به گزارش پایگاه خبری دانا، آزمون دستیاری تخصصی، همچون آزمون ورود به دانشگاه‌ها (کنکور) از اهمیت فراوانی برخوردار است. همانطور که داوطلبان گروه آزمایشی علوم‌تجربی برای به دست‌آوردن کرسی‌های رشته‌های پزشکی تلاش می‌کنند، فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی نیز برای قبولی در این آزمون تخصصی به رقابت تنگاتنگ می‌پردارند. بررسی جامعه آماری شرکت‌کنندگان این آزمون تخصصی نشان می‌دهد که سالانه حدود ۱۲ تا ۱۴ هزار پزشک عمومی برای تصاحب کرسی‌های رشته‌های تخصصی دانشگاههای علوم‌پزشکی به رقابت می‌پردازند.
این آزمون به جهت اهمیت فراوان، طی دو دوره گذشته با چالش‌های متعددی روبرو شده و شاید بتوان ادعا کرد پرچالش‌ترین دوره مربوط به چهل و هشتمین دوره برگزاری این آزمون بود. مسائل و مشکلات موجود بر سر برگزاری آزمون به حدی بود که داوطلبان خواهان لغو برگزاری آن بودند.
تغییر زمان برگزاری آزمون دوره چهل و هشتم
دو مولفه «تغییر زمان برگزاری آزمون دوره چهل و هشتم» و «تغییر منابع برخی از رشته‌ها» موجب اعتراض گسترده متقاضیان شرکت در این آزمون شد، اعتراض‌ها به دیوان عدالت اداری کشیده شد و با رای دیوان، زمان برگزاری چهل و هشتمین دوره آزمون دستیاری تخصصی بالینی پزشکی از ۷ اسفند ماه ۹۹ به ۲۰ فروردین ماه ۱۴۰۰ موکول شد.
تصمیم به برگزاری آزمون در ۲۰ فروردین ماه را نباید پایانی بر حواشی برگزاری این آزمون دانست، چرا که مسئولان وقت وزارت بهداشت در ۷ فروردین ماه ۱۴۰۰ تصمیم گرفتند که چهل و هشتمین دوره آزمون دستیار تخصصی بالینی را در زمان دیگری برگزار کنند. پس از کش و قوس‌های فراوان و پس از دوبار لغو آزمون، این آزمون تخصصی در ۸ تیر ماه سال ۱۴۰۰ برگزار شد.
شکایت برخی از داوطلبان نسبت به روند برگزاری آزمون و صدور رای از سوی دیوان عدالت اداری، عامل اصلی تاخیر در برگزاری آزمون بود.
نظر داوطلبان درباره آزمون چهل و هشتم
داوطلبان چهل و هشتمین آزمون دستیاری تخصصی پزشکی معتقد بودند برگزاری این آزمون در اسفند ماه ۹۹ و در روزهای کرونایی غیرقانونی بود.
یکی از موارد مورد اعتراض داوطلبان این بود که با استناد به ماده ۱۲ مقررات و آیین نامه های آموزش دستیار تخصصی، آزمون دستیاری تخصصی پزشکی باید با روندی مشابه کنکور سراسری فقط یک بار در سال در بهمن و یا اسفند برگزار شود اما با توجه به شرایط شیوع کرونا و تعویق های مکرر آزمون دوره قبل، این آزمون که قرار بود در اسفند ۹۸ برگزار شود، در نهایت بنا به مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در تاریخ ۱۶ مرداد ۹۹ برگزار و نتایج آزمون نیز در مهر ماه اعلام شد. فاصله زمانی برگزاری آزمون دوره ۴۶ با آزمون دوره ۴۷ ، حدود ۱۷ ماه بود اما با توجه به اعلام برگزاری آزمون در اسفند ماه از سوی مرکز سنجش آموزش پزشکی و تاریخ برگزاری آزمون دوره چهل و هفتم، فاصله تاریخ برگزاری آزمون ۴۷ و ۴۸، کمتر از ۵ ماه می‌شد.
نکته دیگر اعتراض داوطلبان چهل و هشتمین آزمون دستیاری به منابع آزمون بود، آنها معتقد بودند، منابع اعلام شده ۹ ماه بعد از ابلاغ مرجع آزمون شناخته خواهند شد. جدول زمان بندی آزمون های وزارت بهداشت در سال ۹۹ اعلام شد و تاریخ ۷ اسفند ۹۹ به عنوان تاریخ برگزاری آزمون دستیاری دوره ۴۸ تعیین شد. اما به شکل بی سابقه ای منابع آزمون، چندین ماه پس از تعیین تاریخ آزمون (اردیبهشت ۹۹ )و در تاریخ ۳۰ شهریور جاری اعلام شد. در واقع مدت زمان بین اعلام رسمی منابع و تاریخ برگزاری آزمون تنها ۵ ماه بود.
این خواسته ها و اعتراضات داوطلبان آزمون بهداشت، در ابتدا با مخالفت وزارت بهداشت مواجه شد و معاونت آموزشی این وزارت خانه طی اظهارنظرهای مختلف بر برگزاری آزمون دستیاری در زمان اعلام شده یعنی هفتم اسفند ماه پافشاری می‌کرد اما در نهایت داوطلبان با کشاندن اعتراضات خود به فضاهای مجازی، ترند کردن اعتراض خود در توییتر، ارسال نامه به رییس قوه قضاییه، نمایندگان مجلس و همچنین پیگیری حقوقی خواسته های خود از طریق دیوان عالی اداری کشور بر خواسته های خود پافشاری کردند و در این راه به هدف خود یعنی تعویق زمان آزمون رسیدند.
روند برگزاری آزمون چهل و نهم
با اعلام زمان برگزاری چهل و نهمین دوره آزمون دستیاری در اسفند ماه به نظر می‌رسید که تجربیات چهل و هشتمین دوره آزمون دستیاری تخصصی باردیگر تکرار شود و داوطلبان نسبت به روند برگزاری آزمون انتقاداتی وارد کنند. داوطلبان یادآور شدند که بر اساس رأی دیوان عدالت اداری باید فاصله یک ساله میان دو آزمون رعایت شود. همچنین معترضین اعلام می‌کنند که برخی از دروس منابع آزمون دستیاری پزشکی با توجه به تحولات گسترده دانش پزشکی و همچنین تغییرات کتب منابع درسی، نیاز به به‌روز رسانی دارد اما منابع قدیمی هنوز در این آزمون منبع هستند که این مسئله نیز در رأی دیوان عدالت اداری به آن اشاره شده است.
برگزاری آزمون در تاریخ مشخص
شورای آموزش پزشکی و تخصصی به عنوان مرجع اصلی تصمیم گیری در زمینه آزمون دستیاری در رشته‌های تخصصی، فوق تخصصی و فلوشیپ در دی ماه ۱۴۰۰ درباره روند برگزاری آزمون دستیاری تخصص تصمیم‌گیری کرد. اعضای این شورا به این نتیجه رسیدند که این آزمون به طور ثابت در اردیبهشت ماه برگزار شود و براساس این تصمیم، آزمون دوره چهل و نهم در اردیبهشت ماه برگزار شد.
برگزاری آزمون دوره پنجاهم
به گفته دکتر سید امیرپاشا طبائیان، مشاور معاونت آموزشی وزارت بهداشت، بر اساس مصوبه نشست شورای تخصصی، مقرر شده آزمون دستیاری در اردیبهشت ماه هر سال برگزار شود، بنابراین پنجاهمین دوره آزمون دستیاری در نیمه دوم اردیبهشت سال ۱۴۰۲ برگزار می‌شود. پزشکان عمومی فارغ‌التحصیلی که علاوه بر طرح تعهدات خدمت، طرح عدالت آموزشی هم دارند، طبق قانون مصوب مجلس نمی‌توانند در آزمون دستیاری ۵۰ شرکت کنند. منابع آزمون دستیاری پنجاهم تعیین و درسایت دبیرخانه شورای آموزش تخصصی و سازمان سنجش بارگذاری شده است و هر تغییر در منابع آزمون در اوایل هر سال مشخص می‌شود.
موضوع منابع آزمون دستیاری دوره پنجاهم
موضوع منابع پنجاهمین آزمون دستیاری تخصصی از دیگر مسائل مهم در ارتباط با مسائل حوزه آموزش دانشگاههای علوم‌پزشکی از مهم‌ترین مسائل حوزه آموزش پزشکی در سال ۱۴۰۱ دانست. موضوع منابع درسی آزمون دستیاری تخصصی که ریشه در ادوار گذشته این آزمون دارد، باردیگر به یک چالش مهم برای این آزمون تخصصی تبدیل شد. براساس رای صادره در نود و هفتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی که ۵ آبان ماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد، منابع درسی (عنوان و سال چاپ) در آزمون پذیرش دستیار در رشته‌های تخصصی با توجه به نیاز و شرایط آموزشی کشور، ضمن استعلام از هیئت‌ممتحنه رشته مرتبط و تایید کمیته منابع آزمون‌های دبیرخانه‌های شورای آموزش پزشکی و تخصصی و پزشکی عمومی حداقل ظرف مهلت ۹ ماه قبل از برگزاری هر آزمون اعلام خواهند شد.
این تصمیم در گذشته نیز گرفته شده بود که با پیگیری‌های داوطلبان آزمون دستیاری تخصصی از سوی دیوان عدالت اداری لغو شده بود. دکتر ابوالفضل باقری‌فرد، معاون آموزشی وزارت بهداشت در نشست خبری هفتمین مرجعیت علمی که ۸ بهمن ماه سال ۱۴۰۱ برگزار شد، در پاسخ به پرسش ایسنا درباره منابع آزمون دستیاری تخصصی گفت: در آزمون دستیاری، موضوع "به‌روز بودن منابع" و مصوبه دیوان عدالت اداری مربوط به آزمون دوره ۴۸ بود که منجر به تعویق زمان آزمون شد. در آزمون ۴۹ به دلیل تغییراتی که در آیین نامه های آزمون دستیاری در وزارت بهداشت انجام مسئله به‌روز بودن منابع آزمون مرتفع شد و دیوان عدالت اداری هم اجازه داد که آزمون برگزار شود. مشکلی برای آزمون دستیاری دوره ۵۰ وجود ندارد و وزارت بهداشت اصرار دارد که آزمون دستیاری به موقع در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ برگزار شود، چرا که قبولی های آزمون دستیاری در مهرماه باید کار خود را در مراکز درمانی آغاز کنند و در محل خدمت و آموزش خود حاضر باشند.
به گفته معاون آموزشی وزارت بهداشت، حدود ۴۰۰۰ هزار نفر در مرحله اول آزمون دستیاری سال ۱۴۰۱ قبولی شدند که این رقم در تاریخ وزارت بهداشت، بی سابقه است. در مرحله تکمیل ظرفیت هم ۶۲۰ نفر پذیرش شدند. همچنین یک هزار و ۱۴ نفر هم در مرحله سوم که مرحله پذیرش دستیار بومی است، پذیرفته می‌شوند.
بر اساس تصمیم آخرین نشست شورای پزشکی و تخصصی با حضور تمام روسای دانشگاه‌ها و دانشکده‌های پزشکی سراسر کشور، محدودیت انتخاب رشته توسط دستیاران برداشته شده است. همانطور که در دفترچه چهل و نهمین دوره آزمون دستیاری آمده به جهت تسهیل انتخاب رشته بر اساس نمرات، ضرایب دروس حذف و هر داوطلب می‌تواند بر اساس علاقه، صد رشته را انتخاب کند.
در سال ۱۴۰۱، پس از چهل و نهمین دوره آزمون دستیاری برای اولین بار در کشور، پذیرش دستیار تخصصی بومی در رشته‌های مورد نیاز توسط دانشگاههای علوم پزشکی اجرا شد. با اجرای این طرح،ضمن تفویض اختیار به دانشگاه‌ها در چهارچوب مشخص برای جذب دستیار بومی منطقه در رشته‌های مورد نیاز، این امکان فراهم شده که متقاضیان بومی در یک استان پس از طی رقابت علمی و عملی در همان استان، وارد رشته‌های تخصصی شده و پس از پایان دوره، به تعهدات و خدمات خود در همان متطقه به عنوان متخصص ادامه دهند.
