تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس ایرانشناسی، تهران در کنار شهر مهم و تاریخی ری قرار داشته است که مکان‌های مذهبی زیادی دارد. پس از پایتخت شدن تهران هم که از همه سوی ایران و کشورهای دیگر، جمعیت به سوی تهران سرازیر شد، هر قومی مکان مذهبی دین خود را بنا کرد و از آن پس همه در حفظ مکان های مذهبی تهران کوشیده‌اند. در هر صورت شاید برای یک روز گردش در تهران دیدن از بعضی مکان‌های مذهبی پیشنهاد خوبی باشد. مکان‌هایی که علاوه بر القا کردن حسی زیبا و معنوی به گردشگر، با زیبایی‌های چشمنوازشان حسابی دل آدم را می‌برند.
جاذبه‌های تاریخی و گردشگری با کارکرد مذهبی در تهران
کنیسه حییم، موزه ملی کلیمیان ایران
منطقه عودلاجان در ارگ قدیم تهران اولین محله سکونت کلیمیان بوده است؛ در آن زمان هیچ‌کدام از افراد کلیمی، خارج از این محدوده ساکن نمی‌شدند و همانند دیگر اقشار مذهبی همواره به دنبال مکانی برای انجام فرایض مذهبی (تفیلا) خود بودند. کنیسه (کنیسا) حییم یکی از مکان‌های تاریخی ایران است که در خیابان سی تیر قرار دارد.
این مجموعه اولین عبادتگاه یهودیان تهران است که خارج از محله یهودی‌نشین عودلاجان ساخته شد و باعث نقل مکان یهودیان به دیگر نقاط تهران و احداث دیگر کنیسه‌ها گردید. بنای این عبادتگاه را دو فرد سرشناس کلیمی به نام‌های اسحاق مردخای (اسحق مرادف) و اسحق صدق احداث کردند. این افراد که از تجار و بازرگانان آن زمان بودند پس از سفر به اروپا و مشاهده امکانات کلیمیان در آنجا در زمینی به وسعت ۱۰۰۰ متر مربع این کنیسه را ساختند.
پس از این اقدام دیگر یهودیان نیز به تدریج به خیابان‌های حافظ، شیخ هادی و میدان حسن‌آباد تهران نقل مکان کردند. کنیسا حییم در عین سادگی زیبایی منحصربه فردی نیز دارد؛ کاربرد رنگ آبی که حس آرامش را القا می‌کند و به کار بردن عناصر معماری ایرانی در سقف برخی از ویژگی‌های این مکان دیدنی است. ثبت ملی: این کنیسا در تاریخ ۱۳۸۴/۰۷/۲۳ با شماره ۱۳۵۶۶ به ثبت ملی رسیده است.
بناهای مذهبی و تاریخی در تهران
آتشکده آدریان
خیابان سی تیر یکی از مکان های دیدنی تهران است و بسیاری آن را به واسطه غذاهای خیابانی و حال و هوای متفاوتش می شناسند. کمی بالاتر از بساط خوشمزه گردی این خیابان و با ورود به خیابان میرزا کوچک خان جنگلی، به دری چوبی می رسیم که آجرکاری بالای آن شکوه خاصی دارد. اینجا آتشکده آدریان است؛ نیایشگاهی برای زرتشتیان در قلب تهران که زمان ساختش به اواخر دوره قاجار بازمی گردد.
از در که عبور کنید، حیاطی زیبا پیش روی تان قرار می گیرد که درختان کاج در جای جای آن قرار دارند. در همان ابتدا همه دغدغه های تان را در خیابان جا می گذارید و بدون توجه به پشت سر، پیش می روید تا جلوه های بیشتری را ببینید. ساختمانی کوچک اما باشکوه در برابر شما ظاهر می شود که با ستون های برافراشته بسیار زیبا به نظر می رسد. در میان این ساختمان آتشی فروزان قرار دارد که از سال ۱۲۹۶ خورشیدی در این مکان می سوزد و میزبان نیایش های زرتشتیان است.
این ساختمان، هم از نظر تاریخی اهمیت دارد و هم از نظر فرهنگی؛ و اهمیت آن از نظر معماری را نیز نمی توان نادیده گرفت. برای همین است که نام آتشکده آدریان از تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شماره ثبت ۷۴۴۲ در فهرست آثار ملی قرار دارد تا بیشتر مورد توجه قرار گیرد. این اثر در پرونده ثبتی با عنوان بنای معبد آدریان نوشته شده است.
کلیسای جامع سرکیس مقدس
کلیسای سرکیس مقدس یا کلیسای سارکیس مقدس (Saint Sarkis Cathedral) کلیسایی متعلق به ارمنیان است که از سال ۱۳۴۹ در قلب شهر تهران قرار دارد. این کلیسا با هزینه یکی از خیران ارمنی به نام «مارکار سرکیسیان» ساخته شده و طرح آن کاری از مهندس اوژن آفتاندلیانس است. نمای سفید رنگ این بنا آرامش خاصی دارد و قامت افراشته آن شکوه و صلابت چشم نوازی را به چشمان شما هدیه می دهد.
پیش از آنکه این کلیسا ساخته شود، مقر خلیفه‌گری ارامنه تهران، در کلیسای مریم مقدس بود؛ اما پس از اتمام ساخت کلیسای سرکیس مقدس به این مکان منتقل شد. خلیفه‌گری ارمنی‌های تهران، یک مرجع و سازمان دینی است که مسوولیت اداره امور ارمنی‌های تهران و منطقه شمال کشور را بر عهده دارد و در زمینه اداره امور کلیساها، مدارس، گورستان‌ها و رسیدگی به زندگی فرهنگی و اجتماعی ارمنی‌های حوزه تهران فعالیت می کند. پس از انتقال ساختمان این مرجع دینی به کلیسای سرکیس مقدس، از این کلیسا به عنوان نماد مسیحیت تهران یاد می شود.
مسجد سپهسالار
مسجد سپهسالار، از اولین و بزرگترین مسجدهای شهر تهران است که دو بخش مسجد و مدرسه را در خود دارد و امروزه با نام مسجد-مدرسه شهید مطهری از آن یاد می‌شود. بنایی با معماری و طراحی پرابهت قاجاری در کنار ساختمان قدیمی مجلس شورای ملی ایران که کاشی‌کاری‌ها، ساعت بزرگ، گنبد و گلدسته‌هایش هر چشمی را به خود خیره می‌کند.
در ساخت این مسجد از مسجد جامع اصفهان، مدرسه چهارباغ اصفهان و مسجد ایاصوفیه استانبول الهام گرفته‌اند و می‌توان آن را آمیزه‌ای از معماری ایرانی و سبک معماری مساجد ترکیه دانست. ۸ گلدسته در این مسجد وجود دارد که در میان مساجد ایرانی منحصر به فرد است و گنبد دو گوش و خوابیده اینجا شیوه معماری مساجد ترکیه را نمایش می‌دهد. ساعتی که در ایوان شمالی این مسجد دیده می‌شود نیز از دلایل جذابیت آن است و به نوعی نماد مخصوص این مسجد به شمار می‌رود. از بخش‌های با اهمیت مسجد سپهسالار تهران هم باید کتابخانه آن را نام برد که مجموعهای با ارزش بیش از ۴۲۰۰ کتاب خطی و نزدیک به ۱۰ هزار کتاب چاپ سنگی در آن نگه‌داری می‌شود.
ساخت مسجد سپهسالار در سال ۱۲۹۶ هجری قمری توسط «میرزاحسین خان» سپهسالار قزوینی، صدراعظم دوره ناصرالدین شاه قاجار آغاز شد و احداث بخش اصلی آن پنج سال طول کشید. طراح مسجد، مهندس «مهدی‌خان ممتحن‌الدوله شقاقی» و معمار آن استاد «حسن معمار قمی» بود.
