به گزارش گروه آموزش خبرگزاری دانا (داناخبر)،
به نقل از فرهنگ امروز، اگر سری به دانشگاه‌های کشور بزنیم، قطعا متوجه کمیت زیاد دانشجویان، خواهیم شد. کافیست در
ساعات شلوغ دانشگاه به راهروهای دانشکده ها سری بزنید و از آنجا به بخشی از ساختمان
بروید که اتاق اساتید در آنجا قرار دارد، آیا نسبت این تعداد اتاق و آن همه دانشجو
که دیدید همخوانی دارد؟ در واقع سخن از کمیت بالای دانشجویان زمانی معنی پیدا می کند
که به نسبت اساتیدی که در عرصه آموزش و پژوهش با این تعداد دانشجو روبرویند پی ببریم.
مشکلات زمانی حاد می شود که ازدیاد دانشجویان؛
بر روی کیفیت آموزش و پژوهش آنان به شکلی جدی تاثیر می گذارد. به حدی که جدا از بحث
بهره وری، گاهی این معضل اساتید و دانشجویان را
کلافه کرده و فرصت های نظام دانشگاهی را تبدیل به تهدید می کند. مساله نسبت
استاد به دانشجو در امر آموزش عالی مساله جدیدی نیست. اما در کشور ما کمتر به آن پرداخته
شده یا اگر پرداخته شده نیز از حد شعار فراتر نرفته است.
وضعیت دختران در کلاس های تفکیک جنسیت شده بدتر از پسران است
همانطور که گفته شد کمبود استاد و حجم بالای دانشجو ناخودآگاه باعث میشود که اساتید نتوانند در امر آموزش و پژوهش دانشجو موفق عمل کنند. یکی از معضلات نظام آموزشی کشور افزایش بیرویه پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی و در سالهای اخیر کارشناسیارشد و دکتری است. با توجه به اینکه استاندارد نسبت استاد به دانشجو ۱ به ۱۸ است، شنیده شده است که این نسبت در دانشگاه پیام نور ۱ به ۲۵۰، در دانشگاه آزاد ۱ به ۵۰ و در دانشگاه‌های دولتی ۱ به ۳۰ و حتی 1 به ۴۰ نیز میرسد. البته در برخی از دانشگاههایی که برنامه تفکیک جنسیتی را در امر آموزش خود قرار دادهاند، این نسبت برای دانشجویان مرد گاهی ۱ به ۷ و برای دانشجویان زن ۱ به ۳۰ است. این نسبتها را با تورق دفترچههای انتخاب رشته کنکور و پرسشهایی که از اساتید دانشگاهها داشتهایم، به دست آوردهایم. البته عواقب رعایت نکردن استاندارد نسبت استاد به دانشجو هنگامی شکلی بحرانی به خود خواهد گرفت که آن دانشجویانی که در این شرایط پرورش یافته اند، خود روزی استاد میشوند و ممکن است کوچکترین دانشی برای تربیت دانشجویان نداشته باشند.
به دلیل اهمیت نسب رابطه و دانشجو در دانشگاه های کشور به سراغ نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی رفتیم تا دغدغه خود را با آنان در میان بگذاریم. البته آنان نیز پاسخ دقیقی به پرسشهای ما ندادند. برخی از نمایندگان مجلس فرهنگ امروز را به سمت مقالهها و آمارهای مرکز پژوهشهای مجلس سوق دادند. متاسفانه بروی وب سایت مرکز چنین مقالات و آمارهایی نیز مشاهده نشده است. در بین نمایندههای مجلس تنها تعداد کمی از آنان حاضر به پاسخگویی شدند. باقی نمایندگان درباره مساله نسبت استاد و دانشجو اظهار بی اطلاعی می نمودند. جالب آنکه هر یک از نمایندگان ما را به یکی دیگر از نمایندگان کمیسیون آموزش ارجاع می داد.
فرهاد بشیری: موسسات و دانشگاه ها باید پاسخگو باشند
بشیری نماینده مردم پاکدشت درباره استاندارد نسبت استاد به دانشجو اظهار کرد: در ارتباط با مساله نسبت استاد به دانشجو، نرمهایی در دانشگاه‌های دولتی، آزاد و پیامنور مشخص شده است. با توجه به ضرورت موضوع، قانونگذار نیز به آن پرداخته است. مسوولین نیز باید به این موضوع بپردازند و دقت داشته باشند که در کنار مسایل کیفی، مسایل کمی دانشگاهها نیز در نظر گرفته شود تا ظرفیتهای موجود مورد استفاده قرار گیرد. آنچه مسلم است این است که باید این استاندارد رعایت شود. اگر نسبت استاندارد رعایت نشده باشد، قاعدتا خسارتهایی به آموزش عالی وارد خواهد کرد. رابطه دانشجو با استاد هر چه بیشتر باشد میتواند شیوههای اندیشیدن را بیشتر به دانشجو انتقال دهد و دانشجویان هم میتوانند بیشترین توفیق را در این زمینه نصیب خود کنند. اگر در بخشهایی هم این استاندارد رعایت نشده است، مسئولین باید رعایت و پیگیری کنند و تلاش کنند که این موضوع به استاندارد خود نزدیک شود.
دانشگاه ها برای جذب استادان تازه تنگ نظری را کنار بگذارند
این نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در رابطه با مقاومت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی برای جذب هیات علمی اظهار کرد: البته مصادیق این مقاومتها باید مشخص شود. آنچه مسلم است، گروههای آموزشی می بایست از نظر کیفی و توانمندی و شایستگی؛ اساتید را مورد سنجش قرار دهند. کسانی وارد هیات های علمی شوند که صلاحیت این کار را داشته باشند. تنگ نظری و نگرش محدود قطعا به آموزش عالی ضرر خواهد رساند. آنچه مهم است این است که باید یک سیاست متعادل و دقیقی که بتواند امور دانشگاهها را ترسیم کند وجود داشته باشد و هر کسی که صلاحیت دارد برای عضویت هیات علمی ورود پیدا کند.
وی ادامه داد: البته با توجه به آن چیزی که قانون مشخص کرده است، اگر موسسات غیر انتفاعی در جذب هیاتهای علمی به دلایل مالی کوتاهی کنند، باید پاسخگو باشند. این پیگیریها باید از طریق قانون انجام شود و اگر در جایی مشکلی وجود دارد وزارت علوم باید رسیدگی و بررسی کند. برای آنکه در کنار توجه به کمیت اساتید به کیفیت آنها نیز توجه شود، وزارت علوم با هماهنگی مجلس و دولت، می بایست شرایطی را فراهم کند، تا همه امکانات برای هیأتهای علمی در نظر گرفته شود، تا آنها نیز بتوانند به مسائل کاری خود در دانشگاهها بپردازند.
فیاضی: از راندهای قدرت استفاده نکنیم
عبدالوحید فیاضی نماینده نور و محمودآباد در رایطه با افزایش تعداد دانشجویان نسبت به اساتید اذعان کرد: نسبت استاد به دانشجو یک استاندارد بین المللی دارد و یک استانداردی نیز ما در کشور خود داریم. یکی از علتهای این امر افزایش کمی دانشگاهها بدون مطالعه است. یکی علت دیگر توجه دانشگاه ها به جنبه اقتصادی میباشد. دانشگاه ها به جای آنکه جنبه علمی را در نظر بگیرند، جنبه اقتصادی را در نظر گرفتند و هزینه_فایده کردند و در نتیجه چنین آماری به بار آمده است. این اشکال جدی است که بر سیستم آموزش عالی وارد است.
نگاه اقتصادی باعث کم بودن تعداد استادان است
وی در پاسخ به آنکه چرا برای جذب دانشجو بیشتر از جذب استاد استقبال میشود، توضیح داد: استاد گرفتن هزینهبر است. اگر به آمار جمعیت دانشجویی نگاهی بیاندازیم، تقریبا بیشتر از ۵۰ درصد آنها بخشهایی است که با هزینه تحصیل میکنند. هر چه دانشجوی بیشتری بگیرند درآمد بیشتری دارند. هر قدر نیز کمتر استاد هیات علمی بگیرند، هزینه کمتری دارند. این همان نگاه اقتصادی است که حاکم شده است و آموزش عالی را در برگرفته است.
این نماینده مجلس اشاره کرد که رعایت نکردن استاندارد نسبت استاد و دانشجو تأثیرات سوءیی در آموزش عالی خواهد گذاشت. راه حل مهم برای حل این معضل آن است که از توسعه کمی جلوگیری شود و بیشتر به کیفیت بپردازیم. همچنین وزارت علوم می بایست مکانیزمهای قانونی را که در اختیار دارد به کار بگیرد. لازم است از بخشهای دولتی برای حمایت برخی از دانشگاه‌های غیردولتی کمک بگیرم. چون اگر از این بخش ها حمایت نشود به مردم بیشتر فشار وارد می شود و اهمیت بخش آموزش هم کم می شود. باید سیاستهای حمایتی قویتر شود. لازم است وزارت علوم نیز اجرای مقررات مربوط به دانشگاهها را جدیتر بگیرد. همچنین شاخصهای ارزشیابی و ارزیابی را به عنوان مولفه های قانونی در نظر داشته باشد و در رتبهبندی دانشگاهها، شاخصها را لحاظ کند.
توکلی: جانشینپروری در دانشگاه و هیات علمی صورت گیرد/ روند جذب بسیار کند است
علیرضا منظری توکلی نماینده مردم کرمان در مجلس شورای اسلامی، برای تشریح اهمیت نسبت استاد و دانشجو در دانشگاه های کشور توضیح داد: یکی از عوامل موثر در توسعه یک کشور توجه به منابع انسانی است. در جهت توسعه منابع انسانی، دانشگاهها میتوانند نقش بیبدیل و بسیار تاثیرگذاری داشته باشند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی مخصوصا در سالهای اخیر و در دهه ۸۰ دانشگاه‌های کشور به لحاظ کمی پیشرفت قابل توجهی داشتند و این جای تقدیر دارد. مدتی است که همه دانشگاهها شعار کیفیت سر میدهند. دانشگاه آزاد اسلامی دهه گذشته را دهه کیفیت نام نهاد. یکی از راههای افزایش کیفیت دانشگاه رعایت استاندارد نسبت استاد به دانشجو است. در گذشته دانشجوی متقاضی زیاد داشتیم و استاد کم بود. در حال حاضر اساتید جوان از دورههای پیاچدی فارغ التحصیل شده اند و برخی نیز در حال گذراندن این دوره هستند، بنابراین آمادگی این امر را دارند که به عضویت هیات علمی درآیند. اما متأسفانه روند جذب هیات علمی روند بسیار کندی است. فکر میکنم نیروی انسانی لازم برای اشتغال در عضویت هیات علمی تا حدی موجود است اما جذب این نیروها کند صورت میگیرد. شاید یکی از دلایل آن بحث تأمین بودجه برای جذب هیات علمی باشد. مقام معظم رهبری همواره بر بحث علم و معیشت تأکید دارند. چرا که علم قدرت است. دانایی توانایی است. به قول غربیها the knowledge is power؛ علم قدرت و ثروت است. یکی از راههایی که ما میتوانیم تولید علمی خود را افزایش دهیم، بحث توجه به کیفیت است. یکی از راههای بهبود کیفیت افزایش نرم نسبت استاد به دانشجو است.
به جوان ها روی خوش نشان نمی دهند
توکلی با اشاره به مقاومت در جذب هیات علمی جوان توضیح داد: متاسفانه در برخی از دانشگاه‌های کشور، نسبت به جذب دانشجویان جوان مقاومت وجود دارد. برخیها احساس میکنند اگر دکتر جوانی به جمع اساتید بپیوندد انگار جای آنان را اشغال میکند. درحالیکه اینگونه نیست. در همه سطوح باید جانشینپروری کنیم. به خصوص در حوزه علم، این امر بسیار اهمیت دارد. این دیدگاه هنوز بین ما رشد نکرده است. برخی از دانشگاه‌های غیر دولتی نیز از جذب هیات علمی خودداری میکنند. همچنین اگر استاد استخدام کنند ممکن است این اساتید روی دست آنان باقی بمانند.
