گزارش عملکرد شركت بازرگانی دولتی ایران در 17 ماه گذشته

به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی ایران، این شرکت به عنوان مهم ترین بازوی وزارت متبوع (وزارت جهاد كشاورزی) و همچنین دولت در جهت تامین خدمات مورد نیاز بازرگانی- تجاری كشور و تعدیل و تنظیم بازار، وظیفه تهیه و تامین كالاهای استراتژیك از جمله: گندم، برنج، روغن خام، شكر خام و بهسازی امور توزیع و فروش و ذخیره سازی و نگهداری كالا و نظارت كامل بر آنها را بر عهده دارد.

بر این اساس، دفتر طرح و برنامه معاونت برنامه ریزی شرکت بازرگانی دولتی ایران گزارش برنامه های كلیدی مرتبط با وظایف و ماموریتهای محوله در سال 1396 و 5 ماهه اول سال 1397 را فراهم آورده است که خلاصه ای از آن در ادامه ارایه می‌شود.

 دولت خرید تضمینی برخی از كالاهای اساسی مورد نظر را از منابع بازارهای داخلی با هدف حمایت از تولیدات داخلی كشور، همواره در زمره برنامه های مهم اقتصادی خود قرار داده است. 

به طوری كه خریدهای تضمینی گندم، برنج و دانه های روغنی ( کلزا، سویا، گلرنگ و آفتابگردان ) كشاورزان در زمره برنامه های كلیدی شركت مصوب شده و از سوی مراجع ذی ربط به شركت بازرگانی دولتی ایران اعلام شده است و همواره وفق برنامه ریزیهای طراحی شده، به طور كامل و سنجیده انجام شده است.

در سال 1396، بالغ بر 8.87 میلیون تن گندم داخلی از كشاورزان خریداری شده است.  این در حالی است كه این مهم در سال جاری تا پایان مرداد 1397 بالغ بر 8.09 میلیون تن از كشاورزان خریداری شده است.

در سال 1396 با نظر وزارت جهاد کشاورزی، حدود 611 تن برنج داخلی پرمحصول از کشاورزان خریداری شده است. برای این مقدار خرید برنج داخلی پرمحصول بالغ بر 3/3 میلیارد تومان (33.4 میلیارد ریال) از سوی دولت به کشاورزان پرداخت شده است. این در حالی است كه عملكرد خرید برنج داخلی در سال جاری تا پایان مرداد سال 1397 بالغ بر 9 تن بوده است (فصل خرید برنج داخلی، هر سال از مرداد ماه شروع می شود).

برنامه «خرید تضمینی دانه های روغنی توسط شرکت بازرگانی دولتی ایران» در راستای اجرای سیاستهای حمایتی دولت از تولیدکنندگان داخلی و با هدف توسعه کشت دانه های روغنی در کشور، در سال 1395 به استناد تصویب نامه شماره 216774 مورخ 20 آبان 1394 شورای اقتصاد و دستور مستقیم وزیر جهاد کشاورزی در زمره برنامه های کلیدی شرکت بازرگانی دولتی ایران قرار گرفته است.

تنوع خرید تضمینی دانه های روغنی مورد نظر دولت به ترتیب شروع عملیات خرید، به شرح ذیل، طراحی و کارسازی شده است:

1- دانه روغنی کلزا ( اول فروردین به مدت 5 ماه)

2- دانه روغنی آفتابگردان ( اول خرداد به مدت 7 ماه) 

3- دانه روغنی گلرنگ ( 15 خرداد به مدت 6 ماه و نیم )

4- دانه روغنی سویا ( اول مهر به مدت 4 ماه )

با این توضیح، در سال 1396، بالغ بر 286.3هزار تن دانه های روغنی از تولیدکنندگان خریداری شده است. برای این مقدار خرید دانه های روغنی، نزدیک به 7305 میلیارد ریال از سوی دولت به تولیدکنندگان پرداخت شده است.

این در حالی است که بیشترین مقدار دانه روغنی خریداری شده در سال 1396، مربوط به دانه روغنی کلزا است که بالغ بر 181 هزار تن (به ارزش 4847.6 میلیارد ریال) و کمترین مقدار دانه روغنی خریداری شده در سال 1396 هم مربوط به دانه روغنی آفتابگردان است که حدود 7.2 هزار تن ( به ارزش نزدیک به  181 میلیارد ریال ) بوده است. مقدار دانه های روغنی گلرنگ و سویا هم به ترتیب با 12.1هزار تن ( به ارزش 309.5 میلیارد ریال ) و حدود 86 هزار تن ( به ارزش 1967.4میلیارد ریال) گزارش شده است. این در حالی است كه تا پایان مرداد 1397 بالغ بر 330.55 هزار تن انواع دانه های روغنی به ارزش 9065.3 میلیارد ریال از كشاورزان خریداری شده است.

 در این بررسی، منظور از كالاهای اساسی وارداتی، آن دسته از كالاهایی است كه ضرورت تامین آن در سبد مصرفی خانوار از دیدگاه دولتمردان ضروری تشخیص داده شده است و دولت (شركت بازرگانی دولتی ایران) خود را موظف به تامین این كالاها از خارج كشور برای عامه مردم می داند. همچنین منظور از خرید كالاهای اساسی وارداتی، عملكرد واردات براساس مقدار تخلیه – صرفنظر از سال خرید– است. با این توصیف، در سال 1396 ، مقادیر 177.5 هزار تن برنج، 137.5 هزارتن شكرخام و 138.5هزار تن روغن خام از منابع بازارهای جهانی خریداری و وارد كشور شده است. توضیح اینكه از سوی دولت (شركت بازرگانی دولتی ایران)، در سال 1396 به مانند سال 1395 ، هیچ مقدار گندم ، وارد كشور نشده است و خریدهای برنج، روغن خام و شكر خام وارداتی نیز به مقدار مصوب صورت گرفته است و حمل آنها نیز علی رغم وجود برخی مشكلات، وفق برنامه زمانبندی انجام شده است. این در حالی است كه عملكرد خرید كالاهای اساسی وارداتی بالغ بر 124.9هزار تن آن در 5 ماهه اول سال 1397، مقادیر 78  هزار تن برنج  و77.9 هزار تن روغن خام از منابع بازارهای جهانی خریداری و وارد كشور شده است.

در سال 1396، کل میزان فروش گندم در كشور برای مصارف نانوایی و مصارف صنف و صنعت و واحدهای نانوایی آزادپز، بالغ بر 10.9 میلیون تن گزارش شده است که از این مقدار بالغ بر 9.4 میلیون تن برای مصارف نانوایی (یارانه ای 6650 ریالی و 9000 ریالی) و کمی بیش از 1.6 میلیون تن برای مصارف صنف و صنعت و مصارف نانوایی آزادپز، بوده است. این در حالی است كه عملكرد میزان فروش گندم در پایان مرداد 1397 بالغ بر 4.3 میلیون تن (3.7 میلیون تن برای مصارف نانوایی و 651 هزار تن برای مصارف صنف و صنعت) بوده است.

بعد از اجرای قانون هدفمند كردن یارانه ها (30 آذر 1389 )، توزیع دولتی كالاهای اساسی مورد عمل شركت بازرگانی دولتی ایران، فقط به توزیع مصارف خاص (شامل آموزشی، مصارف صنعتی و مصارف متفرقه و ...) در كشور منحصر شده است و سیاست دولت دراین زمینه، رفع كامل انحصار دولتی و كاهش تصدی های دولت با فعال ساختن بخش غیردولتی است. 

با این توضیح، آخرین اقدام های عملكردی(توزیع و فروش) شركت در سال 1396 و 4 ماهه اول سال 1397، به شرح ذیل گزارش شده است.

در پایان سال 1396 ، كل ظرفیت نگهداری و ذخیره سازی كالاهای مورد عمل شركت بازرگانی دولتی ایران – چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی – نزدیک به 20.4 میلیون تن بوده است كه سهم بخش دولتی 33.8 درصد (6.9 میلیون تن ) و سهم بخش خصوصی 66.2 درصد (13.5 میلیون تن) بوده است.

از نظر نوع امكانات و تاسیسات نگهداری و ذخیره سازی، در پایان سال 1396، بیشترین ظرفیت با 19.8 میلیون تن به سیلو و انبار ذخیره گندم- در هر دو بخش دولتی و خصوصی – اختصاص داشته است و حدود یك میلیون تن ظرفیت دیگر نیز به سردخانه ( با 62 هزار تن ظرفیت)، به انبار ذخیره سایر كالاهای مورد عمل شركت بجز گندم ( با 689 هزار تن ظرفیت) و به مخزن روغن خام (با 261 هزار تن ظرفیت) صرفاً در بخش دولتی، اختصاص داشته است.

این در حالی است كه ظرفیت نگهداری و ذخیره سازی کالاهای مورد عمل شرکت بازرگانی دولتی ایران در دولت دوازدهم (5  ماهه اول سال 1397 ) در جدود 6.9 میلیون تن گزارش شده است.