به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از مهر، چهاردهمین دوره برگزاری برای یک جشنواره ادبی یک عمر محسوب می شود. به ویژه اینکه بدانیم چهارده دوره برگزاری یک جشنواره بیش از چهارده سال زمان برده است و در مسیر رسیدن به این رتبه فراز و نشیب های زیادی پیش روی برگزارکنندگان آن بوده است.
جایزه ادبی شهید حبیب غنی پور فردا در حالی برگزیدگان چهاردهمین دوره خود را معرفی می کند که با نگاهی به تمامی نامزدهای دریافت این جایزه و نیز برگزیدگان آن در سال های قبل، دیگر می شود با صراحت بیشتری از این جشنواره به عنوان مردمی ترین جریان ادبی کشور یاد کرد. این ادعا زمانی خودش را ظهور و بروزی بیشتری می دهد که شاهد باشیم این جشنواره و داورانش برخواسته از مسجد به عنوان مردمی ترین پایگاه انقلاب اسلامی بوده و علاقه و تبحر زیادیبه شناخت و بررسی خواستگاه های جدی ادبیات داستانی ایران و انقلاب اسلامی دارند.
اینکه این جایزه در مرکزیت تجمع مردم در منطق اسلامی به قضاوت در مورد ادبیات داستانی می پردازد که هدف اصلی از خلق آنها حرکت مردم از مکانی محتوم به مکانی معلوم است خود بارزترین جلوه از مردمی بودن این جریان است.
مسجد جواد الائمه با وجود اینکه در سال های پایانی دهه شصت توانست به عنوان نقطه ثقل یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی کشور، نام خود را به ثبنت برساند در مجاهده ای به مراتب سنگین تر از اعلام وجود این جریان ادبی، در گذر این سال ها توانسته خود را از تثیبت به تحکیم برساند و در مقام یک جریان ادبی ثابت قدم نگاه دارد. اما راز ماندگاری این جریان ادبی در چیست؟
دوبال یک جشنواره
مرحوم امیرحسین فردی موسس این جایزه ادبی مدیر فقید مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری در واپسین ماه ها حیات خود در مراسم اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه ادبی شهید غنی پور در یادداشتی به تبیین راز ماندگاری این جریان ادبی از نگاه خود پرداخت.
فردی در یادداشت خود که به عنوان سرمقاله کتاب حبیب غنی پور منتشر شد، راز ماندگاری این جشنواره را اعتقاد برگزار کنندگانش به سلامت و کارآمدی حرفه ای معرفی کرد و در این زمینه نوشت: تاسیس جشنواره ادبی در شرایط و فضای جامعه‌ای همچون جمهوری اسلامی ایران باید منطبق با ارزش‌های تاریخی و ملی این ملت باشد، این یک اصل انکارناپذیر است، وگرنه از اقبال عمومی برخوردار نخواهد بود و در صورت مغایرت و تضاد با آرمان‌های مردم به حاشیه رانده می‌شود، آنقدر که دیگر رمقی برای بقا نمی‌یابد و افول می‌کند، بنابراین اولین شرط پاسداشت ارزش‌ها و هنجارهای جامعه و همنوایی با آرمان‌های مردم است، البته نه ریاکارانه و به دروغ، بلکه صادقانه و از عمق جان. هیچ کاری بر مبنای دروغ و دغل سرانجام مطلوبی نخواهد داشت و صداقت شرط اول تأمل است و پس از صداقت نوبت به کارآمدی می‌رسد و در فقدان رفتار حرفه‌ای تحلیل درست شرایط اجتماعی، فرهنگی و ادبی جامعه و حتی رصد موقعیت ادبیات جهانی امکان موفقیت و مقبولیت بسیار ضعیف خواهد بود و داوری‌ها و کارشناسی‌ها باید دقیق و عمیق بر مبنای اصول از پیش اعلام شده باشد نه متضاد و حتی مغایر با آنها.
صداقت متضمن سلامت و کارآمدی پشتوانه حرفه‌ای و نظری جشنواره است، جشنواره شهید حبیب غنی پور از ابتدای تاسیس تاکنون به این دو اصل وفادار بوده و سعی کرده با این دو بال پرواز کند، یعنی صداقت و کارآمدی. بی تردید اعتماد و اقبال جامعه به این جشنواره به خاطر التزام و پایبند بودن اعضای برگزارکننده آن به این اصول اساسی بوده است و تا زمانی هم که صداقت و کارآمدی در بستر ارزش‌های اسلامی و انقلابی چراغ هدایت جشنواره باشد، سالیان سال در صحنه ادبیات این سرزمین باقی خواهد ماند. در غیر این‌صورت هیچ تضمینی برای بقای حیات آن وجود نخواهد داشت.
حواسمان بیشتر از دلنگران ها جمع بوده است
محمد ناصری دبیر این جایزه که تجربه چهارده دوره برگزاری این جایزه ادبی را برعهده داشته و در دوازده دوره از آن به طور مستقیم در برگزاری آن از نظرات مرحوم فردی نیز در این زمینه بهره مند بوده است در همین رابطه معتقد است: ایجاد این جشنواره از سر خلوص نابی اتفاق افتاده و پایگاه مسجدی اش هم کمک کرده است به رونق آن. فکر می کنم این جایگاه، یعنی جشنواره شهید غنی پور، نزد خواص و نویسندگان جایگاه رفیعی است. این هم از اظهاراتی بر می آید که خود نویسندگان و هنرمندان جا به جا به بچه های ما یا به خبرنگاران می گویند. ما این را از اظهارات آنها می توانیم بفهمیم. اما از جهت نگاه مردمی و این که آن جا را یک مرجعی بدانند که کتاب های برگزیده ا ش را بخرند و بخوانند به نظرم هنوز جای کار هست و فکر می کنم از این جهت جایگاه خاصی برای جشنواره بین مردمی شود قائل شد
ناصری البته در پاسخ به سوالی در این زمینه که چه تضمینی وجود دارد که انتخاب های این جایزه نیز زاویه دارد و محفلی نباشد و بتواند به معنای واقعی کلمه عبارت مردمی را در ذهن متبادر کند می گوید: سابقه انتخاب های ما و بچه های مسجد گواه این است که ما خیلی بیشتر از بعضی نهادهای دل نگران، حواسمان جمع بوده است. ما که جشنواره تازه از راه رسیده نیستیم. ما که سابقه مان را یک روزه دو روزه پیدا نکرده ایم. مسجد ما و جلسه های ما از قبل از انقلاب می درخشد. سیزده دوره هم جشنواره برگزار کرده ایم. نگاهی به انتخاب های ما برای راحت شدن خیالهر کسی کافی است. خوب تفاوت دارد این که یک نهاد بیاید در مسجد و از یک نویسنده حمایت کند.
بی اعتنایی منحصر به فرد به بودجه دولتی
ناصر نادری سرداور بخش کودک و نوجوان این دوره از جشنواره نیز نقطه تفاوت و وجهه مردمی این جشنواره را وابسته نبودنش به بودجه دولتی عنوان کرده و می گوید: تفاوتی که جشنواره شهید حبیب غنی پور دارد، اولا خاستگاه آن مسجد است، یعنی یک جریان مردمی که ریشه در دین وباور های مذهبی دارد. دوم این که بانام یک شهید و یک داستان نویس مسلمان که به مقام والای شهادت نائل شده، گره خورده است. به نظرم برجسته ترین تمایز این جشنواره همین خاستگاه دینی ومردمی وگره خوردن با نام یک شهید است، مسجدی بودن، یا به نوعی مطابق بودن با آرمان ها، فکر ها و احساسات یک شهید، به این جشنواره یک رونق و اخلاص معنوی داده است وگرنه به لحاظ معیار های داوری، انتخاب داور ها، فرآیند داوری، هیچ تفاوتی با جشنواره های دیگروجود ندارد، شاید تفاوت دیگر این جشنواره که در بعضی از جشنواره های مردمی دیگر می توان دید، وابسته نبودن به بودجه دولتی است، متولیان این جشنواره با سرمایه شخصی این کار را انجام می دهند، البته در جشنواره شهید غنی پور نهاد های دولتی ویا هرفرد دیگری می تواند جایزه ای را تهیه کند، اما به این معنا نیست که ما بخواهیم بودجه ای از جایی بگیریم.
به گفته نادری این جشنواره همواره تلاش کرده است بر مبنای معیار های پذیرفته شده ی ادبی جهانی باشد، یعنی کاملا مطابق با نظریه های علمی، درعین حال با یک سلامت اخلاقی وانصاف کار قضاوت را انجام دهد و به دوراز فضای رانت ویا امتیاز نابه جا به کتابی ویا نویسنده ای قائل شدن، با انصاف باشد.
حریم مسجد چه کتابی را معرفی می کند
ابراهیم زاهدی مطلق یکی دیگر از سرداوران این جایزه ادبی نیز در همین زمینه تصریح می کند که این جایزه سعی دارد تا برگزیدگان خودش را از زاویه نگاه مسجد اما برای مخاطب عام معرفی کند و در همین زمینه می گوید: بعضی از کتاب ها، کتاب های خیلی خوبی هستند، ما اگر برای جای دیگری داوری می کردیم انتخابشان می کردیم، خودمان هم می خریم، اما در حریم مسجد، این کتاب ها مناسب انتخاب شدند نمی باشند. ما به کسانی آدرس کتاب را می دهیم که حریمشان، حریم مسجد است.
چهاردهمین جشنواره ادبی شهید غنی پور در حالی فردا در مسجد جواد الائمه برگزیدگانش را معرفی می کند که با چنین رویکردهایی دیگر می شود با قطعیت گفت که جای خالی چنین نگاه و رویکردی در جریان های ادبی و انقلابی کشور به شدت خالی و قابل اعتنا می نماید؛ جشنواره هایی که عناوین پر طمطراق ملی و انقلابی و جوایز مالی سنگینی را به دوش می کشند اما هنوز در تعیین نسبت رابطه خود با آرمان های انقلاب و آنچه باعنوان ادبیات متعهد در این سال ها در ایران روییده است با مخاطب خود دارای رودربایستی هستند. راز ماندگاری جشنواره شهید غنی پور را شاید اما بتوان در باور همین مساله دانست که در فضای فعلی ادبیات ایران، پاکدستی در کنار صادق بودن با ادبیات و انقلاب اسلامی آرمان های شکل دهنده آنها و نیز مخاطبانی که قرار است ادبیات را مایه تعالی و رشد خود قرار دهند، گوهر کمیابی است که کمتر می توان در محافل ادبی نشانی از آن جست و البته این گوهر سال هاست در جلسات کوچک نویسندگان مسجد جواد الائمه(ع) در جنوب تهران در حال درخشش است.
