شماها شاید یادتان نباشد اما بزرگ‌ترهایتان بارها و بارها عکسش را بر روی اسکناس های صدریالی دیده‌اند! پیرمرد با محاسن سفید و عمامه سیاه گوشه چپ اسکناس جا خوش کرده است اما نگاهش آدم را می‌سوزاند. همان نگاهی که دیدگان آدمی را به اعماق تاریخ می برد. به آن روزهایی که رضاخانِ قلدر کشور را زیر چکمه هایش لگدکوب می کرد...
سیدحسن مدرس در اصفهان به دنیا آمد. در جوانی برای تحصیل علوم دینی، پس از 13 سال تحصیل در اصفهان، وارد حوزه‌ی علمیه نجف شد. طولی نکشید که زیر نظر مراجع بزرگ نجف، به درجه اجتهاد رسید. ظلم و بی‌عدالتی که رضاشاه بر مردم شریف و عزیزمان وارد می‌کرد، طاقتش را سر آورد. از نجف به قم آمد و به عنوان نماینده مردم قم وارد مجلس شورای ملی شد. در مجلس تمام تلاشش را برای احقاق حقوق بر زمین ماندهی مردم کرد. مردمی که دشمن اصلیشان شاه مملکتشان بود: رضاشاه!
مدرس صریح و بی پرده، به دور از محافظه کاری علیه ظلم فریاد می زد. گویا سال ها سکونت در کنار امیرالمومنین (ع)، شعله ای از عدالت طلبی علی (ع) را در وجود او برافروخته بود. داستان های جالبی هم از او برای ما نقل شده است:
یکصد سگ انگلیسی!
زمانی که نصرت الدوله وزیر دارایی بود، لایحه ای تقدیم مجلس کرد که به موجب آن دولت ایران یک صد سگ از انگلستان خریداری کند او ضمن توضیح درباره خصوصیت سگ ها گفت: این سگ ها شناسنامه دارند پدر و مادرشان معلوم است، نژادشان مشخص است و از جمله خصوصیات آنها این است که به محض دیدن دزد او را می گیرند. مدرس طبق معمول، دست روی میز زد و گفت: مخالفم. وزیر دارایی گفت: آقا! ما هر چه لایحه می آوریم شما مخالفید. دلایل مخالفت شما چیست؟ مدرس جواب داد: مخالفت من به نفع شماست مگر نگفتید که این سگ ها به محض دیدن دزد او را می گیرند؟ خوب آقای وزیر! به محض ورودشان اول شما ر ا می گیرند، پس مخالفت من به نفع شماست. نمایندگان مجلس با صدای بلند خندیدند و لایحه مسکوت ماند.
تفاوت جیب مصدق با جیب شاه
رضاشاه از شدت نفرت از مدرس گاهی سعی در تحقیر و تمسخر ایشان داشت.
یک روز در مجلس شورا رضا خان با شوخی و مزاح دست روی جیب مرحوم مدرس گذاشت و گفت: آقا عجب جیب بزرگی دارید. مدرس در حالی که متبسم بود گفت: درست است که جیب من بزرگ است، ولی ته دارد. این جیب شما است که ته ندارد!
این حجم نفرت سرآخر کار دست مدرس داد! رضا شاه چندین بار قصد ترور او را کرد ولی موفق نشد. ماموران حکومتی با بی رحمی نفرت انگیزی آیت الله مدرس را به شهر دورافتاده خواف تبعید کردند. اگر چه مردم آن دیار به خوبی از مدرس میزبانی کردند اما شهید مدرس در خواف در قلعه ای نظامی زندانی و ممنوع الملاقات شد.
در نهایت 10 آذر 1316 ماموران حکومت هنگام نماز، عمامه از سر سید برداشتند، بر گردنش انداختند و او را خفه کردند. سیدحسن را که از آن لحظه به بعد مفتخر به لقب "شهید" شده بود را در کاشمر به خاک سپردند.
بعد از انقلاب برای بزرگداشت شهید مدرس، سالروز شهادتش را (10 آذرماه) به نام روز مجلس نامگذاری کردند تا مردم به یاد داشته باشند، الگوی نمایندگان مجلس مرحوم مدرس است که تا آخرین نفس از اصول دینی محافظت و منافع مردم را پاس داشت.
روحش شاد و یادش گرامی
