نزدیک شدن به این واقعه مهم بهانه ای شد تا خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) گفت و گویی اختصاصی با دکتر عباس نوبختی، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، نماینده موسسه ملی اقیانوس‌شناسی در IOGOOS و مجری این طرح ترتیب دهد که در ادامه می آید.
چه نیازی باعث شد که کشور ما هم صاحب کشتی اقیانوس پیمای تحقیقاتی شود؟
پرده برداری از دنیای مفقود شده دریاها و شناخت بیشتر آب های اقیانوس ها که 70 درصد (دو سوم) کره زمین را فرا گرفته و منابع عظیم معدنی و زیستی را در دل خود نهفته دارد، مستلزم انجام سفرهای دریایی اکتشافی و ابزارهای خاص علمی خودش است. حدود80 درصد این آب ها برای انجام مطالعات میدانی برای تمامی کشورها مشاع است یعنی همه کشورها می توانند از این آب ها استفاده کنند به همین دلیل می بینیم که خیلی از کشورها برای انجام مطالعات زمین، زیست، شیمی و فیزیک دریا تا نزدیکی آب های کشور ما می آیند و بر اساس نیاز خودشان و ابزارهای مورد نیاز از این آب ها بهره مند می شوند. این طرح هم برای شناخت بیشتر خلیج فارس و دریای عمان، انجام تحقیقات دریایی در دریای عرب (در شمال شرقی اقیانوس هند) و اقیانوس هند و ورود به پروژه های تحقیقاتی اقیانوس هند با کشورهای حاشیه اقیانوس هند، در سال 88 به معاونت وقت علمی فناوری ریاست جمهوری ارایه و در نهایت عملیات ساخت آن طی موافقت نامه ای بین این معاونت و وزارت علوم از اردیبهشت سال 90 آغاز شد.
این شناور تحقیقاتی در مقایسه با سایر شناورها از چه مشخصات ظاهری برخوردار است؟
این شناور تحقیقاتی با 50 مترطول، 10مترعرض و 12 متر ارتفاع و 5.3 آبخور و 4 آزمایشگاه قادر است با آب و سوخت کامل به مدت 45 روز با ظرفیت 27 نفر (11خدمه و تکنسین کشتی و 16 نفر محقق) سوار بر آب های خلیج فارس، دریای عمان و شمال اقیانوس هند حدود 3هزار مایل دریایی را طی و کارهای تحقیقاتی و میدانی خود را به انجام رساند.
این کشتی اقیانوس پیما را در مقایسه با سایر اقیانوس پیماهای جهان چگونه ارزیابی می کنید؟
این اقیانوس پیما در مقایسه با سایر کشتی های تحقیقاتی کشورهای دیگر در سطح متوسط است. اغلب کشورهایی پیشرو چند اقیانوس پیمای تحقیقاتی در ابعاد مختلف دارند مثلا کشور آمریکا با بیش از 100 کشتی تحقیقاتی از شناورهای نظامی خود نیز برای انجام مطالعات آب های آزاد استفاده می کند.
عمده ماموریت هایی که برای این کشتی در نظر گرفته شده است، کدامند؟
نمونه برداری رسوب، تعیین غلظت و شوری، آنالیز جریان ها، بررسی دما و چگالی، شناسایی و چگونگی شکل گیری معادن، شناسایی بستر دریاها برای عملیات لوله کشی و انتقال گاز و نفت، بررسی نشت سکوهای نفتی، آنالیز گونه های بومی از مهمترین ماموریت هایی هستند که برای این کشتی تحقیقاتی در نظر گرفته شده است.
هم اکنون عملیات ساخت این کشتی در چه مرحله ای به سر می برد؟
در حال حاضر این کشتی با 100 درصد پیشرفت فیزیکی بدنه مراحل پایانی خود را سپری می کند. پیش بینی می شود به امید خدا 18 خرداد هم به آب های آزاد جنوب کشور انداخته شود و پس از انجام آزمایش های مختلف طی چند ماه آینده به بهره برداری برسد.
این کشتی اقیانوس پیما برای رسیدن به جایگاه کنونی اش با چه چالش ها و مشکلاتی روبرو بوده است؟
یکی از عمده ترین مشکلات اجرایی این طرح تامین اعتبار لازم آن بود. در ابتدای امر قرار بود ساخت شناور تحقیقاتی با اعتباری بالغ بر 9 میلیارد تومان اجرا شود اما با افزایش ارز، برای تامین قطعات آن به 3 برابر بودجه اختصاصی نیاز یافتیم. از طرفی صنایع دریایی ماهیتی دارد که نمی توان همه قطعات آن را نه به لحاظ تکنیکی بلکه به لحاظ اقتصادی تهیه کرد مثلا تولید داخلی موتور دریایی به لحاظ اقتصادی در کشور با صرفه نبود بنابراین باید این قطعه را از خارج تهیه می کردیم یا ساخت پروانه این کشتی به خصوص است. اگرچه از لحاظ تکنولوژی ما قادر به ساخت آن هستیم اما از لحاظ زمان بندی دارای مشکل بودیم و باید این قطعه را هم از خارج تهیه می کردیم. همه این عوامل باعث شد که ساخت این کشتی به تاخیر بیفتد. در حال حاضر حدود 15 میلیارد تومان این بودجه تامین شده و قول مساعد برای تخصیص 9 میلیارد تومان دیگر هم داده شده است.
گفت و گو از : فرزانه صدقی
