در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۱۵۶۳۰۵
تاریخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۲ - ۱۰:۰۶
یک اقتصاددان در گفت وگو با خبرگزاری دانا:
یک استاد اقتصاد گفت: چاقوی سیاست های نفتی را نباید به دست سیاست مداران بدهیم. زیرا آنها استفاده خوبی از درآمدهای نفتی نمی کنند. اینکه در سال‌های اخیر درآمدهای نفتی ما بالارفته اما اقتصاد ما به جای رشد، رکود پیدا کرده، نشان می‌دهد که ما استفاده درستی از درآمدهای نفتی نکرده‌ایم.
دکتر موسی غنی‌‎نژاد که درباره نقش سیاست‌های نفتی در رکود و رشد اقتصادی با گروه راهبرد خبرگزاری دانا سخن می‌گفت، با اشاره به جایگاه درآمدهای نفتی در اقتصاد کشور اظهار کرد: درآمد نفتی یک وسیله است که می‌شود از آن خوب یا بد استفاده کرد. مثل چاقو که اگر دست یک جراح متبحر باشد می تواند انسانی را نجات دهد ولی اگر دست یک قاتل باشد می تواند انسانی را نابود کند. صرف درآمد نفتی بد نیست می تواند خوب باشد و یا می تواند بد باشد بستگی به این دارد که چه کسی و چگونه از آن استفاده کند.اینکه در سال‌های اخیر درآمدهای نفتی ما بالارفته اما اقتصاد ما به جای رشد، رکود پیدا کرده، نشان می‌دهد که ما استفاده درستی از درآمدهای نفتی نکرده‌ایم.
سیاستمداران با پول نفت کسب وجهه می کنند
وی با بیان اینکه باید این مساله دقیقا بررسی شود که ما چرا نتوانستیم از درآمدهای نفتی استفاده درست بکنیم؛ گفت: چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب، به محض اینکه درآمدهای نفتی بالا رفته، سیاستمدارها به خاطر کسب محبوبیت و راضی نگه داشتن مردم، درآمدهای نفتی را برای منافع کوتاه مدت اقتصادی به کار می گیرند. برای مثال رژیم شاه در سال 52 که درآمدهای نفتی بالا رفت، شروع به تزریق شدید درآمدهای نفتی در اقتصاد ملی کرد با این تصور که چنین سیاستی منجر به رشد سریع اقتصادی خواهد شد در حالی که نتیجه برعکس شد. به عبارت دیگر در برنامه های سوم و چهارم پنج ساله توسعه قبل از انقلاب، درآمدهای نفتی جایگاه چندانی در بودجه عمومی نداشت اما ما رشد اقتصادی خوبی داشتیم اما به محض اینکه از سال 52 به بعد، درآمدهای نفتی در اقتصادملی تزریق شد نتیجه برعکس شد. ما با یک تورم شدید در سال های 55 و 56 روبرو شدیم. با پایین آمدن رشد اقتصادی و لطمه دیدن بخش خصوصی، واردات زیاد شد و تولید داخلی را نابود کرد.

غنی‌نژاد ادامه داد: همین سیاست نفتی دهه پنجاه در دوران بعد از انقلاب به خصوص در نیمه دوم دهه 80 تکرار شد. یعنی درآمدهای نفتی بالا رفت و دولت نرخ ارزی را بالا برد و با تکیه بر درآمدهای نفتی، این درآمدها را وارد بودجه عمومی و صرف آن در هزینه‌های جاری کرد. نتیجه این سیاست، پایین آمدن رشد اقتصادی و افزایش تورم بود. همان اتفاقی که در دهه پنجاه رخ داده بود یک بار دیگر در دهه هشتاد هم تکرار شد. تکرار این سیاست غلط، نشان می دهد ما از آنچه در تاریخ اقتصادی کشور اتفاق افتاده درس نمی گیریم. یعنی سیاستمداران ما نه تنها به علم اقتصاد اعتقادی ندارند بله از تجارب تاریخی هم عبرت نمی گیرند. اشتباهی که در گذشته انجام شده بدون توجه به سابقه تاریخی آن، دوباره تکرار می شود.

وی افزود: در آینده هم ما اگر بخواهیم از درآمدهای نفتی در جهت کسب محبوبیت سیاستمدارها استفاده کنیم، با رکود شدید مواجه خواهیم شد. اگر سیاستمداران بخواهند با درآمد نفتی، آمار پروژه های سرمایه گذاری را بالا ببرند یا با آن خانه بسازند و واردات کنند، راه اشتباه رفته‌اند.
 
سیاسون نباید رنگ نفتی داشته باشند!
این استاد اقتصاد در ادامه به ارایه راهکار خود برای گریز از رکود اقتصادی ناشی از سیاست‌‌های نادرست نفتی پرداخت و اظهار داشت: استفاده درست به این صورت است که ما از تجربه اقتصاد‌های پیشرفته نفتی مثل نروژ استفاده کنیم. ما باید هزینه کردن درآمدهای نفتی را از اختیار دولت خارج کنیم و این درآمدها را از بودجه عمومی بیرون بکشیم. برای این کار، راه های متعددی وجود دارد. ما در کشورمان تجربه ‌ای در تلاش برای پیاده کردن یکی از راه های معتدل و میانه‌روانه آن داریم. در برنامه سوم توسعه تصمیم بر این شد که با ایجاد حساب ذخیره ارزی، درآمدهای نفتی در جایی غیر از بودجه عمومی مدیریت شود. اگر به منطق این طرح عمل می شد مشکلات بعدی پیش نمی آمد. قرار بود ما به تدریج بخش اعظم درآمدهای نفتی را به سمت حسابی می بردیم که در اختیار بودجه عمومی دولت نیست و باید جدا از بودجه عمومی، با یک مکانیسم دیگری یا در داحل یا خارج سرمایه گذاری می شد. مثلا به بخش داخلی یا سرمایه گذار خارجی وام می دادیم و با این کار اختیار آن را از دست سیاستمدارها خارج می کردیم. هیچوقت به این بخش از برنامه سوم عمل نشد. اگرچه بحث حساب ذخیره ارزی در دوره اصلاح طلب ها تصویب شد اما خود آنها نیز به این مساله پایبند نبودند. آنها یک راهی را برای استفاده از آن باز کردند و بعدها نیز همان راه تشدید شد و پای سیاستمداران به حساب ذخیره ارزی باز شد.
 
سرمایه گذاری درآمدهای نفت در خارج از کشور
غنی‌نژاد با تاکید بر اینکه باید درآمدهای نفتی چه در دخل و چه در خارج برای منافع بلندمدت سرمایه گذاری شود، تشریح کرد: برای مثال نروژ یا برخی از کشورهای منطقه خودمان، بخش اعظم درآمدهای نفتی خود را در خارج از کشور سرمایه گذاری می کنند آن وقت از منافع آن برای مسایل داخلی استفاده می کنند چون می دانند اگر پول نفت را مستقیما در داخل هزینه کنند بیماری هلندی را شایع می کنندکه همان افزایش واردات و لطمه دیدن تولید داخلی است.

این کارشناس اقصادی در ادامه با اشاره پایین بودن درآمدهای نفتی اظهار داشت: در شرایط فعلی ایران، چون درآمدهای نفتی ما به شدت کاهش یافته و همچنان ادامه دارد، نمی‌توان به دولت توصیه کرد از درآمدهای نفتی هیچ استفاده ای در بودجه عمومی نکند. چون شرایط اضطراری و اجتناب ناپذیر است. ولی باید این مساله را یادمان باشد که اگر فردا و پس فردا سیاست های به گونه ای بود که درآمدها افزایش پیدا کند دوباره به سمت مصرف مستقیم آنها نرویم.

وی در پایان گفت: باید از این رویداد بد، خوب استفاده بکنیم. باید بی نیازی بودجه دولتی به نفت را که همین الان هم اتفاق افتاده ادامه بدهیم. این روزها تمرین خوبی برای ضرورت کم کردن و خارج کردن درآمدهای نفتی از بودجه عمومی است. باید این روزها تمرینی باشد برای زمانی که درآمدهای نفتی افزایش پیدا کردند. باید همین مسیر را ادامه دهیم و نفت را از بودجه عمومی بیرون بکشیم.

ارسال نظر