گسترش تعاملات جهانی الزام نخست سیاستمداران

آنچه در پی می آید یادداشت مسعود دانشمند، رییس اتاق بازرگانی ایران و امارات است که روز گذشته در صفحه اقتصادی روزنامه شرق منتشر شد. وی در این یادداشت، به  تحلیل ارتباط سیاست های خارجی با چالش های اقتصادی داخل می پردازد و رونق اقتصادی را منوط به ارتباط مثبت و تعامل سازنده با جهان می داند. نظر به اهمیت بحث، یادداشت یادشده، در ادامه می آید:

تحریم‌ها مهم‌ترین چالش کشور در شرایط کنونی و آینده اقتصادی و سیاسی کشور است. این موضوع سیاست‌های پولی، مالی، حمل و نقل و فعالیت‌های بانکی و تجاری کشور را تحت‌تاثیر خود قرار داده است. به‌واسطه سایه‌ای که در بخش تولید و تجارت افتاده، اشتغال نیز متاثر شده و در مجموع، رشد اقتصادی نیز از این تاثیر و تاثرات چنان کاهش یافته که مرز صفر را رد کرده و به منفی رسیده است.

تقویت ارتباطات، اصل رونق اقتصادی

اقتصاد در دنیای کنونی از حالت تک‌بعدی خارج شده و در عین حال میزان ارتباطات است که رونق آن را تعیین و روشن می‌کند. در دنیایی که از تولید (برای خرید مواد اولیه و ماشین‌آلات) تا فروش (صادرات و پیدا کردن بازارهای فروش جدید برای کسب درآمد بیشتر) نیازمند ارتباط با کشورهای دیگر است، نیاز به گسترش ارتباطات داریم. با توجه به رتبه فضای کسب‌وکار که عدد 148 است، برای بهبود آن و رسیدن به یک عدد دورقمی، باید شرایط را برای جذب سرمایه‌ها آماده کرد. تا زمانی که سرمایه‌داران فضای کسب‌وکار را با توجه به این عدد نامناسب ببینند، نه‌تنها رغبتی برای ورود به این عرصه ندارند، بلکه بیشتر مایل به خروج و رسیدن به فضای امن‌تر هستند.

یارانه‌های نقدی مخل اقتصاد

آنچه درخصوص هدفمندی یارانه‌ها اتفاق افتاده، حذف یارانه‌های سوخت و توزیع آن بوده است. درخصوص فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها بخش‌های تولید و صنعت مورد تاکید قرار گرفته‌اند. اما اگر قرار است این بخش‌ها هزینه‌های سوخت و انرژی را با قیمتی بالاتر بپردازند و از سوی دیگر به آنها به صورت نقدی یارانه پرداخت شود، تاثیری که بر اقتصاد و رشد اقتصادی دارد، چه می‌شود؟ در بخش تولید چه اتفاقی خواهد افتاد؟ یکی از وظایف وزارت صنعت و تجارت بهبود شرایط تولید به نحوی است که قیمت تمام‌شده کالاها و تولیدات به صورت چشمگیری کاهش پیدا کند. در عین حال، صنایع و بخش تولید، نیاز به روزآمد شدن و بهینه‌سازی ماشین‌آلات خود دارند.  با توجه به اینکه قانون هدفمندی یک الزام قانونی است و باید اجرا شود، برای اصلاح شیوه تولید و دستیابی به نتیجه‌های موردنظر که اهداف برنامه توسعه اقتصادی کشور و چشم‌انداز 20ساله را تامین کند، نیاز به یک بازنگری دارد و شیوه اجرای آن باید اصلاح شود تا در نتیجه آن فرآیند تولید نیز اصلاح شود. یکی از ضروریات بخش تولید، اصلاح فرآیند تولید است. دولت باید در فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها، امکان واردات ماشین‌های مدرن را فراهم کند و بازپرداخت آن را 10ساله و از محل تولید و فروش تعیین کند. 

در هر نوع اقتصادی یارانه با این هدف پرداخت می‌شود که روزی قطع شود. اما در دوره‌ای که یارانه‌ها پرداخت می‌شود، دولت باید با دورنمای قطع، صنایع و تولیدات را آماده آن شرایط کند. در حالی که در تمام این سال‌ها هیچ برنامه و دورنمایی برای قطع یارانه‌‌ها پیش‌بینی نشده و اسباب آن نیز فراهم نشده است. در ایران زمانی صنایع با انرژی رایگان تولید می‌کردند و وقتی تولیداتشان فروش نداشت، دولت با بستن درهای واردات یا تعیین تعرفه‌های سنگین فضایی غیررقابتی را ایجاد کرد. حال که برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی صنایع باید رقابتی شده و تعرفه‌ها کاهش یابد، بخش‌هایی از تولید این امکان را ندارند. اکنون باید با مدیریت یارانه‌ها، علاوه بر افزایش رقابت تولیدات، مانع از رکود و کاهش قدرت خرید شده و در عین حال راه به بازارهای جهانی باز کنیم.

تعاملات جهانی، گام نخست رییس دولت

رییس دولت بعدی در نخستین گام باید درخصوص چگونگی تعامل با جامعه جهانی تصمیم‌گیری کند. تجربه نشان داده کشورهایی که دور خود را بسته‌اند و در انزوا قرار دارند، نسبت به کشورهای هم‌رده خود، بازمی‌مانند. نمونه‌های آن نیز شوروی سابق است که پس از 79 سال انزوا، با کشورهای بلوک‌شرق قابل مقایسه نبود. با توجه به اینکه خطوط قرمز مشخص است باید بتوانیم با رعایت این خطوط تعاملات خود را داشته باشیم.