تپش قلب چیست و چه نشانه هایی دارد؟/ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت؛ تپش قلب ممکن است باعث شود حس کنید قلبتان خیلی تند می‌زند، ضربان نامنظم دارد، گویی جور عجیبی تکان می‌خورد، یا به شدت به سینه‌تان می‌کوبد. حتماً می‌توانید تصور کنید که چند عامل می‌توانند سبب این احساسات شوند.

این که تپش قلب چه زمانی نگران‌کننده است بستگی به چند عامل دارد. در واقع، تپش قلب معمولاً علامت این نیست که مشکلی خطرناک در راه است؛ اما در برخی موارد تپش قلب می‌تواند جای نگرانی داشته باشد. بنابراین از کجا باید تشخیص دهید «این تپش قلب مشکلی ندارد» و «این تپش قلب مشکلی خطرناک است».

تپش قلب چیست؟

تپش قلب یکی از علائم بیماری قلبی و احساس ضربان قلبی است که بسیار محکم یا بسیار سریع باشد، احساس اینکه قلب ضربانی را جا بیاندازد یا بلرزد. در واقع افراد در شرایط طبیعی متوجه ضربان قلب خود نمی شوند، زمانی که این ضربان را حس کنند، دچار تپش قلب شده‌اند. احساس ضربان قلب محکم ممکن است در قفسه سینه، گلو یا گردن احساس شود.

این عارضه می تواند آزاردهنده یا ترسناک باشند. معمولا جدی یا آسیب‌‌رسان نیست، بنابراین اغلب خود به خود برطرف می‌شود. اغلب اوقات با استرس و اضطراب یا به علت مصرف زیاد کافئین، نیکوتین، یا الکل ایجاد می‌شود. همچنین ممکن است وقتی فرد باردار است هم ایجاد شود. در موارد نادر، این مشکل می تواند نشانه‌ای از شرایط جدی‌تر بیماری قلبی باشد.

تپش قلب بالا به انگلیسی Palpitations گفته می‌شود.

تپش قلب نرمال

تپش قلب به طور کلی نرمال نیست. تپش قلب را زمانی تپش قلب می‌نامیم که فرد ضربان قلب را در قفسه‌ی سینه‌‌ی خود احساس کند. اما اگر بخواهیم درباره ضربان قلب و تعداد ضربان قلب صحبت کنیم، زمانی ضربان قلب در محدوده‌ی طبیعی است که بین ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه بزند. البته به طور معمول در افرادی که ورزش می‌کنند و یا داروهای کاهنده‌ی ضربان قلب می‌خورند ممکن است این عدد زیر ۶۰ هم باشد. البته این حالت در صورتی طبیعی است که خطر و مشکلی برای فرد ایجاد نکند. در غیر اینصورت بالا و پایین شدن این عدد باید بررسی شود.

تپش قلب بالا

تپش قلب به حالتی گفته می‌شود که فرد ضربان قلب را در قفسه‌ی سینه، گردن و گلو احساس می‌کند. البته این حالت چندان خطرناک نیست و معمولا به خودی خود برطرف می‌شود. در مواردی تپش قلب همراه با تندتر ضربه زدن قلب همراه است. این حالت معمولا باعث استرس و اضطراب در فرد می‌شود.

علائم تپش قلب

علائم همراه با تپش قلب با توجه به علت ایجاد آن می تواند متفاوت باشد:

۱. علائم همراه با تپش قلب در اثر حمله اضطرابی

اگر طی یک حمله پانیک (حمله اضطراب) دچار ضربان قلب شدید شوید ممکن است در حین آن تهوع و تعریق داشته باشید.

۲. علائم همراه با تپش قلب در اثر اختلالات تیروئید

در بیماری‌های غده تیروئید و کاهش سطح قند خون نیز علائم دیگری که مختص این بیماری هستند به همراه تپش قلب دیده‌می‌شوند. برخی از این علائم شامل موارد زیر هستند؛

• خشکی پوست
• کم خوابی
• نفس نفس زدن
• خشکی موها
• زبری صدا
• تشنگی
• انرژی داشتن
• لرزش اندام‌ها

قرص لووتیروکسین و تپش قلب

از عوارض داروی لووتیروکسین تپش قلب است. داروهای تیروئید ممکن است که بر روی قلب عارضه ایجاد کنند. اگر سن شما بالا باشد و نیازمند استفاده از این داروها باشید، معمولا دکتر از دوز پایین این داروها دارو درمانی را آغاز می‌کند. یک مسئله همین واکنشی است که ممکن است قلب به دارو نشان دهد.

۳. علایم تپش قلب ناشی از کم خونی

تپش ناشی از کم خونی ممکن است علائمی را به همراه داشته‌باشد که شامل موارد زیر هستند؛

• خستگی
• رنگ پریدگی
• ضعف

۴. نشانه های تپش قلب ناشی از مشکلات قلبی

در موارد نادر تپش قلب نشانه‌ای از مشکلات جدی قلب و انواع بیماری قلبی است در این مواقع ممکن است با علائمی نظیر درد قفسه سینه، گیجی، تنگی نفس شدید و بیهوشی همراه باشد که لازم است به طور جدی پیگیری شود.

هنگامی که تپش قلب ناشی از مشکلات قلبی باشد، ممکن است عوارضی به جا گذارد، از این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد؛

• بیهوشی
• ایست قلبی
• استروک یا سکته (انسداد عروق مغزی در اثر لخته)
• نارسایی قلبی.

گاهی تپش قلب می‌تواند علامت مشکلی جدی‌تر باشد

مثلاً این پالس‌ها به دلیل آریتمی یا ضربان نامنظم قلب، غیرمعمول می‌شوند که اساساً مدارهای کوتاهی در سیستم الکتریکی قلبتان هستند. آریتمی می‌تواند باعث شود قلبتان نامنظم بزند و احساس غیرمعمول در قلب خود داشته باشید که احتمالاً همراه با احساس ضعف، گیجی و منگی، احساس سبُکی در سر، غش، تنگی نفس و درد در قفسه سینه همراه با دیگر علائم است.
هرچند آریتمی اغلب خطرناک نیست و به چند روش قابل درمان است اما گاهی می‌تواند خطرناک باشد. فقط یک پزشک می‌تواند به شما بگوید آریتمی‌تان جدی است یا نه، اما هر علامتی علاوه بر احساس غیرمعمول در قلب معمولاً نشان‌دهنده‌ی این است که آریتمی‌تان می‌تواند جدی‌تر باشد. اگر فکر می‌کنید دچار هرگونه علامت غیرمعمول همراه با تپش قلب هستید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

گاهی تپش قلب می‌تواند نشان‌دهنده‌ی وجود مشکلی در اندامی متفاوت باشد، مثلاً در غده‌ی تیروئید. تیروئید شما هورمون‌هایی مانند تیروکسین و تریدوتیرونین تولید می‌کند که بر خیلی از سیستم‌های بدن اثر می‌گذارند. اگر تیروئید شما پُرکار باشد، تیروکسین زیادی تولید می‌کند که متابولیسم بدن را افزایش می‌دهد. این اتفاق می‌تواند منجر به ضربان قلب تند یا نامنظم همراه با علائمی مانند افزایش اشتها و کاهش وزن ناگهانی شود.
همچنین در صورتی که دچار یک اختلال فیزیکی مانند بزرگی یا ضعف قلب باشید، ممکن است تپش قلب را نیز تجربه کنید که معمولاً تا زمانی که برخی از انواع معاینات پزشکی روی‌تان انجام نشود، این مسئله نشان داده نخواهد شد.
 

چه زمانی باید بابت تپش قلبتان به پزشک مراجعه کنید؟

اگر می‌خواهید بدانید چه زمانی تپش قلب نگران‌کننده است و نیاز به اقدام پزشکی دارد، یادتان باشد که بیشتر اوقات این عارضه جدی نیست. یک بار تپش قلب گرفتنی که چند ثانیه طول می‌کشد و تمام می‌شود، بخشی نرمال از عملکرد قلب است. یعنی اگر گاهی تجربه‌اش کنید اشکالی ندارد. اما اگر تپش قلب اتفاقی است که هر بار با انجام فعالیت خاصی مانند پیاده‌روی یا بلند کردن چیزی روی می‌دهد، این تصادفی نیست و باید توسط پزشک ارزیابی شود.
چند علامت و ریسک فاکتور وجود دارد که باید نسبت به آن توجه داشته باشید، زیرا می‌توانند نشان‌دهنده‌ی بروز مشکلی در عملکرد قلبتان باشند. اگر تپش قلبتان همراه با هر یک از علائم زیر است، به پزشک مراجعه نمایید:
. گیجی و منگی
. تنگی نفس
. احساس عدم تعادل یا تلوتلو خوردن
. غش
. احساس درد یا ناراحتی در سینه
. سابقه‌ی پزشکی هر عارضه‌ای که شامل قلب می‌شود، مثلاً بیماری قلبی
این علائم نیازمند بررسی‌های دقیق پزشکی‌اند تا مطمئن شوید مورد خطرناکی وجود ندارد.
پس اگر تپش قلبتان تصادفی و گهگاه است و علامت دیگری ندارید و وضعیت سلامتی‌تان نیز خوب است، تپش قلبتان نگران‌کننده نیست. البته هیچ ایرادی ندارد جهت اطمینان و یک بررسی پزشکی به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند قلبتان را آزمایش کرده و مطمئن شود که عملکرد خوبی دارد.
 

پیشگیری و درمان تپش قلب

نیازی نیست برای تپش قلبتان کار خاصی انجام دهید، مگر این که پزشکتان تشخیص بدهد تپش قلب شما ناشی از عارضه‌ای است که نیاز به درمان دارد.

یعنی اگر به هر دلیلی نمی‌خواهید دچار تپش قلب شوید تا استرس‌های پس از آن نیز درگیرتان نکند که مبادا مشکلی وجود داشته باشد، اصلی‌ترین کاری که باید انجام دهید این است که عامل آن را پیدا کنید. شاید اجتناب از مصرف محرک‌هایی مانند کافئین یا کمتر مصرف کردن آن‌ها، یا کنترل استرس و اضطرابتان با تمرین تنفس عمیق، ورزش و یا کمک خواستن از یک درمانگر حرفه‌ای برای کاهش استرس، کارهایی باشند که لازم است انجام دهید.
علاوه بر این، یادتان باشد که بیشتر موارد تپش قلب تا زمانی که همراه با علائم دیگری نباشند نگران‌کننده نیستند. شما می‌توانید به قلبتان و کاری که انجام می‌دهد اطمینان داشته باشید.