نگار خلیل؛ پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت، همه ما با دیدن کودکان دوقلو به وجد میآییم و مجذوب آنها میشویم و چگونگی شکلگیری و بارداری نوزادان دوقلو عجیب و مرموز به نظرمان عجیب میرسد. در سالهای اخیر به دلیل افزایش استفاده از داروهای باروری، تولد نوزادان دو یا چندقلو افزایش یافته است. اگر خواهان به دنیا آمدن بچههای دو یا چندقلو هستید، حتماً این متن را بخوانید؛ زیرا به چگونگی شکلگیری چندقلوها و راههای افزایش احتمال به دنیا آوردن آنها اشاره خواهیم کرد.
دوقلوزایی زمانی اتفاق می افتد که دو تخم جداگانه در رحم بارور شوند. در حال حاضر داشتن دوقلوها نسبت به گذشته رایجتر است. بر اساس مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) ، زایمانهای دوقلوی در طول 40 سال گذشته تقریباً دو برابر شدهاند. تحقیقات اثبات کرده اند که اگر سن زن بالاتر از 35 سالگی باشد، شانس بیشتری برای داشتن فرزندان دوقلو در بارداری دارد.
چرا دوقلوزایی اتفاق می افتد؟
پزشکان هنوز دلایل بروز حاملگی دوقلو را کاملاً درک نمی کنند. با این حال، برخی از عوامل می توانند احتمال تولد دوقلوها را افزایش دهند، از جمله:
- سن زن
- سابقه خانوادگی دوقلوها
- درمان ناباروری
انواع دوقلوزایی
دو نوع دوقلوزایی وجود دارد:
دوقلوهای همسان: این نوع بارداری دوقلو وقتی اتفاق می افتد که یک تخم بارور شده در دو جنین جداگانه تقسیم شود. این جنینها مونوزژوتیک هستند، به این معنی که آنها دارای ژنهای یکسان هستند. دوقلوهای همسان هم جنس هستند و بسیار شبیه هم هستند.
دوقلوهای غیر همسان: این نوع بارداری دوقلو زمانی اتفاق می افتد که در زمان لقاح دو تخمک در رحم وجود داشته باشد و اسپرم، هر دو آنها را بارور کند. این جنینها ژن یکسان ندارند و ممکن است یک جنس نباشند.
سلامت در بارداری چندقلویی
رژیم غذایی صحیح، استراحت کافی و مراجعه منظم به پزشک از اقدامات حیاتی است که هر خانمی برای داشتن بارداری سالم باید آنها را رعایت کند و مادران چندقلوها به نسبت سایر مادران باید بیشتر به این مسائل توجه داشته باشند. مراقبتهای ویژه پیش از تولد، در سلامت این مادران اهمیت ویژهای دارد.
تغذیه
اگر چندقلو باردار هستید، به طور کلی باید رژیم غذایی خود را اصلاح کنید و مصرف کلسیم و اسیدفولیک را افزایش دهید. زنان باردار به نسبت سایر افراد باید کلسیم بیشتری دریافت کنند و به همین منظور بهتر است شیر، آب پرتقال، کلم بروکلی، ماهی ساردین و سایر غذاهای غنی از کلسیم را به رژیم غذایی خود بیفزایند. همچنین یک ماه قبل از بارداری مصرف اسیدفولیک را آغاز و در طول سه ماه اول بارداری ادامه دهید. با این کار خطر ابتلا به مشکلات بارداری نوزاد کاهش مییابد. کمخونی یکی از رایجترین بیماریهایی است که در مادران چندقلو، به دلیل کاهش تعداد گلبولهای قرمز خون ایجاد و خود موجب کاهش اشتها و خستگی شدید در طول بارداری و کاهش اکسیژن میشود. بنابراین مصرف آهن در دوران بارداری، یکی از ضروریات تغذیهای است. جذب آهن زمانی که به همراه ویتامین C مصرف شود، آسانتر خواهد بود. جنین به مواد مغذی زیادی از جمله روی، مس، ویتامین C و ویتامین D نیاز دارد.
وزن
به طور کلی، انتظار میرود اضافه وزن به وزن قبل از بارداری و تعداد نوزادها بستگی دارد. در مجموع بابت هر جنین باید روزانه 300 کالری اضافه مصرف شود. بهتر است وعدههای غذایی افزایش و حجم آنها در هر وعده کاهش یابد.
استراحت
به نظر میرسد که با افزایش تعداد جنین، مادر به مشکلات بیشتری مواجه شود. تغذیه صحیح به دفع استرس کمک خواهد کرد. حتی یک حمام آب گرم و خوابیدن درون وان حمام نیز موجب آرامش میشود. فقط برای بلند شدن ازدرون وان حمام حتماً از شخص دیگری کمک بگیرید. همکاری همسر و کمک او در ایجاد آرامش بسیار مؤثر است. مردان باید به خاطر بسپارند که تغییرات هورمونی زیادی در بدن زنان اتفاق میافتد. ارتباط و تفاهم از جمله رموز زندگی آرام و شاد است.
چه عواملی تولد چندقلوها را افزایش میدهد؟
- وراثت: سابقه خانوادگی در خانواده زوجین، احتمال تولد نوزاد چندقلو را افزایش میدهد.
- تعداد بارداریهای قبلی: اگر بیش از یک بار زایمان داشتهاید و یکی از بارداریهای شما دوقلو بوده است، احتمال تولد نوزاد دوقلو در شما افزایش مییابد.
- تأخیر در بارداری و بالا رفتن سن: احتمال بارداری چندقلویی در مادران مسن به نسبت مادران جوان بیشتر است. به نظر میرسد که تخمکگذاری در خانمهای مسنتر سریعتر انجام میشود. 17 درصد از مادران بالای 45 سال، دارای فرزندان چندقلو هستند. هر پنج سال که سن خانم افزایش مییابد، 9 درصد احتمال ابتلا به بارداری چندقلویی افزایش مییابد و البته در کنار آن نوزاد در معرض خطر بیشتری از نظر ابتلا به اختلالات کروموزمی قرار میگیرد و مادر نیز مشکلات بیشتری خواهد داشت؛ از جمله ابتلا به دیابت بارداری و احتمال سقط جنین.
- درمانهای نازایی: داروهای باروری که موجب تحریک تخمدانها میشوند کمک میکنند تخمکهای بیشتری از رحم آزاد شود، همچنین کاشت تخمک و لقاح مصنوعی، تا حد زیادی احتمال بارداری چندقلویی را افزایش میدهند. براساس پژوهشها با افزایش چاقی احتمال تولد نوزاد چندقلو نیز افزایش مییابد. پژوهشگران متوجه شدند در مادرانی که شاخص توده بدن یا BMI آنها 30 یا بیشتر است، احتمال بارداری چندقلو افزایش خواهد یافت. در مطالعات انجام شدهنشان داد زنانی که از لبنیات استفاده میکنند، پنج برابر بیشتر احتمال بارداری چندقلویی دارند. بیشتر خانمها تصور میکنند که در دوران شیردهی احتمال بارداری آنها وجود ندارد؛ در حالی که بسیاری از مادران دوقلوها نظری مخالف آن دارند، زنانی که طی شیردهی باردار میشوند، احتمال بارداری چندقلو در آنها 9 برابر بیش از سایر افراد میباشد! به نظر میرسد که قرصهای ضدبارداری 99 درصد در جلوگیری از بارداری مؤثر است. در آن 1 درصد باقیمانده بارداری خانم تحت تأثیر قرص و هورمونها قرار میگیرد و احتمال بارداری چندقلویی افزایش مییابد.
بارداری دوقلو خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش میدهد:
- تولد زودرس
- وزن کم هنگام تولد
- ناتوانی در بدو تولد و شرایط مادرزادی بهداشتی مانند فلج مغزی و اوتیسم
- پره اکلامپسی
- دیابت در دوران بارداری
- زایمان سزارین