حتما هنگام عبور از خیابان شریعتی به سمت شمال و گذر از پل صدر متوجه ساخت و ساز گسترده در محوطه اطراف ایستگاه مترو شهید صدر شده اید. درست روبروی مجتمع فرهنگی ورزشی شهید چمران (بولینگ عبده) چندین جرثقیل برجی مشغول ساخت و سازهای عظیم هستند. ساکنین منطقه شمیران به یاد دارند که تا چند سال قبل در همین نقطه، پارک بزرگی به مساحت حدود ۷ هزار متر مربع به نام اندیشه قرار داشت که به دلیل قرارگیری کتابخانه عظیمی در داخل این پارک که محل مطالعه بسیاری از دانش آموزان پشت کنکوری بود، این پارک به نام عظیمی هم شناخته می شد. با وجودی که این پارک در کنار خیابان پر رفت و آمد شریعتی قرار گرفته و محل مراجعه دانش آموزان بود، از سال ۱۳۸۶ اندک اندک وضعیت آن تغییر کرد.
ابتدا بخشی از پارک به مساحت حدود دو هزار متر مربع برای ساخت ایستگاه مترو از دسترس شهروندان خارج شد. این در حالی بود که در جنوب پارک، زمین بزرگی که برای پارک خودروها استفاده می شد ظرفیت ساخت ایستگاه مترو را داشت. با این حال بخشی از پارک با درختان قدیمی برای ساخت ایستگاه مترو تخریب شد. در حقیقت مترو شهر تهران برای نصب و راه اندازی خط در مسیرخیابان شریعتی بسیاری از فضاهای سبز این منطقه را از بین برده است .پارک دوراهی قلهک، پارک کودک، پارک عظیمی (بالاتر از اتوبان صدر) و پارک پل رومی در این محدوده همگی برای نصب و راه اندازی ایستگاه های مترو مورد استفاده قرار گرفته اند.
در واقع پارک های شهر به عنوان بی دفاع ترین و کم هزینه ترین اراضی برای مکان یابی ایستگاه های مترو مورد توجه قرار گرفته اند. این در حالی است که پارک های شهر به عنوان ریه های تنفسی آن نباید به هیچ عنوان تخریب شوند چرا که هدف، توسعه افزایش رفاه و آسایش شهروندان است و اگر در این روند محیط زیست و فضای سبز در شهری همانند تهران از بین بروند موجودیت شهر به عنوان محلی برای سکونت و آرامش خطر می افتد.
اما این تنها بخش کوچکی از تراژدی پارک عظیمی یا اندیشه است و ماجرای تلخ تر سرنوشت این باغ در سال های بعد رخ داد. اگر چه حدود دو هزار متر مربع از پارک به ایستگاه مترو اختصاص یافته بود ولی هنوز بخش عمده پارک باقی مانده بود و می توانست در کنار ایستگاه مترو به حیات خود ادامه دهد. اما مسأله این بود که دستمزد پیمانکار ساخت مترو (شرکت آهاب) پرداخت نشده بود و باید چاره ای اندیشیده می شد.
به گفته یک فعال محیط زیست، تدبیری که مدیران شهری برای حل این مشکل به کار بستند تغییر کاربری پارک به برج تجاری و دادن آن به پیمانکار بابت مطالباتش بود. بدین ترتیب پارکی که سال ها آرامش بخش بسیاری از اهالی منطقه بود از روی زمین محو شد و به یک کارگاه بزرگ ساختمانی بدل شد.
فرشید ایلاتی به اطلاعات ارائه شده در سایت شرکت سازنده این برج اشاره می کند و می افزاید: بر این اساس این بنا دارای ۱۱ طبقه روی همکف و ۷ طبقه زیر زمین است و با ساخت این برج، ۷ هزار و ۱۷۵ مترمربع فضای تجاری و ۱۳ هزار و ۱۷۰ مترمربع فضای اداری به این نقطه پرترافیک شهر تهران اضافه خواهد شد.
البته آبان سال گذشته عباس جدیدی از اعضای شورای شهر تهران نیز در یکی از جلسات شورا به این موضوع اشاره کرد و گفت: مترو از قانون مناقصات پیروی می کند و لازم بود نماینده ای از شورای شهر هم در کمیسیون مناقصات حضور داشته باشد.
به گفته وی، روبروی بولینگ عبده زمینی بود که به دنبال بارگذاری آن، بالای هزار میلیارد تومان ارزش داشته است اما این را با ۱۴۰ هزار میلیارد تومان به شرکت آهاب داده ایم، خواهش من این است که این زمین ها را به عنوان مجتمع ایستگاهی به پیمانکاران ندهیم.
محدوده سبز رنگ به نام اندیشه عظیمی همان بوستانی است که دیگر وجود ندارد. این نقشه توسط شهرداری تهران تهیه شده و در آن محل ایستگاه مترو در گوشه پارک نیز مشخص شده است.
تمام این اتفاقات در شرایطی رخ می دهد که قطع درختان جرم بوده و هر روز دلسوزان کشور و در راس آنها مقام معظم رهبری نسبت به این روند اظهار نگرانی می کنند. ایشان در دیدار فعالان محیط زیست در اسفند سال گذشته چنین فرمودند: «این بوستان عظیمی که فرض کنید در فلان نقطه شهر واقع است، یک ثروت عمومی است؛ [اینکه] کسانی بیایند با زرنگی، با دستکاری کردن قانون، با احیاناً خریدن یکی دو نفر آدم سست عنصر در فلان دستگاه، این ثروت عمومی را تبدیل کنند به ثروت شخصی خودشان، خیلی رنج‌آور است!»
ایشان در همین دیدار پس از اشاره به تغییر کاربری اراضی در شمال و غرب تهران و در شهر مشهد چنین فرمودند: «جرم بدانید اینها را. یکی از کارهای اساسی «جرم‌انگاری» در قانون است؛ اینها را باید جرم دانست در قانون و این کسانی که این کارها را می کنند تعقیب قضائی کرد. صِرف اینکه بروند قلع بنا بکنند، کافی نیست؛ که آن را هم متأسفانه در مواردی نمی کنند، کوتاهی می کنند.»
مرتضی طلایی نایب رئیس شوارای شهر تهران نیز با بیان اینکه اعضای شورای شهر تا جایی که بتوانند در مقابل صاحبان قدرت و ثروتی که به واسطه پول و زورشان درختان را قطع می کنند و به جای آن آهن و سیمان جایگزین می کنند، می ایستند به خبرنگار مهر می گوید: همانطور که بارها اعلام کردیم با هرگونه تخریب باغات و فضای سبز و بلند مرتبه سازی به جای آن مخالفیم و انتظار داریم زمانی که تذکرات شورا راه به جایی نمی برد مسئولان عالی رتبه ورود پیدا کنند.
وی در پاسخ به اینکه اما بخشی از این پارک به خاطر احداث مترو در سال های گذشته تخریب شده، تأکید می کند: تخریب باغ ها و پارک ها نه تنها برای ساخت مترو که برای مقدس ترین اماکن هم نباید صورت گیرد چرا که با یک جانمایی و جابه جایی ساده می توان محل ساخت این اماکن را بدون تخریب فضای سبز فراهم کرد اما متأسفانه در بیشتر موارد تخریب فضای سبز به عنوان کم هزینه ترین گزینه در نظر گرفته می شود.
اما آنطور که عبداللهی معاون خدمات شهری شهرداری تهران می گوید: این مکان از ابتدا برای ساخت مترو و سهولت تردد شهروندان طراحی شده و سال هاست کاربری دیگری نداشته با این حال موقعیت این پارک در گذشته نیاز به بررسی و مطالعه بیشتری دارد که شهرداری آن را پیگیری خواهد کرد.
خوشبختانه در مورد قطع درختان در محدوده شهرها این جرم انگاری انجام گرفته و تنها نیازمند عزم جدی قوه قضائیه برای برخورد با عوامل تغییر کاربری و تخریب پارک اندیشه و فضاهای سبز همانند آن است.
در تصویر بالا موقعیت پارک عظیمی به مساحت ۷ هزار متر مربع در شمال تقاطع خیابان های شریعتی و پل صدر قابل مشاهده است. طبق این تصویر هوایی که متعلق به سال ۱۳۸۴ است داخل محدوده قرمز رنگ مملو از درخت است.
تصویر بالا که مربوط به سال ۱۳۹۱ است به خوبی نشان می دهد که تمام درختان داخل محدوده قرمز رنگ از بین رفته اند و گودبرداری در داخل آن در حال انجام است. محدوده زرد رنگ محدوده ایستگاه مترو است و نشان می دهد که حتی با ساخت ایستگاه مترو امکان حفظ بخش عمده این پارک ارزشمند وجود داشت.
بر طبق اطلاعات موجود در سامانه طرح تفصیلی جدید تهران متاسفانه پارک عظیمی تغییر کاربری یافته و کاربریM۱۱۱ که سنگین ترین کاربری در طرح جامع جدید شهر تهران است برای آن در نظر گرفته شده است. این کاربری اجازه ساخت ۹ طبقه بنا با کاربری مختلط تجاری و اداری را می دهد.
محدوده سبز رنگ محدوده پارک ۷ هزار متری اندیشه (عظیمی) در طرح تفصیلی جدید تهران را نشان می دهد
تخریب پارک اندیشه و گودبرداری ساخت مجتمع تجاری-اداری در آن
ضلع شمال غربی پارک سابق که تنها چند تک درخت در میان سازه عظیم بتنی از آن به جای مانده است
سقف های شیب دار خروجی ایستگاه مترو شهید صدر و جرثقیل برجی مربوط به برج تجاری-اداری قابل مشاهده است
پارک اندیشه سابق به وضعیت فعلی در آمده است. این هیولای بتنی تا ارتفاع ۴۰ متری بالا خواهد رفت
روشن است که در نظر گرفتن کاربری ۹ طبقه تجاری و اداری برای این پارک و بخش عمده جداره خیابان های شریعتی و ولیعصر باعث سنگین ترین بارگذاری ها در این خیابان های پردرخت و در عین حال شلوغ تهران می شود و از آنجایی که خیابان شریعتی همانند خیابان ولیعصر به دلیل منظره کوه های البرز از محورهای خاطره انگیر و هویت بخش شهر هستند که با اجرای طرح تفصیلی جدید سیما و منظر آنها آسیب جدی می بیند بنابراین با توجه به تأکید مسئولان عالی رتبه به حفظ باغات و جلوگیری از تخریب باغات و قطع درختان به ویژه در پایتخت لازم است پیگیری ها در این خصوص توسط ارگان های مربوطه انجام شود.
