زلزله ای مهیب در انتظار پایتخت

به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر) وبه نقل از روزنامه قانون،بهرام عکاشه رییس سابق بخش زلزله شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در این خصوص گفت:طبق برآورد هایی که صورت گرفته است هر150سال یکبار زلزله ای با شدت بالا در تهران به وقوع پیوسته است این در حالی است که از وقوع آخرین زمین لرزه بزرگ 180 سال گذشته.، این تاخیر 30 ساله به این معنی است که زمین‌لرزه بعدی، به مراتب شدت و بزرگی بیشتری خواهد داشت وهمچنین در صورت وقوع این زمین لرزه، از تهران جز جنازه‌های بی صاحب، جز زخمی‌های بی‌شمار و جز تلی از آوار که تا سال‌ها غیر قابل سکونت خواهد بود، چیزی باقی نخواهد ماند.
 
 
دوره بازگشت زلزله برای پهنه تهران چه قدر است؟  
این کارشناس علم زلزله افزود:در سال 1380 آژانس بین‌المللی مطالعات زلزله ژاپن – جایکا - برمبنای مطالعه وضعیت زمین، خاک، عرض خیابان ها، تعداد طبقات ساختمان ها، جمعیت تهران، شیب تهران و موارد بسیاری از این دست، دو گزارش ارایه داد که بر اساس آن گسل شمال تهران توانمندی وقوع زلزله تا 2/7 ریشتر و گسل جنوبی قدرت زلزله تا 7 ریشتر را دارد. این گزارش هم چنین تعداد تلفات را محاسبه کرده بود و پیش بینی می‌کرد که زلزله تهران با چندصد هزار کشته و دوبرابر آن زخمی همراه باشد، و به مردم نشان می‌داد که زلزله تهران جدی است و گسل‌هایی که از آن نام می‌بریم درست زیر پایمان هستند، نه در آسمان.
 
گسل‌های خطرناک تهران چه تعداد هستند و در کدام نواحی پراکنده اند؟
 
وی خاطرنشان کرد: گسل‌های خطرناک، گسل شمال تهران که از کرج تا لواسانات را در برگرفته.گسل جنوب تهران یا همان ری شمالی و جنوبی که بین 7/6 تا 7 ریشتر قابلیت وقوع زلزله را دارد. گسل مشافشم که از سمت فیروزکوه و دماوند تا محدوده کندوان امتداد یافته و طول آن حداقل 200 تا 300 کیلومتر است و توانمندی‌اش برای زلزله بیش از 7 ریشتر است. گسل شمال تهران در لواسانات و لشکرک از همین گسل انشعاب یافته و ثابت شده که در طول تاریخ 10هزار ساله گذشته، این گسل بارها فعال بوده. با این حال سال‌هاست که انرژی از خود آزاد نکرده است.
 
وقوع زلزله نامحسوس در تهران
عکاشه افزود:وقوع زلزله‌های نامحسوس تهران صحت دارد، اما به نظربنده نه تنها انرژی گسل‌ها را تخلیه نمی کند بلکه در حکم هشداری است برای وقوع یک زلزله مهیب. مثل کوهی که سنگ ریزه‌های کوچک به طور دایم از آن سرازیر هستند. این سنگ ریزه‌ها خبر از وقوع ریزشی بزرگ می‌دهند.
 
تلفات زلزله تهران بالا است
 
رییس سابق بخش زلزله شناسی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران خاطرنشان کرد:آسیب پذیری زلزله را با درجه‌ای به اسم «مرکالی» اندازه گیری می‌کنند که بالاترین درجه آن، 12 است. مطالعات ژاپن و ستاد بحران پیش بینی می‌کند که اگر تنها گسل جنوب یا گسل مشافشم فعال شوند، تهران با 8 تا 9 درجه مرکالی تخریب خواهد شد. این آمار‌ها پنهان کردن ندارد و مردم باید از آن مطلع باشند.
 
تصویر تهران تخریب شده پس از وقوع زلزله ، چه تصویری خواهد بود؟
 
وی با اشاره به اینکه کشته‌ها و زخمی‌های میلیونی، همه شهر را که آن زمان به خرابه تبدیل شده پر خواهد کرد،گفت:برق و آب و گاز حداقل تا 2 سال قطع خواهد بود. جاده و راهی باقی نمی‌ماند و گروه‌های امداد و نجات، عملا امکان تردد زمینی ندارند. مسوولان معتقدند آن زمان امداد هوایی از طریق فرود هلیکوپترهای امداد‌رسان در پارک‌ها صورت خواهد گرفت و استان‌های امدادی به کمک خواهند شتافت، مثلا قم به جنوب شهر کمک می‌کند، قزوین به غرب تهران، سمنان به شرق و به همین ترتیب، که البته این‌ها راهکارهای روی کاغذ است که در روزهای عادی هرگز تمرینی برای آزمایش کم و کیف آن انجام نشده. بیمارستان‌ها که در ردیف 6 هزار بافت فرسوده تهران قرار دارند آن زمان کاملا تخریب شده است که وزارت بهداشت همواره نسبت به این موضوع هشدار داده. تهران تا مدت‌های طولانی تعطیل و با خاک یکسان خواهد بود. 

عکاشه گفت:در این زمان سودجویان برای غارت بقایای شهر هجوم می‌آورند، و فکر کنید که در این شهر از هم پاشیده از دست نیروی انتظامی برای مهار این افراد یا حفظ امنیت زنده ماندگان چه بر می‌آید؟ افرادی که خود را برای خرید خانه در مناطق شمالی شهر که بارها نسبت به گسل‌های آن هشدار داده‌ایم به زحمت انداخته‌اند، در صورت زنده ماندن و فرونریختن خانه، امکان استفاده از آن را ندارند چرا که تا سال‌ها آب و برق و گاز نخواهند داشت. به همه این‌ها اضافه کنید، نبود هماهنگی همیشگی سازمان‌ها را. با توجه به نوع گسل های تهران، مناطق 1، 2 و 3 بیشترین آسیب را از فعال شدن احتمالی گسل های شمال شهر می بینند و در دیگر سو مناطقی چون 17، 9، هفت و 11 نیز به دلیل داشتن بافت فشرده مسکونی، از آسیب جدی در زلزله تهران برخوردار می شوند.

اطلاع از لحظه وقوع20ثانیه قبل از زلزله
به گفته این کارشناس:امیدی ندارم، چون سیستم اطلاع رسانی در ایران همواره ضعیف بوده وهست. پیش‌بینی و اطلاع رسانی ژاپن بین موج «پی و اس» اتفاق افتاده. به این صورت که به محض وقوع زلزله بر حسب فاصله کانون زلزله از پایگاه، ابتدا موج «پی» با سرعت زیاد می‌آید و بعد با نصف این سرعت، موج «اس» یا موج تخریب کننده از راه می‌رسد. فاصله بین این دو موج از 10 تا 20 ثانیه است که در این مدت و با احتساب فاصله کانونی، تمام رآکتورهای اتمی باید به صورت اتوماتیک خاموش شوند و تمام چراغ‌های راهنمایی شهر ، روی قرمز قرار بگیرند. اینکه بگوییم این کار برای ما در عرض 10 ثانیه ممکن است؟ درست نیست.
 
حتی اگر پای ژاپن در میان باشد. 10 ثانیه زمانی است به اندازه خوردن یک لیوان آب و این در حالی است که سیستم اطلاع رسانی ما همیشه مشکل دارد. من امید چندانی به این موضوع ندارم.
 
چرا ژاپن می‌تواند و ما نمی‌توانیم. اشکال از چیست؟  
 
وی افزود: مشکل این جاست. زلزله بم 4/6 ریشتر بود و 30 هزار کشته داد. بر اساس نقشه‌های زمین شناسی «گسل بم» که گسلی 60 کیلومتری است در این نقشه‌ها ترسیم شده و قابل مشاهده بود. چرا بم را روی این گسل ساختند؟ چرا تهران را روی گسل ساختند؟ آقا محمد خان خبر نداشت که گسل چیست، ما که می‌دانیم. پایتخت را جا به جا کنیم یا سعی کنیم جمعیت آن را کاهش دهیم اما مشکل این است که کار و زندگی بسیاری از ما به پایتخت گره خورده. حتی در صورت تمایل هم نمی توانیم تهران را ترک کنیم.
 
عکاشه با انتقاد از این موضوع که چرا تمام سرمایه باید در تهران متمرکز باشند؟ گفت:خارج از ایران این‌طور نیست. کارخانه‌ها و شرکت‌ها همه در یک جا متمرکز نیستند و صنایع در شهرهای مختلف پخش است. در ایران مردم حتی برای یک جراحی ساده هم باید راه تهران در پیش بگیرند. درست نیست، شهرهای دیگر هم باید همان قدر آباد باشند که تهران است. جمعیت تهران به 14 میلیون نفر رسیده  که این بسیار خطرناک است. /پایان پیام