به گزارش پایگاه خبری دانا برنامه مجله علمی روزنه در رادیو گفتگو میزبان آقای دکتر علی اکبر مسگر معاون هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و مناظره بود تا به بررسی نحوه و چگونگی تأسیس خانه ملی گفتگوی آزاد در دانشگاه‌های کشور بپردازد.
مجری: خانه ملی گفت و گوی آزاد در دانشگاهها چگونه تعریف می‌شود؟
مسگر: بر اساس مصوبه سال ۹۶ جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در مورخ ۵ دی ۱۳۸۵ خانه ملی گفت و گوی آزاد با هدف نقد و گفتگو و عرضه دیدگاه‌های آزاد تاسیس شد.
وظیفه اصلی این خانه صیانت از مناظره کنندگانی است که بناست راجع به مهم‌ترین مسائل اساسی کشور، مهم‌ترین مسائل علمی که تا آن روز به آن رسیدند یافته هایشان پیرامونش با حفظ صیانت گفتگو کنند. این هدف اصلی تاسیس ملی خانه گفتگوی آزاد است.
مجری: چه اندازه فعال بوده و توانسته که اهدافی که برای خودش این خانه ملی در نظر گرفته را کاملا به اهدافش پایبند باشد تا به این لحظه؟
مسگر: من یک توضیحی بدهم. خانه ملی گفت و گوی آزاد از تاریخی که محضرتان عرض کردم یعنی سال ۸۵ تا به امروز که ۱۴۰۱ هستیم تاسیس نشده بود، دلایل زیادی برای این تاسیس وجود داشت که الحمدالله در دوره جدید ما اساسنامه خانه ملی را اصلاح کردیم این را به تصویب مجمع رساندیم و برای ابلاغ آن صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی فرستادیم. این مصوبه به تازگی یعنی همین ده روز اخیر اصلاح و ابلاغ شده برای اجرا.
ما حدود ۴۱۰ مرکز علمی در سراسر کشور نامه‌ای را ارسال کردیم و از آن‌ها خواستیم که خانه ملی گفت و گوی آزاد را در دانشگاهها و مراکز آموزش عالی برپا کنند. دومین کاری که صورت گرفت جلسه با معاونت سیاسی ریاست جمهوری و همچنین معاونت حقوقی پارلمانی بود که صیانت‌های لازم در این خصوص برای حفظ آزادی پس از بیان مناظره کنندگان صورت می‌گرفت و بحمدالله هم آیین نامه اش تدوین شده و هم گفتگو‌های خوبی صورت گرفته که حداقل بشود یک گفتگوی سیو و امنی را در خانه ملی ترتیب داد.
مجری: این نامه‌هایی که ارسال شده تا چه اندازه ترتیب اثر داده شده؟
مسگر: ما هنوز فیدبک لازمی در این خصوص نگرفتیم، چون عرض کردم ما شاید حدود ۱۵-۲۰ روز است که تازه این کار را انجام دادیم اساسنامه را کاملا اصلاح کردیم با دانشگاهها مکاتبه کردیم و الان در مرحله‌ای هستیم که دانشگاه بناست به ما یک گزارش شش ماهه بدهند که مثلا اگر خانه گفت و گوی ملی آزاد تاسیس شد، چه مسئولی را می‌گمارند؟ چه برنامه‌ای دارند؟ چه موضوعاتی را می‌خواهند پیرامونش گفتگو کنند و چه کسانی را می‌خواهند دعوت کنند. خانه ملی آزاد خوبی که دارد برخی از گفتگو‌ها و هیجاناتی که مثلا امکان دارد در خیابان مطرح شود در یک جای امن پیرامونش گفته شود و ممکن است که مثلا گزارش‌های سیاستی خیلی خوبی هم و راهکار‌های خیلی خوبی هم از این مناظرات امن و سیو استخراج کرد.
مجری: بخصوص که در دانشگاههایمان نخبگانی هم دارند تحصیل می‌کنند که باید به نظراتشان اهمیت داده شود. فکر می‌کنید چقدر زمان ببرد؟ که به طور کامل راه بیفتد؟
مسگر: ما الان یک توسعه‌ای که پیدا کردیم در این ۱۵-۱۶ سالی که دچار انحصار تدریجی بود خانه ملی برپا کردیم یعنی این دو هفته است که این اتفاق افتاده و ما توانستیم که این اتفاق بزرگ را تقدیم کنیم به ساحت فرهنگی کشور.
الان مکاتباتش شکل گرفته، اساسنامه هایش اصلاح شده و یک شیوه نامه اجرایی هم برای تمشیت برگزار کنندگان ارسال شده است. ماالان در مرحله‌ای هستیم ...
مجری: این بخش تمشیت برگزار کنندگان را می‌شود یک کم توضیح بدهید؟
مسگر: یک اساسنامه‌ای دارد خانه ملی گفت و گوی آزاد که قرار است در تهران به شکلی یک خانه به صورت نمادین تاسیس شود. این خانه شعبی دارد امکان دارد معاونت حقوقی معاونت ریاست جمهوری یک شعبه داشته باشد در استانداری‌ها یک شعبه داشته باشد در تمامی مراکز آموزش عالی، حتی در مدرسه‌ها، ما حتی مدارس متوسطه را هم آوردیم امکان دارد شعبه‌ای داشته باشیم هر کدام از این‌ها با توجه به الزاماتی که دارند یک دیتا بیس حقوقی دارند که متناسب با اساسنامه می‌آیند برگزار می‌کنند که مثلا شرایط گفتگو چه باشد و هدف چه باشد و غیره.
این شیوه نامه اجرایی که برای تمشیت برگزار کنندگان هست این که مثلا مکان مورد نظر خانه چطور باشد. شیوه ارائه مناظره کنندگان به چه صورت باشد. ورود دانشگاه به چه صورت باشد. حمایت‌های بعدی از مناظره کنندگان به چه صورت باشد. این که ذیل به عنوان شیوه نامه اجرایی اساسنامه خانه ملی گفت و گوی آزاد به دانشگاه ابلاغ شده است.
مجری: ایا به مناظره کنندگان هم یا بهرحال کسانی که می‌خواهند بیایند نظراتشان را عنوان کنند، چارت یا یک چارچوب خاصی پیشنهاد می‌شود؟ گفته می‌شود که باید آن را رعایت کنند؟
مسگر: خیر گفتگو از آنجایی که خانه ملی گفت و گوی آزاد بحثش آزاد است صرفا چارچوب‌های ساختاری وجود دارد به لحاظ محتوایی هیچگونه ممانعتی برای ایراد هرگونه بحثی در خانه وجود ندارد.
مجری: از نظر اخلاقی و ادبیات و گفتمان چطور؟
مسگر: در اساسنامه آمده با رعایت منطق و آزادی و رعایت اخلاق و هم ترازی. این یک توصیه‌ای است که می‌شود صرفا برای این توصیه اولیه داشت استحصار دارید برای یک مناظره ممکن است بحث داغ باشد و گفتگو‌هایی صورت بگیرد که شاید به یک هیجان و جنجالی در واقع بینجامد ما ورودی در واقع به محتوا نداریم، چون تلقی ما این هست که وقتی که ما از دو نخبه دعوت کردیم برای مهم‌ترین مسائل ملی کشور، گفتگو کنند حتما مصالح عالی مملکت را در نظر دارند و حتما اخلاق و ادب و آن مراتب گفت و گوی علمی حتما مراعات خواهد شد؛ لذا ورودی در محتوا نداریم ما، یعنی احساس می‌کنیم که وقتی دو نفر آمدند و نشستند و دارند راجع به مسائل اساسی با هم صحبت می‌کنند حتما شأنی دارند که ما ورودمان به محتوا شاید اصلا دقیق نباشد.
مجری: موسسین و کسانی که خانه ملی گفتگو را فکر کردند که باید تاسیس شود و ایجاد شود برآیندشان، چشم اندازشان از این بستر فرهنگی نظریه پردازی چیست؟
مسگر: ما دو تا مطلب را داریم هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی نقد و مناظره سال ۱۳۸۱ در پی فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد، سال ۸۵ خانه ملی گفت و گوی آزاد به هیأت حمایت سپرده شد هیأت خودش بر اساس مطالبه دانشگاهیان و حوزویان یعنی یک نهادی که بیاید از نهال علوم انسانی که استحضار دارید در مقابل علوم فنی و مهندسی و پایه و پزشکی ظریف‌تر است حمایت کند لذا اسمش شد هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه پردازی صرفا هم در حوزه علوم انسانی و معارف دینی و هنر. سال ۱۳۸۵ خانه ملی گفت و گوی آزاد الحاقیه‌ای بود و مصوبه‌ای بود که به هیأت حمایت سپرده شد یعنی هیأت حمایت متولی اصلی خانه ملی گفت و گوی آزاد شد.
اینجا شکل مناظرات دو شکل شد؛ یکی مناظرات، گفتگو‌ها و کرسی‌های نظریه پردازی علمی، یکی کرسی‌های آزاد اندیشی و مناظرات فرهنگی اجتماعی؛ کرسی‌هایی که مربوط به مناظرات فرهنگی اجتماعی و سیاسی و آزاداندیشی می‌شد در خانه ملی گفت و گوی آزاد پیگیری خواهد شد و مسائلی که راجع به کرسی‌های نظریه پردازی، نقد و نوآوری هست در هیأت حمایت کماکان دنبال خواهد شد.
مجری: در گذشته نه چندان دور گاه در برنامه‌های تلویزیونی و خبری می‌دیدیم که تریبون‌های آزادی در دانشگاهها هستند و یا در مکان‌های مختلف و دانشجو‌ها می‌آیند و نظراتشان را راجع به مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بیان می‌کنند. آیا این تریبون‌های آزاد هم جزو همین طرح ما می‌توانیم محاسبه شان کنیم یا نه آن‌ها یک برنامه دیگری بوده است؟
مسگر: آن‌ها کرسی‌های آزاداندیشی بود که در دانشگاهها ایجاد می‌شد خانه ملی گفتگو‌های آزاد همه این‌ها را پوشش می‌دهد منتها ما سعی کردیم که گام به گام پروژه را پیش ببریم یعنی گام اولیه ما این است که از نخبگان دعوت کنیم تا بلکه هم بتوانیم برای مشکلات کشور راهکاری اساسی دریافت کنیم. باب خانه برای حتی افرادی که هیچگونه رتبه علمی هم ندارند باز هست.
مجری: چه بسا که همین نخبگانی که شما اشاره فرمودید وقتی می‌آیند و صحبت و مناظره می‌کنند و نقد می‌کنند و نظریه می‌دهند چه بسا شنونده‌هایی که در آن مجلس هستند آن‌ها هم یک قدری ذهن شان تغییر پیدا می‌کند و سوال‌های بیشتری در ذهن شان ایجاد می‌شود سوال‌هایی که بتواند سازنده باشد و آن‌ها را به فکر بیاندازد، به فکر‌های جدید، اتفاق‌های جدید و کار‌های جدید و سازنده که می‌شود انجام داد و آن‌ها هم به میدان بیایند و کمک کنند.
مسگر: همین طور است من اذعان کنم به فرمایش مفید شما آنهم این است که نخبگان احساس مشارکت می‌کنند و می‌دانند که یک ساختاری پشتیبان این‌ها هست و حمایتگر این‌ها هست اگر مثلا مطلبی را می‌خواهند بیان کنند گا‌ها شاید مثلا طعنه به طعنه یک خطوط قرمز بزند توسط یک نهاد حمایت شوند. این یک کنش حداکثری و یک میثاق و وفاق همگانی تری را در بین نخبگان برای جذب شان، برای حل مشکلات اساسی کشور پدید می‌آورد و به نظر من خانه ملی گفت و گوی آزاد دقیقا محلی است برای اجماع و وفاق و آشتی ملی تمامی احزاب، جریانات و نخبگان ملی میهن مان.
مجری: چه بسا پس از آن برخی از مسئولین و دست اندرکاران، مسئولین نهاد‌ها، سازمان‌ها و خیلی جا‌های دیگر که بتوانند در راستای آ گفتگو‌ها پاسخگو باشند یا اهل تعامل باشند هم در این گفتگو‌ها حضور پیدا کنند و همانجا بتوانند پاسخ بدهند به نخبگان یا این که شبهات را از میان بردارند یا سوتفاهم‌ها را بردارند و اتفاق‌های خیلی سازنده‌ای می‌تواند بیفتد.
مسگر: دقیقا همین است، رفع شبهات، بحث اساسی در کرسی‌ها همین بود.
مجری: چه بسا مسائلی را مطرح می‌کنند نخبگان و دانشجویان عزیزمان و این مسائل قبلا کار شده رویشان، و بخاطر این که در لایه‌های امنیتی کشورمان حتی، که همگان در جریان نیستند، اطلاع ندارند و وقتی مسئول می‌آید و راجع به آن موضوع صحبت می‌کنند و می‌گویند این کار شده، نخبه در جریان قرار می‌گیرد و این یک سوء تفاهمی است که این وسط حل می‌شود.
مسگر: ما قائلیم به این که خیلی از گزارشاتی که شاید پیشرفت‌های اساسی کشور هست و یا مسائلی که شاید تنویرش و اطلاع رسانی اش و آگاهی بخشی اش به مردم لازم است مغفول مانده است.
مجری: منظور بنده هم همین است و مردم در جریان قرار بگیرند بیش از مردم عادی مخاطبین عام جامعه نخبگان باید در جریان باشند که چه کار‌های سازنده‌ای در کشور انجام شده، چه پیشرفت‌هایی را ما بدست آوردیم که چه بسا برخی از کشور‌ها هنوز در آستانه این پیشرفت‌ها هستند. باید در جریان قرار بگیرند که چه اتفاقات خوبی برای کشورمان افتاده و قدر این اتفاقات و پیشرفت‌ها را نخبگان مان بدانن. اگر مطلبی باقی مانده است بفرمایید.
مسگر: ما همگی در تلاش هستیم تا خانه ملی گفت و گوی آزاد را بیش از پیش رونق ببخشیم تا گفتگو‌هایی که نهایتا به رهیافت‌های اساسی برای حل معضلات کشور به لحاظ اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی با آن دست و پنجه نرم می‌کند بتوانیم یکسری راهکار‌های خوب دریافت کنیم از شما و همه رسانه‌ها دریافت می‌کنیم که خانه ملی گفت و گوی آزاد را تا آنجایی که می‌توانید تبلیغ کنید و از اهتمامی که داشتید و از همت مجدانه‌ای که داشتید و این گفتگو را ترتیب دادید ممنون.
مجری: امیدواریم که مسئله امیدبخشی که در واقع ارتباط مستقیم با ایران دوستی ما و وطن پرستی ما دارد از طریق همین خانه‌های ملی، یکی از جریان هایش باشد و این اتفاق بیفتد.
