نرگس دوردیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت؛ استرس در کودکان میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما یکی از مهمترین عوامل آن، استرس در والدین است که بر کودکان اثر میگذارد. در واقع کودکان به شدت تحت تاثیر استرس و فضای روانی-هیجانی والدین خود قرار میگیرند.
به صورتی که استرس والدین در بروز، تداوم و مزمن شدن استرس درکودک نقش موثری دارد. همچنین این مسئله میتواند با مشکلاتی در زمینه تحصیلی، اجتماعی، جسمی و فردی در کودکان همراه گردد. با این حال باید توجه داشته باشید که ابتدا باید استرس خود را کاهش داده تا بتوانید از استرسهای کودکتان بکاهید. در این راه بهره بردن از مشاوره روانشناسی میتواند به شما کمک کند تا فضای خانه را به دور از هرگونه اضطرابی کنترل کرده و به درمان استرس خود و فرزندتان بپردازید.
کرونا و افزایش اضطراب در کودکان
بیماری کرونا با محدودکردن کودکان در خانه، دوری از فضای مدرسه و دوستان، از دستدادن تفریحات و... سلامت روان آنها را تهدید کرده است. تا زمان ریشهکن شدن بیماری کرونا لازم است عوامل موثر بر اضطراب کودکان نسبت به این بیماری و در شرایط قرنطینه بررسی و شناسایی شوند.
آگاهی و اطلاعات نسبت به این بیماری نقش حیاتی در پیشگیری از کرونا دارد، ولی با توجه به سن پایین کودکان آگاهی از بیماری و پیامدهای آن میتواند برای آنها اضطرابآور باشد.
با توجه به موارد ذکرشده، «آفاق ذوالفقاری» و «طاهره الهی» پژوهشگران گروه روانشناسی دانشگاه زنجان با انجام مطالعهای تاثیر متغیرهای آگاهی کودکان از بیماری کرونا، نگرش نسبت به آن و اضطراب، استرس و افسردگی مادران آنها را در سطح اضطراب کودکان مورد بررسی قرار دادند.
این مطالعه بر روی ۲۶۰ نفر از دانشآموزان پیشدبستانی و دبستانی مناطق دو، چهار و ۲۱ شهر تهران و مادران آنها در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۳۹۸ انجام شد. با توجه به اینکه دانشآموزان در قرنطینه خانگی بودند و امکان جمعآوری اطلاعات به صورت حضوری وجود نداشت، پرسشنامهها در گروههای مجازی و به صورت آنلاین جمعآوری شد.
برای جمعآوری دادههای موردنیاز پژوهش از پرسشنامههای «سنجش سطح آگاهی و نگرش کودکان از بیماری کرونا»، «مقیاس سطح اضطراب کودکان اسپنس» و «پرسشنامه سنجش اضطراب، استرس و افسردگی بزرگسالان داس» استفاده شد.
یافتههای این مطالعه نشان داد که در میان دانشآموزان بررسی شده، کودکانی که آگاهی بیشتری از بیماری کرونا داشتند، اضطراب بیشتری را تجربه میکردند. اما در زمان بحران و برای قطع زنجیره اپیدمی، افزایش میزان آگاهی برای انجام مداخلاتی مثل فاصلهگذاری اجتماعی، رعایت اصول بهداشتی و... ضروری است.
به گفته پژوهشگران این مطالعه، توجه کردن به نکاتی مثل چگونگی دریافت اطلاعات در کودکان و شیوههای صحیح افزایش آگاهی آنها اهمیت زیادی دارد.
ارتباط موثر بین سن و میزان اضطراب کودکان
یافتههای این پژوهش حاکی از آن است که بین سن کودکان و میزان اضطراب آنها رابطه معنادار وجود دارد و کودکانی که سن بیشتری دارند، اضطراب کمتری را تجربه میکنند.
با بررسی یافتههای این پژوهش میتوان نتیجه گرفت که رابطه والد-فرزندی و وضعیت سلامت روان والدین تاثیر زیادی بر سلامت روان کودکان دارد. ارتباط بین اضطراب مادران و کودکان بیشتر از تاثیر میزان آگاهی کودکان از بیماری بود.
این یافتهها نشان داد کودکانی که در زمان قرنطینه در کنار مادران خود بودند، اضطراب بیشتری را نسبت به کودکان دیگر تجربه میکنند. چرا که در طول روز کودکان شاهد غم، کاهش انرژی، بیتفاوتی و استرسها، خستگیها و بیحوصلگیها و... والدین خود هستند.
همچنین نتایج پژوهش نشاندهنده رابطه اضطراب، استرس و افسردگی مادران با اضطراب اجتماعی، ترس از فضای باز، اضطراب جدایی و اضطراب فراگیر در کودکان بود.
اطلاعات فردی کودکان و خانوادههای آنها نشان داد که کودکانی که والدینشان جزء کادر درمان بودند، اضطراب بالاتری نسبت به سایر کودکان داشتند. همچنین کودکانی که کمتر از دو ساعت در روز با خانواده خود ارتباط داشتند، اضطرابشان بالاتر از متوسط بود. وجود فرد مبتلاشده به بیماری کرونا و یا فوت شدن اطرافیان به علت این بیماری، تاثیر زیادی بر میزان اضطراب کودکان دارد.
پژوهشگران این مطالعه با توجه به نتایج بهدستآمده میگویند: «آموزش والدین در خصوص تنظیم هیجانات منفی خود، از اقدامات ضروری برای حفظ و ارتقای سلامت روان کودکان در شرایط بحرانی است. همچنین لازم است اطلاعات مربوط به این بیماری با توجه به تحول شناختی کودکان و بر مبنای الگوی باور سلامت و متناسب به سنشان به آنها ارائه شود».
نتایج این مطالعه به صورت مقاله علمی پژوهشی با عنوان «سطح اضطراب کودکان در ارتباط با میزان آگاهی و نگرش آنها از بیماری کرونا بر اساس مدل باور سلامتی و میزان استرس، اضطراب و افسردگی مادران» در فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی (ویژهنامه کرونا و سلامت روان) منتشر شدهاست.
سخنی با والدین
لازم است والدین نسبت به ترسها و استرسهای خود آگاه باشند. ترسهای خودتان را بشناسید تا بتوانید آنها را کنترل کنید. اضطراب و نگرانی شما باعث تزریق استرس به کودک میشود. زمانی که والدین سطوح بالایی از استرس را تجربه میکنند، نسبت به مشاهده استرس و اضطراب در کودک کمتر واکنش نشان میدهند، پس پیش از آن که زمینههای استرس را در فرزندان خود نهادینه کنید، برای درمان استرس اقدام کنید. لازم است نکات تربیتی فرزندان که توسط روانشناسان کودک ارائه میشوند را جدی گرفته و با مراکز مربوطه در ارتباط باشید.
ما نیز در مرکز مشاوره حامی هنر زندگی شرایطی را برای شما فراهم آوردهایم تا بتوانید به صورت تلفنی و حضوری مسائل خود را با ما در میان بگذارید. در این مرکز، مشاوران برجسته و با سابقه چندین ساله در زمینه کودک و خانواده به شما کمک میکنند تا در راستای کاهش استرس خود و فرزندان به بهترین شکل گام بردارید و با دریافت راهکارهایی، در جهت کاهش استرس تلاش کنید. علاوه بر این میتوانید به صورت همزمان در زمینه های مختلف روانشناسی اعم از خانواده، ازدواج، اعتیاد، جنسی، مشاوره شغلی، تحصیلی و ... خدمات دریافت نمایید.