ناخن جویدن شایع‌ترین عادت رفتاری در کودکان
بررسی‌ها نشان می‌دهد، ناخن جویدن اختلالی می باشد که بیشتر در سنین کودکی و اوایل نوجوانی اتفاق می افتد .
به گزارش گروه سبک زندگی خبر گزاری دانا ناخن جویدن شایع‌ترین عادت رفتاری در کودکان است و بررسی‌ها نشان می‌دهد، ناخن جویدن اختلالی می باشد که بیشتر در سنین کودکی و اوایل نوجوانی اتفاق می افتد. این عادت نشانه ی تهاجم است و اغلب کودکان فقط زمانی که فشار و اضطراب درونی آن ها زیاد است به جویدن ناخن می پردازند و بعضی ها هم بدون دلیل مشخصی دائماً به این کار مبادرت می کنند . ( نجاتی ، 1373 ، ص 202 )
ناخن جویدن عکس العملی است که غالب اوقات با انگشت مکیدن کاملاً تفاوت دارد . زیر بر خلاف انگشت مکیدن یک عادت نیست ، بلکه وسیله ای است که کودک برای پایین آوردن فشار درونی خود به کار می برد . ( احدی ، بنی جمالی ، 1373 ، ص 193 )
مکیدن شست اساساً یک عمل لذت بخش و تسکینی است در صورتی که جویدن ناخن بیشتر نشانه ی تهاجم است . این عادت در بچه های بزرگتر شایع تر است و کودک بدینوسیله تمایلات تهاجمی خود را کنترل می کند . ( گیتی حیدری 1372 ص 107 )
چه کودکانی به ناخن جویدن مبتلا می شوند
معمولاً افراد مضطرب به این عادت دچار می شوند ، زیرا ناخن جویدن در افراد منقلب و هراسان تسکین ایجاد می کند و مثل پیروزی است بعد از تلاش . جویدن ناخن در افراد مضطرب آرامشی کاذب به وجود می آورد و گاهی تا مجروح کردن انگشتان نیز پیش می رود . این پیروزی در واقع به بهای نابودی قسمتی از اعضاء بدن به دست می آید . چنین افرادی به محض قطع کردن عمل خود ، بار دیگر دچار نگرانی و اضطراب می شوند به ناچار دوباره عمل خود را از سر می گیرند . ( معتمدی ، 1372 ص 107 )
ملاک های تشخیص اختلال عادتی ( ناخن جویدن )
عمده ترین ملاک ها عبارتند از :
1. انگشتان خود را مکرر در دهان می کند به طوری که اغلب زخم یا قرمز هستند .
2. ناخن های خود را طوری می جود که زیر آن قرمز شده یا چرک می کند .
3. دستان خود را مرتب در بینی می کند به طوری که بینی او اغلب زخم است .
4. اشیاء مختلف مثل خودکار یا مداد را در دهان می کند و ته آن ها را می جود .
5. موهای خود را می کند ( صورت – ابرو – سر ) یا مرتب با انگشتان خود بازی می کند و یا صورت خود را دستمالی می کند .
6. در هنگام ترس یا اضطراب و خستگی به یکی از اعمال فوق دست می زند .
7. دچار اضطراب و نگرانی است .
8. این ملاک ها نباید با ملاک های تشخیص دیگر اختلالات اشتباه شده و با هم مورد ارزیابی قرار گیرند .
9. مدت و شدت اختلال با توجه به ویژگی های رشدی سن ارزیابی می شود . ( شریعتی رودسری ، 1380 ص 30 )
چرا کودکان ناخن خود را می جوند؟ کودک شما ممکن است از بزرگ ترها الگو برداری کرده باشد . این اقدام او ناشی از دلخوری باشد. کودکتان با این عمل سعی کند دلواپسی و اضطرابش را کنترل کند . این کار می تواند راهی برای کسب آرامش باشد. اگر کودکتان کم رو و خجالتی باشد ، در برابر جمع چنین واکنشی نشان می دهد . اگر قوانین انضباطی شدیدی در خانه اعمال می کنید ، چنین اقدامی از کودک شما متحمل است . راهکارها :
️ با کودکتان صحبت کنید و او را از نادرستی عملی که انجام می دهد و نیز عواقب زیان بار احتمالی آن آگاه سازید.
️ با مقایسه ناخن سالم و ناخن های جویده شده ، نازیبایی آنها را به او متذکر شوید .
️ با دادن وسیله ای به او ، دستانش را به کاری مشغول کنید .
️ از یک تلنگر ناخودآگاه برای کمک به او استفاده کنید . مثلا به او بگویید هر گاه دستش را سمت دهانش می برد ، شما واکنش رمزی نشان می دهید تا او را متوجه اقدامش کنید️ برای ترک این کار جایزه ای در نظر بگیرید .
️ افکار کودکتان را از ناخن جویدن به اقدام دیگری مثل بازی با بچه های دیگر یا کشیدن نقاشی منحرف کنید.
درمان ناخن جويدن كودك
۱) به کودکان تنفس عمیق را آموزش دهید و به آن ها یاد بدهید که آرامش داشته باشند. ۲) دست هایشان را مشت کنند، تا پانزده بشمارند، سپس آن ها را رها کنند؛ با این کار می توانند انقباض و انبساط و آرامش را درک کنند. ۳) دندان های شان را به هم فشار دهند و در حالی که دهان شان بسته است لبخند بزنند و در همین حالت نفس عمیق بکشند، سپس کمی لب های شان را باز کنند و نفس شان را آرام بیرون بدهند. این تمرین را روزی سه بار انجام دهند. ۴) دست های کودکی که ناخنش را جویده با دست های والدینش را مقایسه کنید. ۵) انگشت هایی که جویده شده را با آن هایی که جویده نشده، مقایسه کنید. ۶) انگشت های خودش را با انگشت های دوستانش مقایسه کنید. ۷) از او بخواهید از مجله و کتاب ها دست ها و ناخن های زیبا را جدا کند و در دفتری بچسباند. ۸) وقتی تلویزیون نگاه می کنید، دست های زیبا را به او نشان دهید و بگوئید که چه دست های زیبا و قشنگی دارد. ۹) وقتی ناخن هایش را می جود او را در جلوی آئینه قرار دهید و بخواهید که آن صحنه را ببیند. وقتی کودک ناخن جویدن خودش را در آئینه می بیند این کار را کمتر انجام می دهد. ۱۰) زمان‌ها و مکان هایی که ناخن جویدن در کودک اتفاق می افتد را یادداشت کنید و بفهمید که چه زمان هایی است. ۱۱) زمانی که کودک را در حال ناخن جویدن می بینید بدون خشم فقط به او آگاهی دهید که ناخنش را می جود. ۱۲) معولا وقتی کودکان دست های شان خالی هست، ناخن های شان را می جوند. سعی کنید توپ های پلاستیکی، خمیر کودک، و چیزهایی که می تواند در دستش بگیرد را به او بدهید تا زمانی که احتیاج دارد آن ها را فشار دهد و با آن ها بازی کند. ۱۳) موقعیت هایی که در آن کودک ناخنش را می جود، عوض کنید. مثلا اگر جلوی تلویزیون است به او بگوئید تنها زمانی می تواند تلویزیون نگاه کند که دست هایش مشغول انجام کاری باشد (یا در حال خمیر بازی باشد یا در حال لگو بازی باشد) و دست هایش در حال فعالیت باشد. ۱۴) برایش یک جدول درست کنید و در آن، زمانی که ناخن هایش را نمی جود ستاره بزنید. وقتی سه یا پنج ستاره گرفت برایش یک جایزه که خودش دوست دارد تهیه کنید. معولا جایزه ها را از قبل مشخص کنید. مثلا با سه ستاره می تواند یک کتاب جایزه بگیرد. با پنج ستاره می تواند یک عروسک بگیرد. ۱۵) سعی کنید وقتی کودک ناخن جویدنش را کمتر می کند او را تشویق کنید و باعث میل و انگیزه در او شوید. ۱۶) به کودک مراقبت از ناخن هایش را یاد بدهید. اگر کودک دختر هست لاک زدن و مانیکورهای کوچک را به او یاد دهید. ۱۷) معمولا کودکان به خاطر اضطراب ناخن می جوند و اگر این ناخن جویدن درمان نشود، وقتی که اضطراب آن ها تمام شد این ناخن جویدن به صورت عادت باقی می ماند و تا ماه ها، سال ها و حتی به زمان بزرگسالی هم می رسد. پس بهتر است در همان ابتدا به این کار بپرداریم و بتوانیم آن را درمان کنیم. ۱۸) سعی نکنید کودک را به خاطر این کار دعوا کنید، سرزنش کنید، یا دائم به او تذکر دهید. چون این کار باعث وقفه ی می شود و به انجام بیشتر این کار می انجامد. ۱۹) اگر این راهکارها را انجام دادید اما نتیجه ای حاصل نشد، بهتر است کودک را نزد یک روانشناس ببرید تا علت اضطراب و استرس او مشخص و روی این مسئله کار شود.
