نشانه های خانواده ناکارامد و راهکار تبدیل آن به خانواده کارآمد

فاطمه سادات زاهدی ، کارشناس ارشد مشاوره ، خبرگزاری دانا ؛خانواده ناکارآمد چیزی بیش از عدم توافق و جروبحث‌های مداوم است. بحرانی که در این نوع خانواده در جریان است سلامت جسمی و روانی همه اعضای آن را تهدید می‌کند و زندگی همه افراد را دچار آشفتگی و نابسامانی می‌کند.

با این حال این فرصت برای همه افراد بالغ وجود دارد که یک خانواده درگیر با انواع چالش‌ها و ناهنجاری‌ها را به یک خانواده کارآمد تبدیل کنند.‏

هر نوع بی‌توجهی و خشونت کلامی و جسمی یا عاطفی میان اعضای خانواده باعث ایجاد ناکارآمدی می‌شود. خشونت‌های خانگی، تنش‌ میان خواهر و برادر، مقایسه کودکان در خانواده با یکدیگر، انتقاد، تندخویی، قهر و آشتی، حسادت، بحث و درگیری‌های کوچک اما دائمی، عدم توافق بر سر مسائل مالی،‌ روابط جنسی پرمشکل، بیماری‌های روانی و… نمونه‌هایی از مشکلات رایج در خانواده‌های ناکارآمد هستند.

به‌طورکلی تنش‌ در خانواده برای همه اعضای آن حاوی تروما و مشکلات عاطفی است و اگر با آن مقابله نشود در شکل‌گیری شخصیت افراد تأثیر می‌گذارد. نیازی به گفتن نیست که کودکان بیش از دیگران از این تنش‌ها آسیب می‌بینند اما در عین حال این به معنای آن نیست که افراد بزرگسال در معرض خطر نیستند. ‏

اغلب اینگونه به نظر می‌رسد که بحران‌های خانوادگی قابل حل و رفع نیستند اما حقیقت این است که اگر اعضای یک خانواده خواهان رفع مشکلات ارتباطی خود باشند می‌توانند خانواده‌ای کارآمد داشته باشند.‏

 خانواده ناکارآمد باعث می شوند فرزندانی در آن رشد کنند که نمی توانند احساسات واقعی خودرا ببینند و بر اساس آن رشد شخصی خود را بنیان گذاری کنند. این فرزندان ، اهداف غیر شخصی می گیرند و ممکن است نارضایتی از زندگی خود پیدا کنند. یعنی شخص ممکن است بخاطر نیازهای دیگران از نیاز های شخصی خود منصرف شود و همین اختلال را در خود بصورت ناخودآگاه نهادینه کرده و تبدیل به شخصیت خود در بزرگسالی بکند. 

اگر در خانواده ای رشد کرده اید که یکی از نشانه های زیر را دارید، ممکن است نیاز به کمک حرفه ای روان شناس داشته باشید.

۷ نشانه از یک خانواده ناسالم:
۱. اگر شما انرژی و وقت خیلی زیادی برای شاد کردن یا راضی کردن دیگران می گذارید
مثلاً اگر برای آخر هفته یا تعطیلات پیش رو هیچ برنامه ای ندارید و نمیدانید چه کاری می خواهید انجام دهید، احتمالا شما یاد گرفته اید که نقش قربانی را در ارتباط با دیگران بازی کنید و بخاطر احساس دیگری از احساس خود صرف نظر می کنید.

۲. اگر شما احساس گناه زیاد یا عذاب وجدان دائم دارید

به عنوان مثال اگر برای خودتان وقت بگذارید و احیاناً لذتی ببرید احساس گناه می کنید. یا ناراحت کردن دیگران به شما عذاب وجدان می دهد. علت این است که شما خودتان را مسؤول احساسات و عواطف وبرداشت های شخصی دیگران می دانید.

۳. ماندن در ارتباط با افرادی که مهارت داشتن ارتباط دوطرفه را ندارند

مثلاً اینکه فرد با اینکه حس می کند که رابطه اش زیاد مساعد و درخور شأن خود یا خانواده اش نیست اما بدلیل احساس مسؤولیت یا عذاب وجدان احتمالی رابطه خود را ادامه می دهد و طولانی می کند.

۴. خانواده ای که در آن یا تعارض و دعوا کم است یا بشدت زیاد است

اگر در خانواده ای هستید که دست کم یکی از اعضاء آن زیاد غرغر می کند ولی برای مشکلش راه حلی پیدا نمی کند یا مشکلات در خانواده شنیده نمی شود و افراد خانواده سعی می کنند از ابراز وتخلیه احساسات خود چه مثبت و چه منفی خودداری کنند.

۶. اگر به خودتان سخت می گیرید و انسان کمال گرایی هستید

ریشه این احساس این است که احتمالاً شما در خانواده خودیا دست کم گرفته شده اید(تحقیر شده اید) ویا زیادی از شما تعریف کرده اند(خودشیفته بار آمده اید) این یعنی یکی از والدین شما بیش از خود شما از امتیازات شما خوشحال شده اند. یا یکی از والدین هیچوقت از چیزی که شما بودید راضی نبوده است. کمال گرایی نشان می دهد شما هیچگاه از چیزی که هستید (یا بودید) راضی نیستید.

7. هیچ وقت استراحت ندارید.ریلکس کردن برای شما سخت است

اگر احساس می کنید اگر از کارتان دست بکشید و کمی استراحت کنید مضطرب می شوید، ویا اگر در برنامه کاری روزانه تان بیش از ساعت های روز کار وجود دارد، شما مبتلا به این بیماری شده اید. بدو کار کن بدو کار کن!

۷.اگر با فرزندان خود سخت گیر هستید

خانه مثل پادگان نظامی است یا شهر هرت. فرزندان هیچ خودانگیختگی برای انجام کارهایشان نخواهند داشت.احتمالا یکی از والدین در خانه ای با چنین مشخصاتی رشد یافته است. والدینی که یا بسیار شلخته یا بسیار وسواس هستند.
شما در چه مدل خانواده ای بزرگ شده اید؟!

خبر خوب اینست که با هر ایده و روشی که بخواهید می توانید زندگی خود یا فرزندانتان را تغییر دهید کافیست برای این کار و برای تغییرات اساسی در زندگی خود در این مسیر از یک روانشناس و مشاور خبره و متعهد کمک بگیرید .