مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی، دلایل و هزینه اجتماعی اقتصادی تصادفات رانندگی در کشور را بررسی کرده است.
به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر)، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی تحت عنوان بررسی دلایل و هزینه اجتماعی اقتصادی تصادفات رانندگی در کشور که به درخواست محمدرضا تابش، نماینده اردکان در مجلس شورای اسلامی تهیه شده به مطالعه‌ای در مورد این معضل پرداخته است. از این گزارش 29 صفحه‌ای ده نکته آن شایسته توجه بیشتر است که در اینجا به آن ده نکته اشاره می‌شود:1. مرکز پژوهش‌ها در این گزارش نشان داده که روند تصادفات، مصدومین تصادفات و متوفیان آن‌ها از سال 1373 تا سال 1390 رشد چشمگیری داشته است. مقایسه رقم سال 1390 با سال 1373 نشان می‌دهد تعداد تصادفات تقریبا 4 برابر، مصدومین 7 برابر و متوفیان 2 برابر شده است.
2. البته باید در نظر داشت که در سال‌های 1385 و 1386 این رشد چشمگیر متوقف شده ولی در سال 1387 دوباره وضع تصادفات و مصدومین و مجروحین وخیم شده تا اینکه در سال‌های 88 به بعد باز هم روند نزولی تصادفات و پیامدهای جانی آن را شاهد بودیم.
3. از نظر استانی بیشترین متوفیان (سال 1390) از استان‌های فارس، تهران و خراسان رضوی بوده‌اند. کمترین افراد فوت شده هم از ایلام و کهگیلویه و بویراحمد بودند. اگر عنصر جمعیت را دخیل کنیم بیشترین کشته نسبت به جمعیت متعلق است به استان سمنان و کمترین آن مربوط به قم و قزوین. جالب است بدانید که از نظر محل وقوع تصادف منجر به فوت استان تهران در تصادف‌های درون شهری رتبه اول را داشته، استان فارس از نظر تصادف درون شهری و استان کرمان از نظر تصادف‌های روستایی. در بخش مصدومین، بیشترین مصدوم متعلق به استان تهران بوده و کمترین مصدوم متعلق به خراسان جنوبی. (از نظر تصادفات و سایر وقایع جاده‌ای پیش از اعلام شده که بیشترین رقم مربوط است به گیلان، گلستان و آذربایجان غربی).
4. یکی از دلایل افزایش رقم تصادفات، افزایش رقم خودروهایی است که در سطح راه‌ها و جاده‌های درون شهری و برون شهری تردد می‌کنند. گزارش مرکز پژوهش‌ها حاکی از افزایش بیش از دو برابری رقم خودروهای تولیدی و وارداتی در یک سال در طول این 17 سال است. با وجود این رقم بزرگ مرکز پژوهش‌ها می‌گوید عملکرد دستگاه‌های مسئول نسبتا مثبت بوده که همگام با رشد 20.8 درصدی رقم خودروهای وارد شده به جامعه در طول سال، افزایش رقم تصادف نداشتیم. به گزارش این نهاد پژوهشی در طول این 17 سال بیش از سیزده میلیون خودروی جدید وارد جامعه ایران شده است.
5. مرکز پژوهش‌ها در گزارش خود حسرت می‌خورد که چرا آمار خودروهای تردد شده در معابر کشور به تفکیک استان وجود ندارد تا بتوان به نسبت خودروهای تردد شده گفت بیشترین تصادف، متوفی و مصدوم در کدام استان بوده است. (در حال حاضر ممکن است رقم تصادفات در یک استان کم تردد مثل کهگیلویه و بویراحمد و یک استان پرتردد چون قم یکی باشد در صورتی که این رقم نشان از عملکرد بد مسوولان کهگیلویه و عملکرد مثبت مسوولان قم باشد).
6. در مورد هزینه وارد شده از نظر اقتصادی و اجتماعی بر جامعه، مرکز پژوهش‌ها معتقد است در جریان یک تصادف شش هزینه تحمیل می‌شود: خسارت بر اشیا، خسارت جسمی غیر از معلولیت دائمی، وقت تلف شده، ضررهای روحی و روانی، هزینه جانی و معلولیت و هزینه اداری. به گزارش این مرکز تاکنون پژوهش‌های جامعی در این زمینه انجام نشده یا حداقل تعداد آن به شدت کم است.
7. مرکز پژوهش‌ها در این گزارش می‌گوید اولین برآوردی که از تصادفات رانندگی ایران انجام شد حاکی از خسارت 617 میلیاردی در سال بود (سال 1380). در سال 1386 پژوهشکده حمل‌ونقل جاده‌ای سخن از خسارت 18 هزار میلیاردی زده و خود این مرکز در گزارش خود می‌گوید رقم خسارت سالانه تصادفات در ایران نزدیک به 52 هزار میلیارد تومان معادل 8.5 درصد از تولید ناخالص داخلی کشور است.
8. جالب است بدانید که طبق یکی از پژوهش‌های تخمین خسارت تصادف‌های رانندگی در ایران بیشترین خسارت رانندگی از حیث فوت و معلولیت دایمی در استان‌های تهران، خراسان (بزرگ) و مازندران بوده و کمترین خسارت مربوط به ایلام، کهگیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری.
9. در این گزارش احکام قانونی لازم برای کاهش خسارات بررسی شده است. نکته جالب در این بخش این است که اگر چه در قانون ارتقای کیفی تولید خودرو و سایر تولیدات صنعتی داخلی بیان شده که سازمان استاندارد مسوول بررسی کیفیت خودروهاست اما مرکز پژوهش‌ها می‌گوید موضوع آزمون برخورد یا Crash test به دلیل نبود امکانات و هزینه‌بر بودن در ایران انجام نمی‌شود و موسسه استاندارد هم بر این موضوع نظارتی ندارد.
10. در بخش پایانی این گزارش پیشنهاداتی برای ارتقای وضعیت ایمنی حمل‌ونقل در کشور شده و مسوول اجرای این پیشنهادات هم مشخص شده است. جالب‌ترین بخش این پیشنهادات، الزام استفاده از کپسول آتش‌نشانی در خودروها توسط راهنمایی و رانندگی، اصلاح برخی قوانین من جمله کاهش مدت معاینه فنی خودروها توسط مجلس و تحت پوشش قرار دادن خانواده‌های آسیب‌دیده از حوادث رانندگی توسط سازمان‌های حمایتی چون سازمان بهزیستی است.
