گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) - دکتر مهرنوش دارینی *: «فرزند نوجوانی دارم که هیچ انگیزه و هدفی در او پیدا نمیکنم. درسهایش را مرور نمیکند و بیشتر وقت خود را هدر میدهد.
برای وضعیت آینده او بسیار احساس نگرانی میکنم و نمیدانم چگونه باید با او رفتار کنم. دایم به او تذکر میدهم و حتی کارمان به جنجال میکشد، اما او حرف مرا گوش نمیکند و اشتیاق و تمایلی برای انجام هیچ کاری ازخود نشان نمیدهد.
او حاضر است برای دیدن تلویزیون یا بازی با رایانه ساعتها وقت بگذارد، اما هیچ فعالیت دیگری را به صورت منظم و حرفهای دنبال نمیکند. مستاصل هستم و نمیدانم چگونه باید هدف از زندگی را برای او مشخص کنم.
او روز به روز زمان خود را از دست میدهد و من نیز به عنوان والد او به دنبال این رفتارش مدام نگران و پریشانم. میخواهم بدانم با او چه کنم.»
آنچه بیشتر نوجوانان با آن درگیر میشوند، بحرانهایی است که در مراحل رشد جسمانی، عاطفی و رفتاری آنها رخ میدهد.
زندگی بر پایه اهداف به موفقیت میرسد و نگرانی والدین از بیهدفی فرزندان نیز طبیعی است. برای ایجاد انگیزه در نوجوان نمیتوان به زور متوسل شد.
نوجوانان ویژگیهای خاص خود را دارند و بیشتر به دنبال رویاپردازی هستند و ضرورتی برای داشتن هدف احساس نمیکنند. نوجوانان بیشتر تمایل دارند تا والدین، فضای شخصی آنها را کنترل نکنند و آزادی بیشتر و مستقل بودن را طلب میکنند.
از آنسو با توجه به خطراتی که در هر جامعهای برای فرزندان وجود دارد، نظارت والدین ضروری است، اما نوجوان این موضوع را به صورت منفی درک میکند.
برای ایجاد انگیزه در نوجوان نمیتوان از تحقیر، سرزنش و تهدید استفاده کرد. مهمترین راهکار برای ایجاد انگیزه در نوجوانان شناسایی علایق نوجوان است. شیوه و سبک گفتوگو بین والد و نوجوان بسیار حائز اهمیت است و برای ایجاد رابطه مثبت و کارآمد با فرزند لازم است تا به عنوان نوجوان امروز به دنیا نگاه کنید و حتی با اینکه خواستههای نوجوان شما بسیار با خواستههای شما درتضاد است، اما ابتدا باید با همدلی به او نزدیک شوید.
از فرزند خود بخواهید فهرستی از کارهایی را که علاقه دارد یادداشت کند. برای نزدیکشدن به نوجوانتان به تکتک علایق او بازخورد مثبت بدهید حتی اگر علایق او با اصول اخلاقی و ارزشی شما درتضاد است.
سپس از او بخواهید که برای آینده خودش برنامهای طراحی کند و شعار بنویسد و قوانینی تدوین کند. به او آموزش دهید که اهداف نباید آنقدر بزرگ باشند که غیر قابل دستیابی باشد، اما به تمام اهداف او احترام بگذارید.
از او بخواهید هدفهای کوچک و کوتاه مدتی برای خود بنویسد و شما نیز همین کار را با او انجام دهید. میتوانید نظر خود نوجوان را برای تشویق و پاداش رسیدن به هدف مورد بررسی قرار دهید.
اهداف به سه دسته کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت دستهبندی میشوند و باید زمان رسیدن به اهداف برای نوجوان روشن و واضح باشد.
برای ایجاد الگوی هدف گزینی کوچکترین گامها نیز باید مورد توجه قرار گیرد و از داشتن اهداف روزانه و هفتگی استفاده کنید. فرم هدفهای نوجوان را در اتاق او جلوی چشم بگذارید و از او به خاطر پایبند شدن به اهدافش تشکر کنید.
* روانشناس و مشاور