سند ملی «علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی» برای اجرا، ابلاغ شد

به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا(داناخبر)، سند ملی «علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی» که به استناد به بند «3-2» فصل سوم سند نقشه جامع علمی در هفتصد و سی و هفتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در 23 مهرماه سال جاری به تصویب رسیده است، از سوی رییس‌جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اجرا ابلاغ شد.

در این سند آمده است:

با ارتقای سطح بهداشت و کشف درمان‌های جدید، سطح سلامت جوامع و میانگین طول عمر در جهان افزایش یافته است. با این حال درمان بیماری‌های مزمنی که با زوال و تخریب بافت و ارگان همراه هستند و همچنین بیماری‌های ارثی و سرطان‌ها هنوز از چالش‌های حل نشده پزشکی امروز به شمار می‌آیند. در سال‌های اخیر، دانشمندان خواص سلول‌های ویژه‌ای را به نام سلول‌های بنیادی توصیف کرده‌اند که امید فراوان است بتوان از آنها در درمان چنین بیماری‌هایی سود جست.

این سلول‌ها قابلیت نوسازی و تمایز به انواع سلول‌های بدن را دارا هستند. در افق توسعه این علم امکان تولید و ترمیم بافت و بازسازی اعضای بدن با استفاده از سلول‌های بنیادی در مهندسی بافت و طب بازساختی و همچنین درمان بیماری‌های ارثی و سرطانی کاملاً نمایان شده و به نظر می‌رسد که در آینده نه چندان دور بشر دغدغه از دست دادن بافت و اعضای حیاتی را با کمک فناوری سلول‌های بنیادی و علوم مرتبط فراموش کند.

بر اساس این سند، التزام به دستورات اساسی اسلام از جمله حفظ کرامت و حرمت انسانی و ایجاد روحیه عبودیت با تقویت نگرش توحیدی به دستاوردهای این علم، توسعه و کاربرد دانش سلول‌های بنیادی توأم با رعایت احکام فقهی و اخلاق حرفه‌ای اسلامی به منظور ارتقای سلامت جامعه و برخورداری عادلانه و دسترسی مناسب جامعه علمی به بسترهای تحقیقاتی و اقشار جامعه و امت اسلامی به خدمات این حوزه از جمله ارزش‌های در نظر گرفته برای اجرای این سند است.

بر این اساس، حوزه علوم و فناوری سلول‌های بنیادی در افق 1404 حوزه‌ای مبتنی بر مبانی معرفتی، اصول اخلاقی و ارزش‌ها و احکام اسلامی است که با تکیه بر زیرساخت‌های بومی، منابع انسانی، فیزیکی مورد نیاز و توسعه‌یافته، الهام‌بخش، افتخارآفرین و دارای تعاملات گسترده ملی و بین‌المللی با اولویت کشورهای همسو است.

همچنین، این حوزه کارا و قابل اتکا در تامین نیازهای راهبردی و جاری جامعه ایرانی و جهان اسلام است که دارای سهم موثر در تولید دانش و ثروت ملی و حائز رتبه اول در سطح منطقه و کشورهای اسلامی و در زمره 10 کشور برتر جهان در تولید علم و ثروت است.

تفکیک متولیان عرصه سیاست‌گذاری، نظارت و اجرا در حوزه سلول‌های بنیادی، افزایش بهره‌وری، صرفه‌جویی و استفاده بهینه از امکانات در حوزه سلول‌های بنیادی، خوداتکایی، اشتغال‌زایی و استفاده حداکثری از توان داخلی در این حوزه، کاهش تصدی‌گری دولت، تقویت بخش خصوصی و حمایت از ایجاد و توسعه کمی و کیفی شرکت‌های دانش‌بنیان، مشارکت حداکثری بخش خصوصی، تعاونی‌ها، نهادهای غیردولتی و سرمایه­‌گذاران خارجی و تاکید بر هماهنگی و انسجام بین نهادها، توجه به بنیان­‌های فلسفی و مبانی فقهی حوزه سلول‌های بنیادی و رعایت اصول اخلاقی، مذهبی و اجتماعی در توسعه حوزه سلول‌های بنیادی به عنوان سیاست‌های سند ملی علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی تعیین شده است.

بر اساس این سند، ایجاد و توسعه مراکز تحقیقات، فناوری، تولید و خدمات علوم سلول‌های بنیادی در دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و مؤسسات علمی و پژوهشی واجد شرایط با توجه به نیاز کشور، ایجاد سامانه اطلاعات و شبکه تحقیقات و فناوری و اطلاع‌رسانی در مواد، تجهیزات، نیروی انسانی، خدمات و منابع علمی، تقویت و حمایت از دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های مرتبط در تأمین تجهیزات و مواد مصرفی و فضای فیزیکی، ایجاد مراکز تولید و تکثیر و نگهداری حیوانات آزمایشگاهی مورد نیاز، ایجاد بانک اطلاعات داوطلبان اهدای سلول‌های بنیادی، از جمله مهم‌ترین اقدامات قابل اجرای سند ملی علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی هستند.

همچنین ایجاد بانک‌های سلولی و بافتی مورد نیاز در استان‌ها و شبکه‌سازی بین آنها، ایجاد شبکه آزمایشگاهی سلول‌های بنیادی و ارتباط با سایر شبکه‌های آزمایشگاهی به منظور هم‌افزایی امکانات کشور، ارزیابی و رتبه‌بندی مراکز، موسسات، دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها بر اساس نظام اعتبارسنجی ملی و بین‌المللی در حوزه سند، ایجاد مراکز نگهداری، آزمایشگاهی و جراحی حیوانات کوچک و بزرگ در مراکز تحقیقاتی مرتبط به منظور انجام مطالعات پیش بالینی و افزایش و توسعه مراکز پژوهشی - درمانی در تراز کشورهای پیشرفته از دیگر اقدامات قابل اجرای در این سند هستند.

بر این اساس، شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه سیاست‌گذاری کلان، هماهنگی کلان و نظارت کلان بر اجرای این سند را بر عهده دارد.

همچنین ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور نیز مسئولیت رصد اجرای این سند را بر عهده داشته و بازنگری‌های لازم در سند و گزارش کلان مربوطه را در فواصل زمانی مشخص به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارایه خواهد کرد.

بر این اساس، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور (رییس ستاد)، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (نایب رئیس ستاد)، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری یا معاون ذیربط، وزیر جهاد کشاورزی یا معاون ذیربط، وزیر صنعت، معدن و تجارت یا معاون ذیربط، رئیس جهاد دانشگاهی، رییس مرکز همکاری‌های فناوری و نوآوری ریاست جمهوری، رییس شورای تخصصی حوزوی، نماینده ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور، معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاون درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دو نفر متخصص شامل یک نفر در حوزه پزشکی و یک نفر در حوزه دامپزشکی با معرفی معاونت علمی و فناوری رییس‌جمهور و یک نفر متخصص در حوزه‌های ذیربط با معرفی پژوهشگاه رویان، اعضای شورای ستاد علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی را تشکیل می‌دهند.