به گزارش خبرگزاری دانا، شهری
باستانی واقع در بخش مرکزی شهرستان کنگان در فاصله 245 کیلومتری جنوب شرقی بوشهر،
در 40 کیلومتری کنگان، و در 34 کیلومتری پارس جنوبی (غرب عسلویه) و در 310
کیلومتری فیروزآباد و در کنار ساحل نیلگون خلیج فارس قرار گرفته است. اين بندر در
27 درجه و 38 دقيقه عرض شمالي 52 درجه و 20 دقيقه طول شرقي گرينويچ قرار دارد.سیراف یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در
جنوب ایران است. این بندر یکی از قدیمیترین بنادر ایران است که زمانی دارای رونق
فراوانی بوده‌است. شهر باستانی «سیراف» دارای معماری خاصی می‌باشد که بسیار شبیه
به روستای ماسوله در شمال کشور می‌باشد.
خليج فارس از روزگاران كهن تاريخ،به دليل قرار گرفتن در مسير تجارت غرب و شرق و امكان رسيدن به مهد فرهنگ هاي بزرگ تاريخ نخستين ،يكي از حساس ترين مناطق و هميشه مطمع نظر فاتحان بزرگ تاريخ ، تجار و بازرگانان و حتي راهزنان بوده است. بندری که در آن زمان بیش از سیصدهزار نفر جمعیت داشته و به دلیل آزادمنشی دینی در این بندر بین‌المللی پیروان مذاهب گوناگونی همچون: زرتشتیان، مسیحیان، مانویان، یهودیان، بوداییان و اقوامی همچون: رومیان، یونانیان و چینی ها در این بندر زندگی می کرده‌اند. گورستان های بازمانده از پیروان دین های گوناگون در این شهر باستان نشانگر این آزادی دینی بندر ایرانی است. سیراف پررونق ترین بندرکشور بود که روابط تجاری زیادی با کانتون چین و…در دوره‌های ساسانی و اسلامی داشت.در فاصله قرون دوم تا پنجم هجري قمري/هشتم تا دوازدهم ميلادي، بندر باستاني و تاريخي سيراف (طاهري امروزي) يكي از بزرگترين و باشكوه ترين بنادر ايراني و اسلامي در سرتاسر حوزه خليج فارس به شمار مي رفت.
تاريخ سيراف با اساطير و باورهاي ايراني پيوند يافته و سيراف بر يك بنيان بازرگاني بنياد گرفت ، هر چند گسترش تجارت و اقتصاد مستلزم امنيت است و سنگ بناي توسعه اين بندر براي بسط و گسترش بازرگاني و دريانوردي توسط اردشير بابكان نهاده شد.و به سبب ايجاد امنيت،تجارت و كشتيراني آزاد،مورد توجه همه كشورها قرار گرفت ، كشورهايي مانند هند،چين،جنوب شرقي آفريقا و كشورهاي حاشيه مديترانه كه سيرافي ها با آنها مبادلات تجاري در سطح وسيعي داشتند و آزادي تجارت بر قراري روابط آزادانه انسانها را فراهم ساخت و از اين رو زرتشتيان،مسيحيان،يهوديان،چيني ها،رومي ها و سپس مسلمانان در كمال آزادي و انصاف به كار تجارت مشغول مي شدند و با توجه به حضور تمدن ها ، اديان و مذاهب مختلف و زندگي مسالمت آميز در كنار يكديگر،سيراف را شهر گفتگوي تمدن ها نيز مي نامند . اين بندر تاريخي كه پس از ورود اسلام در سال ٢٩ ﻫ .ق مسير تجارت و پيشرفت خود را با مديريت فرمانداري ايراني و به عنوان مبدأ راه آبي ابريشم استمرار بخشيد.و اوج شكوفايي و عظمت سيراف به قرون سوم و چهارم هجري مربوط و اين بندر را با دريانوردان افسانه اي و ثروتمند به يكي از بزرگترين بنادر تجاري و بازرگاني جهان مبدل نمود.اغلب مورخين مانند استخري،ابن خلدون،ابن حوقل،مقدسي و... از زيبايي شهر،ثروت فراوان،دريانوردان شهير و توجه به ساختمان سازي سيرافيان ياد مي كنند. مشاهير و مفاخر سيراف : ١- ابو سعيد سيرافي از عالمان علم نحو و نخستين واسط گفتگو ميان دستور زبان فارسي و عربي در قرون سوم و چهارم هجري.٢- ابو محمد يوسف سيرافي از عالمان علم نحو و استاد سيد رضي گرد آورنده نهج البلاغه. ٣- قطب الدين محمد سيرافي از عرفا و علماي بزرگ سده هفتم هجري.٤-سيبويه عالم بزرگ علم نحو جهان اسلام كه كتاب الكتاب وي معروف مي باشد. ٥- سليمان سيرافي اولين جهانگرد كه چهارصد سال قبل از ماركوپولو مبادرت به سفر به چين كرد. ٦- محمد ابن بابشاد سيرافي از دريانوردان بزرگ و شجاع سيرافي.٧- ابو زيد حسن سيرافي،نگارنده خاطرات سليمان سيرافي. ضمناً طبق روايات و احاديث در بحارالانوار علامه مجلسي چهار تن از اصحاب امام زمان (ع) سيرافي مي باشند.
سيراف بندري بوده كه در باريكه اي ميان كوه و دريا قرار داشته و به همين دليل از چشم انداز بسيار زيبا و استثنايي برخوردار بوده است. هيچ بندري در سرتاسر خليج فارس، موقعيت طبيعي سيراف را نداشته است. شهر با عظمت و پرشكوه سيراف سرانجام در زلزله هولناكي كه در نيمه دوم قرن چهارم هجري رخ داد به كلي ويران شد و بخش قابل توجهي از آن نيز به زير آب فرو رفت. اكنون از آن همه شكوه، تنها ستون هاي نيمه فرو ريخته، ديوارهاي شكسته، قبرهاي متروك و مساجد ويران باقي مانده است. ويرانه هايي كه هنوز زيبا و چشم انداز هستند و بيانگر رونق افسانه اي شهر در روزگاري دور مي باشند. بطور كلي آثار بجا مانده باستاني در بندر سيراف بطور پراكنده ودر چندين نقطه از سيراف ديده مي شود كه عبارت از بخش ساحلي كه آثاري از گمرك ، حمام عمومي -.بازار كوره هاي سفال پزي در بخش كوهستاني نيز به طول 6 كيلو متر و عرض 2 كيلومتر از ابتداي عراضي غرب دره لير تا حوالي جبهه شرقي در انتهاي بندر سيراف ودر راه سيراف به پرك پايان مي پذيرد. اين آثار عبارتند از : 1 – دخمه ها ومقابر دره لير 2 – در ه ليرو مقابر آن در بازوي غربي دره 3 – تل گنبد 4 – سد و بناهاي آبرساني در ده لير 5 – آثار بين بازوي غربي دره لير و مسجد امام حسن بصری 6 – چاههاي آب قديمي سنگی 7– قبور با سنگ قبر با خط كوفي 8 – آثار شرق بندر سيراف و قلعه فعلي نصوري 9 – گور منسوب به سيبويه 10 مسجد امام حسن 11 – خونه گوري
برخي از اين آثار مانند آرامگاه
سيبويه، قبور صخره‌اي و مسجد جامع سيراف در شمار آثار ملي به ثبت رسيده‌اند که
تعدادشان به 20اثر می رسد.
بندر سيراف به علت شرايط جغرافيايي خود كه از يك طرف محدود به دريا و از ديگر به كوه متصل است و فاصله كوه تا دريا بسيار كم مي باشد باعث شده تا اين بندر با كمبود زمين مواجه گردد. لذا اهالي بومي منطقه با دست اندازي به آثار اقدام به ساخت و سار مي نمايند از طرف ديگر با گسترش فاز 9 و 10 پارس جنوبي بخش هاي عمده اي از اين بندر تبديل به مراكز صنعتي و پتروشيمي خواهد شد. لذا مديريت ميراث فرهنگي بوشهر در يك اقدام فوري در قالب برنامه اي اضطراري اقدام به تعيين حريم اين بندر باستاني نمود. تا از اين طريق از گسترش ساخت و ساز و تخريب آثاي موجود جلوگيري به عمل آورد. در اين راستا گروهي از باستان شناسان به سرپرستي نگارنده به مدت 50 روز ( بهمن تا اسفند 1381) اقدام به گمانه زني و عمليات تعيين حريم از ابتداي بخش ساحلي تا انتهاي بخش كوهستاني منطقه نمود كه در پايان به نتايج بسيار خوبي دست يافتند. كشف مواد باستان شناسي از قبيل قطعات سفال منحصر به فرد با نقوش متنوع كه خود دليل بر تبادلات تجاري و بازرگاني اقوام مختلف مي باشد و همچينين آثار معماري از قبيل ستون هاي گچي و اتاق هاي دو طبقه و ابزار متعدد در اين عمليات به دست آمد. در طي اين 50 روز بيش از 30 گمانه در بخش ساحلي و كوهستاني زدند كه در همه گمانه ها به آثار از قبيل سفال معماري دست يافتند. اين مورخين ( استخري و ابن حوقل) به دو طبقه بودن ساختمان هاي بندر سيراف اشاره نموده اند كه در اين برنامه به آن دست پيدار كردند.همچنین يکي از مهمترين اقداماتي که در دستور کار اداره ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان بوشهر قرار گرفته، آماده کردن شرايط براي ثبت بندر تاريخي سيراف در فهرست ميراث جهاني است.ولی يکي از مهمترين موانع براي ثبت جهاني اين بندر تاريخي، مشخص شدن حريم اين بندر است که متاسفانه به دليل مالکيت وزارت نفت در زمين هاي اطراف اين بندر،تعيين حريم با مشکلاتي مواجه است.
مردم روستاي بندر سیراف به زبان فارسي با لهجه کنگاني سخن مي‌گويند و مسلمان و پيرو مذهب شيعه جعفري هستند.
اين بندر علاوه برداشتن آثار تاريخي فراوان و قدمت تاريخي چندهزار ساله يک از زيباترين سواحل استان محسوب مي شود.
درحال حاضر،دراستان بوشهر،بندرسيراف يکي از مهم ترين قطب گردشگری محسوب می شود.
