سربازی موضوعی است که بسیاری از نخبگان با آن چالش دارند و همواره آن را به‌عنوان مطالبه‌ای مهم در نهادهای مختلف پیگیری می‌کنند.
به گزارش خبرگزاری دانا بسیاری از نخبگان دانشگاهی با مشکل سربازی روبه‌رو هستند و آن را محدودیت می‌دانند و معتقدند که باید این دوره برای نخبگان حتی‌الامکان حذف شود یا کاهش یابد. برای حل مشکل سربازی نخبگان دستورالعمل‌های مختلفی وجود دارد که دانشگاهیان می‌توانند از آن‌ها برای کسری خدمت دوره سربازی استفاده کنند. اما سؤال مهم این است که دقیقا چه کسانی می‌توانند از این دستورالعمل‌ها استفاده کنند؟
چه کسانی می‌توانند از تسهیلات سربازی استفاده کنند؟
در حالت کلی دارندگان رتبه‌های برتر المپیادهای دانش‌آموزی در سطح جهانی و کشوری، دارندگان ثبت اختراعات برگزیده، فعالان عرصه‌های فرهنگی و ادبی، برگزیدگان مسابقات قرآنی، برگزیدگان و دارندگان رتبه‌های برتر کنکور سراسری، دارندگان رتبه‌های ممتاز دانشگاه‌های سراسر کشور، دارندگان رتبه‌های برتر کنکور سراسری برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی، دارندگان عنوان دانشجویان نمونه کشوری، برگزیدگان مسابقات ملی و جهانی و برگزیدگان در جشنواره‌های علمی و پژوهشی می‌توانند با شرایطی که دارند مدت سربازی خود را کاهش دهند.
اما بنیاد ملی نخبگان نیز در راستای اجرای شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر از تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی (طرح شهید صیاد شیرازی) تدوین کرده که سربازان نخبه دانشگاهی می‌توانند از آن استفاده کنند. تسهیلات سربازی بنیاد ملی نخبگان ۳ نوع دارد، اولین گروهی که می‌تواند از این تسهیلات بهره‌مند شود دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی هستند که پروژه‌هایی را به عنوان خدمت مقدس سربازی در مراکز تحقیقاتی دفاعی، دولتی، و بعضاً دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها و حتی شرکت‌های دانش بنیان می‌گذرانند.
تسهیلات نوع دوم، ویژه دانش آموختگان برتر فناور است، این افراد با سابقه فناورانه در شرکت‌های دانش‌بنیان از تسهیلات نظام وظیفه بنیاد ملی نخبگان با اجرای پروژه‌هایی در مراکز مذکور برخوردار می‌شوند.
نوع سوم این تسهیلات ویژه دانش‌آموختگان خارج از کشور است که برای ارائه خدمت به کشور بازگشته‌اند و می‌توانند از تسهیلات سربازی بنیاد ملی نخبگان بهره‌مند شوند. متقاضیان می‌توانند در شرکت‌های دانش‌بنیان، در بخش‌ها و سازمان‌های دولتی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی دانشگاه، مجموعه‌های زیر نظر وزارت دفاع دوره سربازی خود را به صورت انجام یک پروژه پژوهشی بگذرانند. متقاضیان این شیوه‌نامه می‌توانند دوره خدمت نظام وظیفه خود را در قالب «دوره آموزش نظامی» و اجرای «طرحی پژوهشی، فناورانه، فرهنگی یا مشابه آن» بگذرانند و کارت پایان خدمت دریافت کنند.
تعیین موضوع، مکان، زمان شروع و مدت اجرای طرح بر اساس مقررات و رویه‌های اجرایی نیروهای مسلح است. پرداخت حقوق دوره نظام وظیفه مشمولان بر اساس مقررات نیروهای مسلح صورت می‌پذیرد که میزان آن حداقل به میزان سایر مشمولان هم‌تراز است.
ابتکار عمل دانشگاه‌ها در کاهش مدت سربازی نخبگان
با این حال به نظر می‌رسد که دانشگاه‌ها نیز نباید به این تسهیلات اکتفا کنند و لازم است که اقدامات تکمیلی برای حمایت از نخبگان و رفع دغدغه‌های آن‌ها صورت دهند. شهاب خاقانی، مدیر تسهیلات و حمایت باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی می‌گوید: «هم‌اکنون نخبگان بیشتر از حمایت‌های مادی به حمایت‌های معنوی برای حل مشکلات بیکاری و سربازی نیاز دارند.» وی عنوان می‌کند: «در باشگاه پژوهشگران تلاش می‌کنیم پس از شناسایی این مشکلات در مسیر رفع آن‌ها برآییم.»
خاقانی ادامه می‌دهد: «در این مسیر برای کاربردی کردن پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها تفاهم‌نامه‌هایی را با مراکز و نهادهای مختلف منعقد کرده‌ایم تا از طرفی پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها، جهت مشخصی پیدا کند و از دیگر سو مشکلات دانشجویان حل شود. مثلاً در این زمینه تفاهم‌نامه‌هایی با پلیس امضا کرده‌ایم.»
وی بیان می‌کند: «در تفاهم‌نامه با پلیس رساله‌های و پایان‌نامه‌های مرتبط با این نهاد از سوی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تدوین و تسهیلاتی برای سربازی دانشجویان در نظر گرفته می‌شود، بر این اساس خدمت سربازی مشمولان کاهش می‌یابد.»
طرح کاهش سربازی برای فارغ‌التحصیلان دکتری
فارغ‌التحصیلان دوره دکتری دانشگاه‌ها نیز یکی از گروه‌های دانشگاهی هستند که مدام موضوع کاهش مدت سربازی یا ارائه تسهیلاتی ویژه در این دوره را مطرح کنند. محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری زلفی گل از رایزنی وزارت علوم با ستاد نیروهای مسلح برای استفاده بهینه‌تر از فارغ‌التحصیلان دکتری خبر می‌دهد و می‌گوید: «بر اساس این طرح و با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح این دسته از فارغ‌التحصیلان دو سال سربازی خود را همچون دوره پسادکتری طی می‌کنند.»
وزیر علوم اضافه می‌کند: «این طرح در راستای رفع علمی نیازهای جامعه است و حقوقی که به سربازان دوره دکتری داده می‌شود یک‌دوم یا یک‌سوم پژوهشگران دوره‌های پسادکتری است.»
آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۲ هزار نفر مشمول استفاده از حمایت بنیاد ملی نخبگان می‌شوند و تعدادی از نخبگان امکان استفاده از تسهیلات سربازی را ندارند به همین دلیل به نظر می‌رسد که نیاز باشد که برنامه‌های منسجم‌تری برای سربازی نخبگان دانشگاهی در نظر گرفته شود چراکه پراکندگی روش‌ها و عدم وجود نظام یکپارچه در این زمینه سبب شده که نخبگان سردرگم شوند و برخی به خاطر عدم آگاهی، برای برخورداری از تسهیلات موجود بی‌بهره بمانند.
انتهای پیام/
