به گزارش خبرگزاری دانا
محمدعلی زلفی گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری صبح امروز در نشست خبری در وزارت علوم پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود.
زلفی گل با تبریک روز خبرنگار به اصحاب رسانه از جامعه دانشگاهی نیز برای تبدیل آموزش مجازی به آموزش حضوری تشکر کرده و به تشریح فعالیتهای یک ساله وزارت علوم پرداخت و گفت: از مهرماه امسال نیز با سبک و سیاق حضوری، آموزشها را پیگیری میکنیم البته تلاشمان این است که از تجربیات آموزش مجازی استفاده کنیم و در برخی دروس به صورت ترکیبی عمل کنیم.
وی با بیان اینکه من از سال ۸۳ به بعد که معاون پژوهشی دانشگاه بودم دغدغه علم و پژوهش را داشتم، اظهار داشت: یکی از ایدههایی که من داشتم ایجاد بستر مناسب برای ارتباط صنعت و دانشگاه بوده است که ما تلاش کنیم بخشی از ظرفیتهای تحقیقاتی مان را در بستر نیازهای جامعه هدایت کنیم، میدانستم که برای ارتباط پژوهش با نیاز جامعه به یک حلقه اتصال احتیاج داریم که در یکی از جلسات پیشنهاد ایجاد مرکز نیازهای جامعه را داده بودم که اولین برنامه ام در دوره وزارت نیز ایجاد سامانه نان (نظام ایدهها و نیازهای جامعه) بود که این سامانه تاکنون بیش از ۵ هزار نیاز را به ثبت رسانده و مصوب شد که تمام دستگاههای دولتی که از بودجه پژوهشی استفاده میکنند موظف هستند که نیازهای خود را در این سامانه ثبت کنند، شورای عالی انقلاب فرهنگی هم ثبت نیازهای کشور در این سامانه را مصوب کرد و تمام دانشجویان میتوانند برای پایان نامههای خود از این سامانه بهره ببرند.
زلفی گل ادامه داد: تاسیس صندوق علوم، تحقیقات و فناوری هم مورد بعدی بود که با پیگیریهایی که انجام دادیم، رئیس محترم جمهور تاسیس این صندوق را ابلاغ کرد و اساسنامه آن نوشته شد، این موضوع در شورایعالی عتف مطرح شد و تصویب اساسنامه قرار است در هیأت دولت مصوب شود.
وزیر علوم اظهار داشت: از جمله موارد دیگری که در یک سال گذشته انجام شد توجه به پارکهای علم و فناوری و مراکز رشد بود چرا که خروجی علم و دانش باید خلق ثروت باشد که من راه اندازی مراکز نوآوری را جزء برنامههای خودم قرار دادم و توانستیم مجوز ایجاد معاونت فناوری و نوآوری را بگیریم و یکی از اساتید نمونه کشور استاد خیرالدین را به سمت معاون فناوری و نوآوری منصوب کردیم که اتفاقات خیلی خوبی در زمینه توسعه زیرساختهای فناوری و ایجاد مشاغل در این زمینه رخ داده است.
وی افزود: بحث دیگری که در این یک سال انجام شد به کارگیری نظام انگیزشی جدید است، در تلاش هستیم با ایجاد این نظام اعضای هیات علمی، دانشجویان و یاوران علمی ما هر کس به اندازه میزان تلاشش بهره مندی داشته باشد، برای این موضوع آیین نامه پایههای تشویقی را مصوب کردیم و ۶۰ پایه تشویقی مصوب شده که در بخشهای مختلف آموزشی، دیپلماسی علمی، ترویج علم، فناوری و کارآفرینی و ... دسته بندی شده به طوریکه هر فردی در هر بخشی که سرآمد بود از امتیازات آن بخش استفاده کند، با این روش سقف پرواز جامعه علمی بالا میرود.
وزیر علوم تأکید کرد: یکی از افتخاراتی که در یک سال گذشته نصیب جامعه علمی کشور شد این بود که در حکم معاون پژوهشی وزارت علوم چند برنامه را قرار دادم یکی این بود که موظف هستند چند مجله بین المللی را در پایگاههای علمی بین المللی نمایه کنند و از خارج کشور هم در مجلات ما مقالههایی را نمایه کنند، در سال گذشته ۱۸ مجله کشور در اسکوپوس نمایه شدند در حالیکه پس از انقلاب اسلامی ۱۰۹ مجله در اسکوپوس بودند، یعنی در ۴۰ سال گذشته فقط ۱۰۹ مجله در اسکوپوس بودند و در یک سال گذشته ۱۸ مجله نمایه شدند.
تعداد مجلات بین المللی در اسکوپوس ۱۲۲مجله شده است.
وی اضافه کرد: اجرایی سازی امریه پسادکتری و دستیار فناوری نیز از جمله اقدامات در یک سال گذشته بوده است، همچنین به این نتیجه رسیدیم که پارک علم و فناوری بین المللی ایران را در یک زمین ۱۰۰۰ متری تاسیس کنیم تا در عرصه دانش بنیانی تولیدات بین المللی هم داشته باشیم.
* اختصاص بودجه برای اتمام پروژههای نیمه کاره دانشگاهها
زلفی گل گفت: در سال گذشته رشد اشتغال در پارکهای علم و فناوری ۴۰ درصد بوده، ۱۲ پردیس و قطب علم و فناوری جدید تاسیس شده است، ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار متر مربع ساختمان نیمه کاره در موسسات آموزش عالی داریم عقل حکم میکند که وقتی این حجم از پروژههای نیمه تمام را داریم پروژه جدیدی را ایجاد نکنیم چرا که برخی از این پروژهها بیش از ۲۰ سال نیمه کاره مانده است، ۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل پروژههایی که بالای ۵۰ درصد پیشرفت داشتند اختصاص داده شده است.
وی افزود: در هفته دولت ۳۲ پروژه آماده بهره برداری داریم، ۳۰ پروژه دیگر هم با میزان پیشرفت بالای ۹۵ درصد داریم که با یک حمایت ویژه در اولین فرصت تکمیل میشود.
* انعقاد تفاهم نامه با بنیاد ملی نخبگان برای ایجاد انگیزه در مدال آوران المپیاد دانش آموزی
وزیر علوم در ادامه با بیان اینکه مدال آوران المپیادهای دانش آموزی در رشتهای که مدال کسب میکنند ادامه تحصیل نمیدهند، اظهار داشت: ما برای اینکه انگیزه ایجاد کنیم با بنیاد ملی نخبگان تفاهم نامه امضا کردیم که این عزیزان را بورس کرده و اشتغالشان را پس از فارغ التحصیلی تضمین کنیم تا در همان رشتهای که مدال کسب کردند ادامه تحصیل دهند.
وی گفت: اینکه یک عزیز نابغه ما در دانشگاه مدرک دکتری بگیرد، ولی بدون یادگیری شیوههای آموزش و فلسفه تعلیم و تربیت به کار استادی بپردازد سبب میشود آن نخبه ما نتواند اثربخشی لازم را در استادی داشته باشد پس لازم است دوره مهارت استادی را برگزار کنیم که این مسأله برنامه ریزی شده و امسال هم قرار است برای تعداد برگزار شود، از سال آینده همکاران جدید ما در بخش استادی آموزش میبینند.
* ساماندهی دیپلماسی علمی برای جذب دانشجویان بین المللی
زلفی گل با تأکید بر اهمیت دیپلماسی علمی گفت: برنامه ریزی کردیم در جذب دانشجویان بین المللی فعال باشیم، این مسأله برنامه ریزی شده نبود که ساماندهی آن مصوب شد، جشنوارههای بین المللی نیز برگزار میکنیم تا انگیزه بیشتری را برای جذب دانشجویان بین المللی داشته باشیم.
به گفته وی، مشکل بورسیهها نیز در حال رفع است.
وزیر علوم عنوان کرد: بحث توجه به ورزش و سلامت جسمی دانشجویان، توسعه فضاهای ورزشی، توجه به علوم انسانی و علوم قرآنی، پیگیری بی اخلاقیها در عرصه علم و پژوهش با استفاده از قوانین مجلس شورای اسلامی برای رفع لکههای بی اخلاقی از جامعه دانشگاهی از جمله اقدامات وزارت علوم در یک سال گذشته بوده است.
وی اضافه کرد: مرکز آموزش علوم قرآنی را توسعه دادیم و به مرکز آموزش علوم قرآنی و علوم انسانی تبدیل شد تا توجه ویژهای به علوم انسانی داشته باشیم.
وزیر علوم درباره شایعاتی که مبنی بر تقابل وزارت علوم و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری مطرح میشده است، گفت: هیچ تقابلی وجود ندارد، اگر هم در گذشته تقابلی بوده ما آن را به تکامل تبدیل کردیم، خوشبختانه مجوز تاسیس شرکتهای دانش بنیان نوع ۳ را هم به وزارت علوم دادند که اتفاق بزرگی است و کمک میکند که وزارت علوم به رشد ۱۰ هزار و ۷۰۰ واحد فناوری که دارد کمک کند و بتوانیم طبق خواسته مقام معظم رهبری شرکتهای دانش بنیان را توسعه دهیم تا به رونق تولید برسیم چرا که شرکتهای دانش بنیان برای افراد تحصیلکرده ما رشد ایجاد میکند.
وی درباره چگونگی حمایت از شرکتهای دانش بنیان گفت: در این زمینه ظرفیتهای قانونی بسیاری داریم که یکی از این ظرفیتها این است که اگر سرمایه داران به ایجاد زیرساختهای نوآوری کمک کنند به منزله مالیات برای آنها محسوب میشود، صندوق عالی علوم، تحقیقات و فناوری هم تشکیل شده است.
زلفی گل درباره توجه به فناوریهای نرم اظهار داشت: ایجاد خانههای خلاق و مراکز رشد به همین منظور است که تلاش میکنیم در این زمینه هم از ظرفیتهای قانونی استفاده کنیم، شاید در گذشته کم مهری شده باشد، اما در دوره جدید سعی میکنیم که توجه ویژهای داشته باشیم چرا که بحث فناوریهای نرم و سخت با هم معنا پیدا میکند و باید در کنار یکدیگر رشد کنند.
* توضیح وزیر علوم درباره تغییرات در دانشگاهها
وزیر علوم در پاسخ به سوالی مبنی بر تغییرات در دانشگاه ها، گفت: درباره برخی روسای دانشگاه شاید ضرورتی بر تغییر نباشد، وقتی توانمندی یک رئیس دانشگاه بالاست چه دلیلی برای تغییر است؟ البته درباره برخی دیگر هم حکم ۴ ساله هنوز به اتمام نرسیده و پس از پایان حکم جا به جا میشوند.
وی درباره چگونگی رسیدگی به پرونده بورسیههای سال ۹۲ که برخی دانشجویان بورسیه را با مشکل جذب در دانشگاهها مواجه کرد، عنوان کرد: یکی از کارهایی که ما انجام دادیم این است که به دانشگاههای در حال توسعه امتیازی دادیم که از این افراد استفاده کنند، ولی جزء ظرفیت شان محسوب نشود که به مرور این موضوع برطرف میشود.
زلفیگل در پاسخ به سوالی درباره نحوه آموزش حضوری و غیرحضوری در دانشگاهها، اظهار داشت: دانشگاهها مستقل هستند که در زمینه تعداد دانشجویی که میپذیرند بر اساس ظرفیت کلاسی، خوابگاهی، تعداد اعضای هیات علمی و ... عمل کنند، وزارت علوم دخالت زیادی در امور اینچنینی دانشگاهها ندارد.
* برنامه ریزی برای پیشگیری از تخلفات علمی
وزیر علوم درباره برخورد با تقلبهای علمی نیز گفت: این مسائل در شأن جامعه علمی نیست، اما به هر حال ممکن است در میان تعداد بسیاری افراد چند مورد هم مسأله غیرقانونی رخ دهد، سیاست ما پیشگیری به جای برخورد است یعنی شرایطی ایجاد کنیم که تخلف رخ ندهد، در این زمینه کارگاههای آموزشی داریم و دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری قبل از دریافت مدرک باید آموزشهای لازم اخلاقی را هم ببینند چرا که برخی از تخلفات بر اثر عدم اطلاع از قوانین و مقررات است.
* تصویب طرح نگهداشت نخبگان
وی درباره حمایت از نخبگان گفت: من از سال ۸۳ مقالهای با عنوان مهاجرت ژنها نوشتم و با دستور مقام معظم رهبری بنیاد ملی نخبگان را تاسیس کردیم.
زلفی گل اضافه کرد: بستر ژنتیکی برای جامعه نخبگی بسیار مهم است وقتی ژنهای نخبگی از کشور خارج شوند ذخیره هوشمندی جامعه کاهش مییابد و به مرور درصد ژنهای نخبگی کشور پایین میآید و کشورهایی که پذیرش نخبگان را دارند از درصد هوشمندی بالایی برخوردار میشوند.
وزیر علوم گفت: برای رفع مهاجرت ژنها باید نخبگان ما نسبت به آینده شغلی خود نگران نباشند، البته برخی نخبگان شغل دارند، اما احساس میکنند در جای مناسبی برای اثربخشی قرار نگرفتند که باید این موضوعات مورد بررسی قرار گیرد که در شورایعالی عتف با حضور رئیس جمهور طرح نگهداشت نخبگان مصوب شد، برای جذب اعضای هیات علمی نیز سهمیه خاصی برای نخبگان داشتیم و ۲۰ درصد از سهمیه دانشگاهها به نخبگان اختصاص مییابد.
وی درباره پیشبرد طرحهای کلان ملی نیز گفت: در این زمینه گزارشی برای ارائه در شورایعالی عتف تهیه شده بود که مرحوم عادل آذر مسوول این کار بود و به همین دلیل هنوز این گزارش ارائه نشده است، برخی از پروژهها نیمه تمام مانده و باید مورد بررسی قرار بگیرد.
* توجه ویژه دانشگاهها به تأمین خوابگاههای دانشجویی
زلفی گل درباره خوابگاههای دانشجویی نیز گفت: با بحث شیوع ویروس کرونا و آموزش غیرحضوری دانشگاهها برخی خوابگاههای خودگردان تغییر کاربری دادند، در این مدت که آموزش حضوری دوباره پیگیری شد برخی دانشگاهها با محدودیت خوابگاه رو به رو بودند که به صندوق رفاه دانشجویی درخواست دادند تا خوابگاههای خودگردان تجهیز شود، در حد توان سعی کردیم بازسازی و بازگردانی کنیم، تعداد خوابگاه جدید هم به ظرفیت خوابگاهها اضافه شده است، از دانشگاهها هم خارج کردیم که در پذیرش دانشجویان جدید به امکان تأمین فضاهای رفاهی و ورزشی توجه داشته باشند.
وزیر علوم گفت: در حال حاضر هزینه یک وعده غذا با آنچه سازمان برنامه و بودجه اختصاص میدهد اصلا سازگاری ندارد، سرانه بودجه دانشگاههای ما بین ۸ هزار تا ۲۱ هزار تومان در روز است، این مسأله شرایط سختی را رقم زده و به همین دلیل دانشگاههای ما اولویتهایی دارند که اولویت اول پرداخت حقوق پرسنل است، اولویتهای بعدی تامین غذا، خوابگاه و وسایل ایاب و ذهاب برای دانشجویان است که این مسائل ذبح بودجههای فرهنگی، پژوهشی را در پیش دارد.
* رتبه اول علمی ایران در منطقه
وی درباره آیین نامه ارتقای اعضای هیات علمی گفت: این بحث در دوره قبل مسکوت ماند که با روی کار آمدن دولت سیزدهم در پی بررسی آن هستیم، اما اولویتهایی داریم که ابتدا باید آن اولویتها مورد بررسی قرار گیرد، دیپلماسی و مرجعیت علمی، فناوری و نوآوری از اولویتهای ماست که در سال ۲۰۲۱ بیش از ۷۸ هزار سند و مقاله علمی در پایگاه بین المللی اسکوپوس نمایه شده و در منطقه با اختلاف بالا رتبه اول علمی را داریم.
وزیر علوم گفت: پس از بررسی پنج اولویت اول وزارت علوم به سراغ آیین نامه ارتقا میرویم چرا که ابتدا باید زیرساختها اصلاح شود تا این آیین نامه به خوبی اجرا شود.
گزارش از امیر محمد کلانتری