با شیوع کرونا، خانواده ها بیش از هر زمان دیگری نگران وضعیت جسمی و سلامت کودکان شان شدند و با ادامه دار شدن این وضعیت، محدودیت های سفر، تفریح، ارتباطات، فعالیت های فوق برنامه، ورزش و تفریح و حتی ارتباط با اقوام و هم سالان هم به مرور جزئی از زندگی شان شد و آموزش غیرحضوری کودکان در منزل هم، دغدغه دیگری بود که به دغدغه های قبلی والدین اضافه کرد.
نرگس دوردیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ همزمان با شیوع ویروس کرونا در جهان و تحت تاثیر قرارگرفتن زندگی اجتماعی، بیماری‌های روانی نیز در جامعه افزایش یافته است که از بین آنها می‌توان به اضطراب، افسردگی، بی‌انگیزگی، مشکلات زوجین و… اشاره کرد. یکی از اقشار سنی که از جنبه‌ی روانی پس از شیوع این ویروس آسیب دیده‌اند کودکان و نوجوانان هستند.
صدمات قرنطینه، تعطیلی مراکز تفریحی، تعطیلی مدارس، عدم ارتباط با جامعه‌ی دوستان و همسالان، حضور افراد خانواده در کنار هم در ساعات طولانی و… تاثیرات منفی زیادی بر این قشر داشته است. به طوری که شاهد درجات مختلفی از افسردگی در نوجوانان هستیم که می توان از واژه‌ی «کاهش انگیزه یا تضعیف روحیه» استفاده کرد.
براساس گزارش سازمان های بین المللی مرتبط با کودکان از جمله یونیسف، در ایام همه گیری بیماری کرونا، برخلاف تصور و تاکید همگان بر مصونیت قشر خردسال در برابر ابتلا به ویروس کووید ۱۹، به خوبی مشاهده می شود همه روزه در واقع سلامت اجتماعی- روانی و اقتصادی این افراد در اثر عوارض ناشی از بیماری طی مدتی که جوامع بشری را در بر گرفته، با انواع خطرات مواجه ساخته است.
کاهش دسترسی به خدمات بهداشتی از جمله امکانات مراقبتی و واکسیناسیون و از طرفی افزایش مرگ و میر سالیانه تعداد یک میلیون و ۲۰۰ هزار کودک زیر پنج سال در ۱۱۸ کشور که از درآمد پایین یا متوسطی برخوردار بودند، از جمله صدمات جبران ناپذیر بر اقشار مختلف کودکان در سراسر جهان به شمار می رود که به اذعان سازمانهای مرتبط با بهداشت کودک و نوجوانان، جدای از آثار مخرب کرونا، این ایام نه تنها افراد خردسال بلکه حتی نوجوانان را با خود درگیر کرده است.
به گفته مقامات بهداشت جهانی تا پیش از بحران ویروس کووید ۱۹ و طبق آمار در هر پنج ثانیه یک کودک کمتر از ۱۵ سال جان خود را از دست می دهد، از هر پنج کودک یکی سوءتغذیه دارد، بیش از نیمی از کودکان ده ساله در کشورهای با درآمدکم و متوسط، قادر به خواندن و درک داستان‌های ساده نیستند و یکی از هر چهار کودک کمتر از پنج سال تولد آنان ثبت نشده. از این رو هر چه بحران ناشی از شیوع ویروس کووید ۱۹ طولانی‌تر شود، تأثیرات آن بر این کودکان، چشمگیرتر و آمار تلفات و آسیب های اجتماعی و اقتصادی بر اقشار ضعیف، افزون تر خواهد شد.
عدم تحرک و فعالیت بدنی نه تنها سلامت جسم کودکان را به خطر می‌اندازند بلکه سلامت روان آنان را نیز با خطر جدی مواجه کرده است.
برخی بررسی‌ها نشان داده که نتایج خانه‌نشینی کودکان تاثیرات منفی در تناسب اندام، مشکلات قلبی و تنفسی، افزایش وزن و مشکلات روانی اجتماعی در آنان به همراه داشته است.
شواهد این بررسی‌ها نشان می‌دهد این تاثیرات می‌تواند تا بزرگسالی همراه فرد باقی بماند. لذا مطالعه و بررسی‌هایی از این دست کمک می‌کند که آموزش و پرورش، والدین و معلمان در مداخلات خود درخصوص یافتن راهکارهای مناسب برای برون رفت از این وضعیت جدی‌تر عمل کنند.
با وجود تمام مشکلات ناشی از این ویروس، خانواده ها می توانند در این شرایط زمینه ای فراهم کنند که آثار روحی و روانی ناشی از کرونا به حداقل برسد.
والدین، اصلی ترین عامل در کنترل آثار روانی ناشی از کرونا
مهشید رابطیان روانپزشک کودک و نوجوان روز شنبه در مورد راهکارهای لازم برای حفاظت از کودکان در برابر عوارض ناشی از کرونا و خانه نشینی گفت: والدین، مربیان آموزشی و مسئولان دست اندرکار اباید این واقعیت را درک کنند که کودکان و نوجوانان از گروه سنی ۵ تا ۱۵ سال در مواجهه با بیماری کرونا ممکن است عصبی و نگران شوند لذا باید با این قشر مدارا و همدلی کرد.
وی ادامه داد: والدین با تسلط بر رفتارهای اعضای خانواده به فرزند خردسال یا نوجوان خود به صورت مستمر اطمینان دهند که بیماری کرونا معمولاً خفیف و در صورت مواجهه با آن، این بیماری قابل درمان است همچنین به فرزندان این اطمینان را بدهیم که در مواقع بحرانی کارهای موثر و مثبت زیادی می‌توان انجام داد که هم خود و هم دیگران را از آسیب احتمالی این بیماری مصون نگه داشت.
رابطیان اضافه کرد: والدین باید این احساس را به کودک خود منتقل کنند که بر شرایط بوجود آمده کاملا مسلط هستند.
وی تصریح کرد: البته والدین و مربیان آموزشی بویژه در مهدکودک ها باید خطرات این بیماری و راه های پیشگیری از آن را به فرزندان گوشزد کرده و به کودکان و نوجوانان بگویند، ویروس کرونا قابل انتقال و خطرآفرین است از این رو باید آن ها را به شستشوی مرتب دستها، جلوگیری از لمس کردن صورت، حفظ فاصله فیزیکی، ماسک زدن حین تردد در شهر و امکان عمومی و در خانه ماند، ترغیب کنند.
این روانپزشک کودک و نوجوان اضافه کرد: برای کاهش اضطراب و ترس کودکان و نوجوانان از ویروس کرونا باید از آن ها خواسته شود که به سایر دوستان و حتی همسالان خود که در شرایط بدتری قرار دارند، فکر کنند و نسبت به مراقبت از خود و اطرافیان اهمیت دهند.
رابطیان گفت: باید والدین برنامه منظم از جمله زمان بازی، استفاده از موبایل و ارتباط با دوستان را در نظر گرفته و از طرفی ساعاتی را برای کمک در کارهای خانه برای فرزند خود درنظر بگیرد.
وی تاکید کرد: باید فکر کنیم که چه چیزی برایمان با ارزش است و براساس آن ارزش‌ها برنامه ریزی کنیم. والدین باید کودک خود را تشویق کنند که اگر از وضعیت روحی و جسمی خوبی برخوردار نیستند یا اگر احساس نگرانی درباره بیماری کرونا دارند، با آنها صحبت کرده و از بزرگترها کمک بگیرند.
