این اداره کل مهمترین دلیل این روند کاهشی را نتیجه مثبت سیاست‌های اتخاذ شده در این موضوع با هدف استفاده از توانمندی دانش آموختگان داخل اعلام کرده است.
افزایش تعداد دانش آموختگان دوره دکتری داخل کشور و وضعیت علمی و عمومی مناسب آنان، سبب شد که تأمین اعضای هیئت علمی بوسیله دانش آموختگان داخل و نیز بهره‌گیری از دانش آموختگان ایرانی خارج از کشور در سرلوحه برنامه‌های تأمین نیروی هیئت علمی دانشگاه‌ها قرار گیرد.
به همین دلیل موضوع اعطای بورس خارج به جز در رشته‌های خاص مورد نیاز دانشگاه‌ها که امکان ادامه تحصیل در داخل کشور فراهم نبوده، متوقف شد.
روند صدور احکام بورس داخل نیز به دلیل افزایش دانش آموختگان دوره دکتری دانشگاه‌های داخل، به صفر میل کرده و بر اساس تصمیمات اتخاذ شده، دانشگاه‌ها موظف هستند تا برای تأمین اعضای هیئت علمی خود از طریق فراخوان متمرکز عمل کنند.
فرصت‌های کوتاه مدت تحقیقاتی دانشجویان دکتری داخل
سال ۹۲ تا ۹۷ با توجه به رشد فزاینده دوره‌های تحصیلات تکمیلی و گسترش دوره‌های دکتری داخل، اعزام دانشجو به خارج روند کاهشی داشته و جایگزین آن به منظور توانمند سازی دانشجویان دوره دکتری داخل اعزام دانشجویان برای دوره‌های فرصت تحقیقاتی کوتاه مدت خارج و داخل روند افزایشی داشته است.
از اواسط سال ۹۷ تا کنون به دلیل اثر منفی تحریم‌ها در ارائه ویزا به دانشجویان متقاضی فرصت تحقیقاتی، نوسانات و افزایش نرخ فروش ارز، حذف ارز دانشجویی (۴۲۰۰ تومانی) و عدم تأمین اعتبار ارز مورد نیاز بر مبنای نرخ قبلی و عدم تخصیص اعتبار ریالی مابه‌التفاوت در بودجه، روند اعزام دانشجویان برای فرصت تحقیقاتی خارج از کشور نیز با کاهش مواجه شده است.
البته روند استفاده از فرصت‌های تحقیقاتی در دانشگاه‌های داخل افزایش یافته است.
تسهیلات دانشجویی و معرفی به بانک برای دریافت ارز دانشجویی
اداره کل بورس وزارت علوم همچنین اعلام کرده است: بررسی تعداد دانشجویان معرفی شده به بانک‌ها برای دریافت ارز دانشجویی از روند یکنواختی تبعیت نمی‌کند. تعداد دانشجویان دریافت کننده ارز تا سال ۱۳۹۶ روندی کاهشی داشته و در سال ۱۳۹۷ این تعداد به دو برابر افرایش و مجدداً روندی کاهشی دارد.
افزایش شدید قیمت ارز از اواسط سال ۹۷ تاکنون باعث کاهش جدی متقاضیان و افت جدی پرداخت ارز دانشجویی به دانشجویان شاغل به تحصیل در دانشگاه‌های خارج از کشور شده است.