به‌گزارش خبرنگار خبرگزاری دانا (دانا خبر) حسام‌الدین آشنا امروز (پنج‌شنبه) در آیین گشایش نخستین هم‌اندیشی سیاستگذاران منابع آب که با عنوان بهره‌وری و حکمرانی پایدار منابع آب در سالن همایش‌های وزارت نیرو برگزار شد، با اشاره به تعریف «حکمرانی»، گفت: حکمرانی مجموعه‌ای از اقدام‌های فردی و نهادی، عمومی و خصوصی برای برنامه‌ریزی و اداره مشترک امور و فرآیند مستمری از ایجاد تفاهم میان منافع متفاوت و متضاد است که در قالب اقدام‌های مشارکتی و سازگار حرکت می‌کند و شامل نهادهای رسمی و ترتیب‌های غیررسمی و سرمایه اجتماعی شهروندان است.
آشنا افزود: حکمرانی یعنی اینکه کنشگران و سیاستگذاران به قدری از هم استقلال دارند که نتوانند چیزی را بر هم تحمیل کنند اما در عین حال آنقدر به هم وابسته اند که بدون یکدیگر قادر به اقدام نیستند.
مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری درباره حکمرانی آب، اظهار کرد: حکمرانی آب عبارت است از نظام‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و اداری که مستقیم و غیرمستقیم بر بهره‌برداری، توسعه و مدیریت منابع آب موثرند و ارایه خدمات آب را در سطوح مختلف جامعه تحت تاثیر قرار می‌دهند.
وی حکمرانی آب را مستلزم تحلیل به‌هم پیوستگی‌های اکولوژیک، اجتماعی و فنی دانست و گفت: هنوز سهم کمبود در منابع آب و کمبود در مدیریت منابع آب مشخص نشده و حتی شفاف‌سازی در تعریف سهم مدیریت سازه‌ای آب در بخش کشاورزی هم صورت نگرفته است.
آشنا در ادامه خاطرنشان کرد: این که مدیریت سازه‌ای به‌عنوان راهکار غالب و بلامنازع ترویج می‌شود، بخشی از عدم شفافیت است.
وی با تاکید بر ضرورت شفاف‌سازی داده‌ها گفت: گزارش‌های ارزیابی اقتصادی، اجتماعی و ارزیابی‌های محیط زیستی سدها و سازه‌های آبی در دسترس همگان نیست که این ارزیابی‌ها باید در دسترس همگان باشد چراکه اگر برای خیر جمعی کاری می‌کنیم، باید جمع و نهادهای تخصصی قادر باشند درباره مستند اقدام‌های تامین‌کننده خیر جمعی قضاوت کنند.
مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری با بیان اینکه صاحب قدرت می‌کوشد تا خود را نماینده خیر جمعی جلوه دهد و بدون ذی‌نفعان برای ذی‌نفعان سیاست‌گذاری کند، افزود: از کلان‌ترین سطح با دولتی کردن منابع آب، ذی‌فعان را نادیده گرفتیم و تا سطح تصمیم درباره مدیریت سازه‌ای منابع آب به نظر کشاورز بی‌توجه هستیم.
آشنا با انتقاد از نادیده گرفتن ابعاد اجتماعی و فرهنگی مدیریت منابع آب، گفت: به استناد شواهد قاطع می‌توان نشان داد که هزاران انسان و صدها سکونت‌گاه در پروژه‌های سدسازی قربانی شده‌اند و ده‌ها سایت باستان‌شناختی به زیر آب رفته و در سدهای در حال ساخت تهدید شده‌اند. هزینه ساخت سدها سر به هزاران میلیارد تومان می‌زند، اما هزینه‌ای که پس از مدت‌ها تلاش فعالان فرهنگی به کاوش در سایت‌های باستان‌شناختی سدها اختصاص می‌یابد، چند ده میلیون تومان است و حتی وجه ارتباطی، فرهنگی و سبک زندگی مصرف آب مغفول می‌ماند.
وی تصریح کرد: ابعاد و فرآیند سیاسی منجر به تعریف مساله و راهکارهای مدیریت بحران آب پنهان می‌شود و کل مساله در لفافه ای از ملاحظه‌های فنی، سازه‌ای، اقتصادی و امنیتی پیچیده و مقاصد لابه‌لای این ملاحظه‌ها گم و کوشش می‌شود تا نسبت لابی‌های سیاسی، تلاش برای کسب رای، ایجاد نفوذ منطقه‌ای و تغییر در الگوهای تخصیص منابع که همگی فرآیندها و مقصودهای سیاسی هستند، پنهان شود.
مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری متذکر شد: رویکرد فعلی حکمرانی آب در کشور، برای زیست بوم های مختلف از گرم تا سرد، نسخه های یکسان ارایه می کند.
آشنا، ایدئولوژیک و هویتی شدن راهکارهای سازه‌ای را به‌عنوان یک گزاره دیگر در حکمرانی منابع آب عنوان کرد و گفت: همواره باید هر راهکار توسعه‌ای را در نسبت با ارزش‌های غایی و نتایج منتج از آن ارزیابی کرد و هر سازه‌ای را که ایجاد می‌کنیم، باید بپرسیم برای کدام هدف و درمقایسه با کدام بدیل ساخته می شود؛ که اگر این پرسش‌ها را نپرسیم و خود راهکار به هدف تبدیل شود، ایدئولوژیک و هویتی شده است و چه بسا فکر می‌کنیم سازه‌های آبی هرچه بزرگ‌تر، بهتر است.
وی مزیت‌های نسبی کشور را کسب‌وکارهای سبز، انرژی‌های نو و اکوتوریسم و بوم‌گردی مسوولانه خواند و خاطرنشان کرد: ایران در کمربند نیمه خشک جهان باید چیدمان توسعه‌اش به سمت کمترین وابستگی معیشتی به سرزمین باشد و شاید آرمان توسعه‌ای خودکفایی کشاورزی از اشتباه‌های راهبردی است.
مشاور فرهنگی رییس‌جمهوری در ادامه تاکید کرد: اگر تجربه تمدنی ایران و اجداد خردمندمان را در کشوری که سرزمین قنات هاست، ذخیره و انتقال زیرزمینی آب بدانیم و افزایش دما را در نظر بگیریم، آنگاه سد بیشتر یعنی تبخیر بیشتر.
آشنا در پایان با طرح یک سوال اساسی، پرسید: اگر سهم برقابی در تولید برق کشور 6 درصد است و مصرف آب در بخش کشاورزی 92 درصد، سوال اینجاست که چرا متولی آب کشور وزارت نیرو است و چرا ما به جای وزارت کشاورزی، وزارت «آب و غذا» نداریم؟
