دکتر درویشی شاهکلائی در گفتگو با خبرگزاری دانا:
اسفندماه موسم سفرهای راهیان نور است. سفرهای دلنشینی که یاد و خاطره فرهنگ ایثار و شهادت را در جامه زنده می دارد. حضور دانشجویان در این سفرها تأثیرات قابل توجهی بر زندگی دانشجویی و روحیه انقلابی داشجویان داشته است.
به گزارش خبرگزاری دانا اسفندماه موسم سفرهای راهیان نور است. سفرهای دلنشینی که یاد و خاطره فرهنگ ایثار و شهادت را در جامه زنده می دارد. حضور دانشجویان در این سفرها تأثیرات قابل توجهی بر زندگی دانشجویی و روحیه انقلابی داشجویان داشته است.
به همین مناسبت به سراغ دکتر حمید درویشی شاهکلائی رفتیم. دانش آموخته دانشگاه امام صادق علیه السلام که سالها در یادمان هویزه به خادمی پرداخته است.
شما سالها به عنوان خادم در اردوهای راهیان نور شرکت کردید. تأثیر این سفر معنوی بر فضای دانشجویی را چگونه ارزیابی می کنید؟
بسم الله الرحمن الرحیم. راهیان نور از جهاتی مثل بقیه سفرهاست. سیر و سیاحت است و گردشگری. البته اصل گردشگری و توریسم هم در اصل با غایات و مقاصد مذهبی بوده است. به تدریج جنبه تفریحی و گردش غلبه پیدا کرد و در دوره مدرن به صنعت پرسود عجیبی تبدیل شده است. جنس خوش گذرانی راهیان نور هم با سایر سفرها متفاوت است. اعم از اینکه اینجا غذا دیر میرسه و پشتیبانی اجرایی در کل، ضعیفه تا اینکه مقصدهای گردشگری هم خوش آب و هوا نیست. گرمای روزهای خوزستان و پشه های شبها با طبیعت دانشجویانی که تا حالا همه گونه وسایل آسایش برایشان فراهم بوده، سازگار نیست. اصل ماجرای راهیان نور، جنبه معنوی این سفر است که در جاهای دیگر پیدا نمیشود. راهیان نور مثل سفر کربلاست. تشرف به محل حادثه است. در همین مکان بوده که آن حماسه‌ها، آن فداکاری‌ها، آن شور و نشاط، آن خاطرات و همین چیزهایی که روایتگران میگویند، اتفاق افتاده است. وقتی راوی میگوید تانکها در سراسر دشت هویزه پراکنده بودند، دانشجو خودش را در وسط دشت هویزه می‌بیند. به همین دلیل، ارتباط قلبی اینجا راحت تر است. اینجا سیمها زودتر وصل میشود. عوامل مزاحم کم هستند. شرایط فراهم است تا دلها شکسته شود. اینجا تمدن نیست، همه اش طبیعت است. دانشجویان به راحتی خلوت میکنند. میتوانند به سهولت ذهنشان را از حاشیه ها خالی کنند و مستقیماً با شهدا وصل بشوند و درد دل بکنند. این نعمت آرامشی که در این یادمانها دانشجویان و زائران شهدا به دست میآورند، تجربه معنوی بی نظیری است. در شهر از این خبرها نیست. زیارت شهدا در اینجا از جنس علم حصولی نیست، علم حضوری است؛ تحقق عینی حضور زائر عند المزور است.
حضور دانشجویان و اقشار مختلف مردم در سرزمین راهیان نور چه تأثیری بر سبک زندگی اشخاص دارد؟
تأثیر معنوی با شدت و ضعفش برای همه زائران شهدا هست. اما تغییر در سبک زندگی مسئله‌ای نیست که برای همه اتفاق بیفتد. ما در شهر در سیطره تمدن مدرن قرار داریم. در این زیارتگاهها به ویژه کانال کمیل، فکه، شرهانی و جاهای بکرتر، رهایی از سیطره مدرنیته آسان است. اما همین زائران وقتی برمیگردند، دوباره مجبورند در قواعد مدرنیته بازی کنند. بعضیها اما به مدد شهدا میتوانند تحولاتی در زندگی خودشان ایجاد کنند. مثل دخترانی که بعد از راهیان نور، با شهدا قرار می گذارند و باحجاب میشوند. یا کسی را تصور کنید به تبعیت از فلان شهید که لباس خارجی نمی پوشید تا تابلوی استعمار نباشد، تنها از پوشاک ایرانی استفاده کند. اما اینها قاعده نیست که بعد از سفر راهیان نور، همه زائران سبک زندگی خودشان را عوض کنند و شهدایی زندگی کنند. اگر اینطور بود که مملکت بهشت میشد. ان شاءالله محیا و ممات همه ما شهدایی باشد اما سخت است. هم کار علمی می طلبد و هم کار فرهنگی.
ترویج گفتمان مقاومت و زنده نگه داشتن یاد شهدا از اهداف سفرهای راهیان نور بوده است. چه میزان به این هدف دست یافته ایم؟
کمتر رویدادی مثل راهیان نور در این زمینه توفیق داشته است. تشییع جنازه شهدا یا راه اندازی هیئتهای رزمندگان اسلام در دهه 70 هم مؤثر بوده اند اما گسترش سفرهای راهیان نور در نیمه دوم دهه 70 عامل اصلی احیای گفتمان مقاومت بود. هنوز هم هست. البته خدا را شکر در حوزه کتابهای دفاع مقدس، بعضاً فیلمهای سینمایی و... اتفاقات خوبی افتاده است. اما در دوره کرونا دیدیم که هیچ چیزی جایگزین راهیان نور نیست. مخاطب در راهیان نور در منطقه عملیاتی حاضر است و مثلاً آب را می بیند، شهر فاو را می بیند اما در کتاب مجبور است با پرنده خیال آب و شهر فاو را تصور کند. کیفیت و کمیت ماجرا قابل مقایسه نیست.
خادمی در یادمان هویزه خاطرات فراوانی را برای خادمان این یادمان داشته است. از خاطرات خود در طول سالهای خادمی بفرمایید.
نزدیک 20 سال است دانشجویان دانشگاه امام صادق علیه السلام افتخار خادمی در یادمان شهدای دانشجوی هویزه را دارند. خاطرات تلخ و شیرین هم فراوان است. بعضی خاطرات هم تکرارشونده هستند و مکرر رخ میدهند. در حیاط مقابل یادمان دو تا آبخوری وجود دارد که یکی برای استفاده برادران است و دیگری برای خواهران. از نظر ظاهری این آبخوریها کاشی کاری و گنبد کوچکی هم دارند. فضا هم که فضای زیارت است و دلها آماده است. بارها مشاهده شده است که زائران از دور به این آبخوریها سلام میدهند و تعظیم میکنند! از همین رو خادمان یادمان به آبخوری برادران می گویند حضرت آب و به آبخوری خواهران می گویند حضرت آبه!
اگر نکته پایانی دارید بفرمایید.
ساحت علم دانشگاهی در شناخت و کاربرد از فناوری راهیان نور عقب افتاده است. این سفرها که اخیراً جنبه خانوادگی جدی تر هم پیدا کرده اند و مردم با وسایل شخصی به زیارت می آیند، تداوم دارند و هر سال چه با برگزاری راهیان نور چه با لغو آن، عظمت بیشتری پیدا میکنند. ساحت عملی فناوری راهیان برقرار است ولی ساحت نظری دانشگاهی آن متوجه ماجرا نیست. استخراج گنج جنگ و تبیین و تجویز این فناوری بر عهده حوزه و دانشگاه است. ما در این زمینه ضعیف عمل می کنیم.
گفتگو از امیر محمد کلانتری
انتهای پیام/
