در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۱۷۱۲۶۰
تاریخ انتشار: ۱۰ فروردين ۱۳۹۳ - ۰۸:۲۵
رییس مرکز ملی پیش بینی زلزله در گفت و گو با خبرگزاری دانا:
رییس مرکز ملی پیش بینی زلزله گفت: در صورتی که آهنگ کوتاه شدگی و نزدیک شدن ورقه عربی به فلات ایران به همین ترتیب ادامه یابد، در طی حدود 5 میلیون سال آینده می توان انتظار داشت که تنگه هرمز به تدریج بسته شود، و البته اگر همین میزان تغییر شکل ادامه یابد، باید انتظار داشت که در طی حدود 50 میلیون سال آینده نیز به تدریج خلیج فارس به حوزه بسته داخلی تبدیل و در نهایت خشک شود.

دکتر مهدی زارع در پاسخ به پرسش خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) مبنی بر دلیل حرکت صفحه عربستان به سمت شمال و شمال شرق، گفت: بازشدن دریای سرخ در حد فاصل شبه جزیره عربستان و شمال آفریقا، دلیل این موضوع است. مناطقی مانند عربستان و ورقه عربی عمدتا به لحاظ زمین شناختی در وضعیت پایدار هستند؛ بنابراین در چنین مناطقی با وجود تغییر شکل کمی که رخ می دهد، زلزله های کمی هم می آید ولی حرکت همین بخش نسبتا پایدار به سمت ایران و فشار مداومش به پوسته زمین در فلات ایران موجب کوتاه شدگی فلات ایران می شود.

زارع افزود: بخشی از این تغییر شکل در پوسته به صورت زلزله در ایران رخ می دهد. زلزله ها در منطقه جنوب ایران مثلا در شهر بندرعباس بیش از هر جای دیگر ایران رخ می دهد و در شهر آبادان کمتر از هر جای دیگری و این به موقعیت این شهر ها در نزدیکی یا دوری از مناطق و گسل های فعال در پوسته ایران بستگی دارد.
 

 رییس مرکز ملی پیش بینی زلزله خاطرنشان کرد: بازشدن در کافت (rift) بزرگ دریای سرخ بین شبه جزیره عربی و شمال آفریقا و در حد فاصل جنوب بحرالمیت تا شمال نقطه سه گانه آفار در شمال آفریقا، در زمان ائوسن – حدود 50 میلیون سال قبل – آغار شده است و در سال حدود 7 تا 17 میلیمتر این باز شدن در جریان است. انتظار می رود که در این محل در حدود 50 میلیون سال  آینده اقیانوسی شکل بگیرد. در توضیح مراحل شکل گیری پوسته بر پایه نظریه زمین ساخت ورقی (plate tectonic)، مرحله ای که به شکل گیری ابتدایی یک اقیانوس در اثر شکل گیری پوسته اقیانوسی در محل یک کافت مربوط است را به عنوان مرحله «دریای سرخ» می نامند و این موضوع را با تشبیه شرایط به آنچه در دریای سرخ درجریان است مربوط کرده و تشریح می کنند.
 

 
فلات ایران سالانه 30 میلیمتر کوتاه می شود
 
زارع در پاسخ به این پرسش که حرکت این صفحه چه آثار و نتایجی روی فلات ایران دارد؟ اظهار کرد: نتیجه این باز شدن بر روی فلات ایران، کوتاه شدگی این فلات در حدود 30 میلیمتر در سال است که حدود 10 میلیمتر از این کوتاه شدگی در زاگرس و حدود 20 میلیمتر نیز در ایران مرکزی، البرز، کپه داغ و شرق ایران رخ می دهد. ضمنا فلات آناتولی (ترکیه)  نیز به میزان کلی حدود 20 میلیمتر در سال حرکتی به سمت غرب دارد. در اثر این تغییر شکل، رشته کوه های زاگرس در جنوب غرب و البرز و کپه داغ در شمال و شمال غرب ایران و همچنین یک پهنه فرورانش در جنوب شرق در ناحیه مکران و در مرز برخورد زاگرس به فلات ایران در پهنه گسله زاگرس شکل گرفته است. همچنین چین خوردگی و گسلش و وقوع زمین لرزه ها نیز حاصل همین تغییر شکل و کوتاه شدگی است. محققان نشان داده اند که بالاآمدگی و فرآیش رشته کوه های زاگرس در حدود 5 میلیون سال اخیر موجب شده است که میزان کوتاه شدگی و نزدیک شدن دو ورقه عربی و ایران در این مدت حدود 30 درصد کمتر شود.
 

   


 بسته شدن تنگه هرمز در 5 میلیون و خشک شدن خلیج فارس در 50 میلیون سال آینده

عضو هیات علمی پژوهشگاه زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به سرنوشت تنگه هرمز و خلیج فارس در اثر پیوستن شبه جزیره عربستان به فلات ایران، گفت: در صورتی که آهنگ کوتاه شدگی و نزدیک شدن ورقه عربی به فلات ایران به همین ترتیب ادامه یابد، در طی حدود 5 میلیون سال آینده می توان انتظار داشت که تنگه هرمز به تدریج بسته شود، و البته اگر همین میزان تغییر شکل ادامه یابد باید انتظار داشت که در طی حدود 50 میلیون سال آینده نیز به تدریج خلیج فارس به حوزه بسته داخلی تبدیل و در نهایت خشک شود. ولی باید توجه داشت که این برآورد با توجه به میزان کوتاه شدگی و تغییر شکل در حال حاضر است، و بنابراین برون یابی خطی میزان تغییر شکل به آینده، الزاما نمایانگر فرآیندهای بعدی در پوسته زمین در این ناحیه نخواهد بود.

رییس مرکز ملی پیش بینی زلزله  در پاسخ به این پرسش خبرنگار خبرگزاری دانا مبنی بر اینکه چند درصد از زلزله هایی که در ایران رخ می دهد در اثر حرکت صفحه عربستان است؟ توضیح داد: بر اساس برآوردهایی که تاکنون صورت گرفته، به طور متوسط حدود 10 درصد از میزان تغییر شکل در پوسته زمین در ایران به صورت رخداد زمین لرزه (و حدود 90 درصد به صورت بی لرزه) خود را نشان می دهد. این میزان در رشته کوه های زاگرس در جنوب غرب ایران حدود 3 درصد به صورت رخداد زمین لرزه و در شمال ایران (به ویژه در ناحیه البرز و کپه داغ) به حدود بیش از  30 درصد (حدود 70 درصد بی لرزه) و حدود 13 درصد در ناحیه لوت در شرق ایران می رسد. بنابراین می توان متوجه شد که چرا در رشته کوه های زاگرس بیشتر رخداد زمین لرزه ها با بزرگای کم تا متوسط است و در عوض در شمال و مرکز ایران زمین لرزه های با بزرگای بیش از 7 بیشتر مشاهده می شوند. و البته این موضوع نشان می دهد که بیشتر آزاد شدن انرژی و تغییر شکل خوشبختانه به صورت بی لرزه است.   

ارسال نظر