این مشکل برطرف شود.
وی گفت:آژانس همكاري‌هاي بين‌المللي ژاپن –جايكا- به موجب قرارداد همكاري با تهران كه از 6 ماه پيش به جريان افتاده و مدت زمان انجام آن 35 ماه تعريف شده است، مي‌خواهد امكان هشدار زلزله‌بزرگ را از 2 تا حداكثر 20 ثانيه قبل از وقوع، براي مسوولان پايتخت فراهم كند.
تجربه ژاپن در «اطلاع لحظه‌اي از وقوع زلزله» كه آخرين بار در مارس 2011 مردم اين كشور را از آستانه زلزله و سونامي ويرانگر آگاه كرده بود، قرار است در تهران پياده‌سازي شود.
این محقق در خصوص توجه مسوولان به پژوهش های انجام شده در این زمینه گفت: گروهی از محققان ژاپنی پروژه ای در زمینه گسل های تهران و احتمال وقوع زلزله در آن اجرا کرده اند. این پروژه پنج سال به طول انجامید و در نهایت گزارشی را ارایه کردند. این گزارش حاکی از آن است که در صورت بروز زلزله در پایتخت فجایع و بحران های زیادی گریبانگیر کشور خواهد شد.
عکاشه با تاکید بر اینکه تاکنون اثری از چاره جویی در زمینه کاهش خسارت های ناشی از زلزله احتمالی دیده نشده است گفت: کاهش فجایع بعد از زلزله تنها با خارج کردن مردم از پایتخت برطرف نمی شود. به نظر می رسد که کاهش تمرکز از پایتخت می تواند به عنوان راه حل مناسب مورد توجه قرارگیرد.
رییس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد افزود: مسوولان کشور باید نسبت به ساخت و سازها نظارت بیشتری داشته باشند. از دهه 60 آیین نامه ساخت بناها در کشور تدوین و تصویب شده است ولی به آن توجهی نمی شود و در نهایت شاهد هستیم که ساختمان های نیمه ساز ویران می شود.
مناطق آسیب پذیر در زلزله تهران
پیش از این مدیر عامل سازمان نوسازی شهر تهران به ایلنا گفت: از سال ۸۵ تاکنون ۲۰ درصد از بافت فرسوده نوسازی کردیم. مناطق ۱۷، ۱۰، ۱۲، ۱۱، ۱۶، ۱۵، ۱۸، و بخشی از مناطق ۱۳، ۷، ۱۴، ۸ به دلیل وجود بافته‌های ناپایدار در برابر زلزله آسیب پذیرند. مناطق ۱۲، ۱۰، ۹، ۱۱ که مناطق تهران قدیم هستند به دلیل شبکه معابر نفوذ ناپدیرند نیازمند توجه ویژه هستند چراکه خطرناک ترند.
علیرضا جعفری درباره وضعیت شهر تهران به ویژه بافت‌های فرسوده در برابر زلزله، اظهار کرد: از سال ۸۵ تاکنون ۲۰ درصد از بافت فرسوده نوسازی کردیم اگرچه دراین مدت درصدی به بافت‌های فرسوده شهر افزوده شده است به طوری که به وضوح می‌توان این بخش‌ها را دید.
وی با بیان اینکه به دلیل ساخت و سازی بی‌کیفیت، ساختمان‌هایی بی‌کیفیتی داریم، تصریح کرد: متاسفانه ساختمان‌های نوساز ما مقاوم نیستند، اگر بخواهیم میزان مقاومت ساختمان‌ها را در برابر زلزله ارزیابی کنیم باید خسارت‌های ناشی از این حادثه را بدانیم.
نتیجه اینکه:
بلایای طبیعی هیچگاه خبر نمی کند وعلم انسان ها هم انقدر پیشرفت نکرده است که بتوانند حوادثی مانند زلزله،طوفان، گردبادهای مخرب ورخدادهایی مثل سونامی را پیش بینی کنند.حتی کشورهایی که حرف اول را در علم و دانش دنیا می زنند نتوانستند از وقوع این گونه حوادث زودتر از موعد خبردار شوند.
بلایای طبیعی هیچگاه خبر نمی کند وعلم انسان ها هم انقدر پیشرفت نکرده است که بتوانند حوادثی مانند زلزله،طوفان، گردبادهای مخرب ورخدادهایی مثل سونامی را پیش بینی کنند.حتی کشورهایی که حرف اول را در علم و دانش دنیا می زنند نتوانستند از وقوع این گونه حوادث زودتر از موعد خبردار شوند.
اما تا حد زیادی علم و تکنولوژی پیشرفت کرده و این امکان را برای انسان فراهم شده که بتوانند خود را در برابر چنین حوادثی مقاوم کنند.بنابراین مسوولان کشور هم نباید به این فکر باشند که زلزله را پیش بینی کنند بلکه بهتراست انرژی وتوان خود را صرف نوسازی و مقاوم سازی ساختمان های فرسوده کنند،به فکرحاشیه نشینان تهران که اگر زلزله ای شدید رخ دهد چه بلایی سرآنان خواهد آمد وچه خسارات جبران ناپذیری وارد می شود باشند.با کمی فکر و اندیشه می شود از حوادث غیر مترقبه جلوگیری کرد ویا خسارات وارده را به حد اقل رساند. /پایان پیام
