منابع آبی البرز شرقی از مسیر سدهای لار، لتیان و ماملو می گذرد تا علاوه بر تامین بخشی از آب مورد نیاز تهران بزرگ، مقداری از تقاضای آب کشاورزان و صنعتگران را جوابگو باشد و با چرخاندن توربین نیروگاه های «کلان»، «لوارک» و «لتیان» و تولید انرژی برق آبی، شبکه برقرسانی کشور را نیز تغذیه کند.
به گزارش خبرگزاری دانا، تعدادی از خبرنگاران حوزه انرژی روز گذشته به همراه شرکت آب منطقه ای تهران از بخشی از زنجیره به هم پیوسته انتقال منابع آبی البرز شرقی یعنی نیروگاه لوارک، سد لتیان و نیروگاه سد لتیان بازدید کردند.
نیروگاه لوارک، نخستین نیروگاه متوسط زیرزمینی کشور است که در 30 کیلومتری شمال شرق تهران قرار دارد؛ مطالعات اولیه این نیروگاه در سال 1354 توسط مهندسان مشاور اتریشی انجام شد و به تصویب رسید و بعد از کش و قوس هایی، در سال 1388 به بهره برداری رسید.
این نیروگاه در عمق 210 متری زمین واقع شده و احداث آن، با توجه به اختلاف ارتفاعی که با نیروگاه بالاسری - یعنی نیروگاه کلان دارد - مورد توجه قرار گرفته است.
در نیروگاه های برق آبی، حرکت آب موجب چرخش پروانه توربین ها می شود؛ توربین ها، شَفتی 40 تنی را با سرعت 750 دور در دقیقه به چرخش در می آورد و به این ترتیب از انرژی جنبشی، انرژی الکتریکی تولید می شود.
«جلال الدین حجتی» مدیر امور بهره برداری طرح های متوسط و کوچک شرکت آب و نیروی ایران، در حاشیه بازدید از نیروگاه لوارک عنوان کرد: لوارک در گروه نیروگاه‌های متوسط کشور قرار دارد اما با این حال، این نیروگاه پارسال 100 میلون مگاوات ساعت برق به شبکه تزریق کرد که این میزان برای نیروگاه متوسط عدد بسیار خوبی است.
حجتی در مورد مشکلاتی که در زمان بهره برداری از این نیروگاه به وجود آمد نیز به خبرنگاران گفت: نیروگاه لوارک سال 1388 یک بار به بهره برداری رسید، اما در آن زمان مشکلی در قطب های ژنراتوری آن ایجاد شد؛ با توجه به شرایط آن زمان، ناظران ارشد(سوپروایزر) خارجی تمایلی به حضور در این پروژه نداشتند؛ پس از آن قرار شد کارشناسان کانادایی برای برطرف کردن مشکل به ایران بیایند اما با بسته شدن سفارت کانادا، این همکاری نیز قطع شد. با توجه به این شرایط، بالاخره با اتکا به توان داخلی مشکلات برطرف و واحدهای نیروگاه به بهره برداری رسید.
** سد لتیان 50 ساله شد
پس از بازدید از بخش های مختلف تولید انرژی برق از حرکت آب در نیروگاه لوارک، خبرنگاران از سد لتیان و نیروگاه این سد بازدید کردند.
عملیات احداث سد لتیان بر روی رودخانه جاجرود که از جنوب البرز سرچشمه می گیرد در سال 1342 آغاز شد و در سال 1346 به بهره برداری رسید. این نیروگاه فردا (25 اردیبهشت) 50 ساله می شود.
هدف از احداث این سد که در فاصله 35 کیلومتری شمال شرقی تهران قرار گرفته ، علاوه بر تامین آب شرب تهران، تامین آب زراعی دشت ورامین همچنین تولید میانگین سالانه 70 هزار مگاوات ساعت انرژی برق-آبی جهت شبکه سراسری است.
متوسط سالانه آب رودخانه که از حوضه آبریزی به وسعت 698 کیلومتر مربع تامین می شود، حدود 350 ملیون متر مکعب است؛ آب مورد نیاز ورامین از طریق رودخانه به طور متوسط 200 میلیون متر مکعب و آب مورد نیاز تصفیه خانه تهران پارس از طریق تونل 9.5 کیلومتری، سالانه به میزان 290 میلیون متر مکعب ارسال می شود.
در ادامه توسعه منابع آب شرب برای مصرف روز افزون تهران بزرگ، از سال 1367 نیز سالانه به طور میانگین 140 میلیون متر مکعب آب از سد لار، از طریق تونل انتقال لار-کلان به طول 20 کیلومتر به نیروگاه کلان و از آن جا به مخزن سد لتیان انتقال داده شده که این توسعه باعث بالا رفتن حجم آب قابل تنظیم سد لتیان به میزان 410 میلیون متر مکعب شده است.
«محمد پازشگر» کارشناس بهره برداری نیروگاه لتیان در مراسم بازدید خبرنگاران از سد لتیان گفت: نیروگاه لتیان شامل 2 واحد 22.5 مگاواتی است که سالانه به طور میانگین وسط 70 هزار مگاوات ساعت برق تولید می کند.
وی درباره وضعیت مخزن سد لتیان نیز گفت: ظرفیت مخزن سد لتیان 70 میلیون متر مکعب است که هم اکنون 65 میلیون متر مکعب آب ذخیره دارد.
به عبارتی این سد پر شده است، اما به گفته «علیرضا ذاکری» مدیر امور بهره برداری سد لتیان و نیروگاه کلان، از سر ریز شدن آن جلوگیری می شود.
وی در این زمینه می گوید: «باید از آب کره بگیریم»؛ یعنی نباید اجازه دهیم سد سرریز شود و بدون اینکه از آن انرژی برق بگیریم، از دسترس ما خارج شود.
ذاکری اضافه کرد: زمانی که مخزن سد پر می شود، واحدهای نیروگاهی را راه اندازی می کنیم تا بخشی از منابع مخزن همراه با تولید برق خارج شود؛ البته آب خروجی از دسترس خارج نمی شود، بلکه ابتدا آب به مخزن سد تنظیمی منتقل می شود و در صورت نیاز از آنجا به تصفیه خانه تهران یا سد ماملو انتقال داده می شود.
وی همچنین از پروژه ساخت خط لوله ای برای انتقال این منابع آبی خبر داد و گفت: کار تجهیز کارگاه ساخت این خط لوله بزودی آغاز خواهد شد.
ذاکری ادامه داد: در صورت ساخت این خط لوله، آب فراری از بستر سد لار ابتدا به نیروگاه ها منتقل می شود تا بخشی از آن صرف تولید برق و بخشی دیگر صرف تأمین آب شرب شهر جدید پردیس شود. همچنین از طریق یک خط لوله دیگر، بخشی از این آب به سمت جنوب شرقی تهران و سد ماملو هدایت خواهد شد تا صرف تعادل بخشی به سفره‌های زیرزمینی دشت ورامین و بهبود مصرف آب در مناطق جنوبی استان تهران شود.
