اگر شبکه ملی اطلاعات آن گونه که در صحبت‌های مسوولان گفته می‌شود راه اندازی شود، مسلما یکی از شاهکارهای مهندسی IT در کشور خواهد بود، اما هیچ پلان دقیقی از مشخصات فنی و مراحل پیشرفت این پروژه اعلام نمی‌شود و دست اندرکاران امر هم شفاف و صادقانه اطلاع‌رسانی نمی‌کنند.
اگر از طریق راه اندازی این شبکه بتوانیم کاری کنیم که ترافیک اطلاعات در داخل کشور باشد و گردش اطلاعات در داخل کشور صورت گیرد ما می‌توانیم بگوییم در این زمینه جزو 10 کشور برتر دنیا هستیم. علاوه بر این اگر بشود که از طریق این شبکه بتوانیم از ترافیک داخلی استفاده کنیم بسیاری از هزینه‌های مربوط به اینترنت که عمدتا به هزینه پهنای باند بین‌الملل مربوط می‌شود، کاهش پیدا خواهد کرد.
اما چنین شبکه‌ای عملا امروز به کار نخواهد آمد. چراکه حدود 80 درصد سرویس‌دهنده‌ها و اطلاعاتی که در حال حاضر کاربران از آن استفاده می‌کنند خارجی هستند؛ بنابراین کاهش هزینه‌های دسترسی با توجه به وضع موجود دروغ بزرگی است. مگر اینکه در دراز مدت بتوانیم برنامه‌های داخلی را پیاده کنیم، سرویس های ایرانی ایجاد کنیم و بعد از کاهش هزینه صحبت کنیم.

نکته دیگر هم این است که اگر روزی دولت و کشور از این انزوای داخلی بیرون آمدند، می‌توانیم با اعتماد سازی دیتاسنترهای غول‌های اینترنتی دنیا را به داخل کشور بیاوریم که در این زمینه شبکه ملی اطلاعات می‌تواند کمک بزرگی برای ما باشد. چنانچه به طور مثال در حال حاضر سرویس‌دهنده‌هایی مانند گوکل در کشور ترکیه سرور دارند و ما امیدواریم چنین اتفاقی در بلند مدت برای ایران هم بیفتد.
مسوولان و دست اندر کاران این طرح هم نه سعی می کنند برای جلب نظر کاربران سرویس ارایه کنند و نه قیمت پایین‌تری را برای کاربران در نظر می‌گیرند و فقط از طریق فیلترینگ و اجبار می‌خواهند کاربران را وادار به استفاده نکردن از سرویس‌های خارجی کنند. با این کار فقط مشکل برای بدنه دولت و ICT کشور به وجود می‌آورند و مسوولان همیشه باید در توضیح به کاربران باشند و این یک دغدغه شده است.

اما در بحث شبکه ملی اطلاعات دو نکته است که باید به آن توجه ویژه‌ای شود.
اول اینکه در صحبت‌های مسوولان امر بارها شنیده شده است که شبکه ملی اطلاعات، امنیت ایجاد می‌کند اما به صراحت می‌گویم که چنین چیزی عملا وجود ندارد و بحث امنیت بیشتر این شبکه اساسا منتفی است. البته ممکن است کار برای هکرها کمی سخت شود؛ اما هکرها از کار سخت نمی‌ترسند. بنابراین اصلا اینگونه نیست که با راه اندازی این شبکه، سازمان‌ها و ارگان‌های امنیتی ما در امان باشند. چنانچه طبق آمار رسمی از سازمان پدافند غیرعامل مشخص است که بیشتر حملاتی که به شبکه‌های داخلی کشور شده است از طریق USB انجام گرفته است و اصلا ربطی به شبکه نداشته است.
بحث دوم این است که چرا ما می‌خواهیم چرخ را از اول اختراع کنیم؟ در حال حاضر بنا به اعلام وزارت ارتباطات نزدیک به 30 میلیون کاربراینترنت در کشور وجود دارد که بعد از راه اندازی این شبکه باید مودمی تهیه کنند که امکان استفاده از دو IP داخلی و بین‌المللی داشته باشد. سوال اینجاست که چرا باید کاربران چنین هزینه‌ای را متحمل شوند در حالیکه با چند سرور و دیتا سنتر و شاهراه بزرگ، چنین اتفاقی می‌افتاد.
اما متاسفانه اصرار معاون یکی از وزرای سابق وزارت ارتباطات که فردی با حداقل تخصص و سواد کافی برای طراحی چنین پروژه‌ای بود چنین طرحی پیشنهاد شد و اجرای آن تا امروز با انواع و اقسام نام‌ها پیگیری شده است. به هرحال امیدوارم این همه هزینه و مطالعه و فشار منجر به گردش اطلاعات در داخل کشور شود. /پایان پیام

● نیما رسول زاده- سردبیر هفته نامه عصر ارتباط