بیماری‌های قابل انتقال از موش به انسان
طبق تحقیقات مرکز کنترل بیماری‌ها (CDC)، موش‌ها بیماری‌های متعددی را به انسان انتقال می‌دهند.
کد خبر: ۱۲۷۴۳۷۶
تاریخ: ۱۸ بهمن ۱۴۰۰ - ۰۸:۳۵
به گزارش خبرگزاری دانا با تحقیقات و مطالعاتی که انجام شده، مشخص شده است موش‌ها عامل انتقال بسیاری از ویروس ها، باکتری‌ها، اسپیروکت‌ها، ریکتزیا و قارچ‌ها هستند. روزانه هرموش ۴۵ تا ۲۵۰ فضله و ۱۰ تا ۲۰ میلی لیتر ادرار و چند صد مو از خود دفع می کند و بدین شکل یک موش به تنهایی می توانند تمامی فضای یک محیط مسکونی را آلوده کرده و زمینه را برای انتشار بیماری‌ها آماده کند.
انتقال بیماری ها از جوندگان به انسان از چند طریق ممکن است:
– بیماری هایی که در اثر گاز گرفتگی موش‌ها منتقل می شوند عبارتند از: بیماری‌های ویروسی، میکروبی و قارچ‌ها، تولارمی، طاعون، یرقان و تب راجعه
– بیماری هایی که از طریق ادرار و مدفوع موش‌ها منتقل می شوند: لپتوسپیروز، مسمومیت‌های غذایی ناشی از سالمونلاها و انتقال انگل هایی مثل همینو لییپس نانا و همینو لییپس دیمی نوتا
– بیماری‌های منتقله توسط اکتوپارازیت‌های جوندگان به انسان شامل بیماری طاعون (به وسیله کک و موش) تب راجعه (به وسیله کنه و موش) بیماری‌های تیفوس از طریق مدفوع کک و موش، بیماری تریپانوزو میازیسس
بیماری‌های مهم منتقله از موش‌ها به انسان
لپتوسپیروز Leptospirosis
یک بیماری عفونیست همراه با تب که به وسیله انواع لپتوسپیرا‌ها ایجاد می‌شود. علائم آن تب، استفراغ، خون ریزی وبزرگی و دردناکی کبد است. لپتوسپیرا‌ها در خون و ادرار و مدفوع موش‌ها دیده می‌شوند. اصولاً لپتوسپی بیماری موش‌ها است و در بین آن‌ها منتشر می شود. بسیاری از موش‌ها عامل بیماری را تا آخر عمر در ادرار خود دفع می‌کنند. ابتلای انسان از طریق خوردن آب و غذای آلوده با ادرار موش‌ها یا آب تنی در آب‌های آلوده است.
سالمونلوز Salmonellosis
بیماری عفونی است همراه با تب که به وسیله انواع سالمونلاها ایجاد می‌شود. علائم آن تب، استفراغ، عامل بیماری از انواع سالمونلاها است که موش ها‌ی خانگی گاهی به آن‌ها مبتلا می‌شوند و عامل بیماری را از راه ادرار و مدفوع خود دفع می‌کنند و بیماری به وسیله غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود.
سالمونلوز
تب هاب ناشی از گاز گرفتن موش یا سودوکو (Rat bite fever (sodoku
این بیماری نیز شبیه به تب‌های باز گرد و عامل آن اسپیریلوم مینوس است. شروع آن با تب و لرز است و چند روز ادامه دارد. در هفته‌ها و ماه‌های بعد باز این تب باز می گردد. در موارد درمان شده، ممکن است مرگ و میر تا ده درصد برسد. دوره کمون ۱۰-۵ روز و اغلب ۵-۶ هفته طول می‌کشد.
سودوکو
بیماری تریشینوز Trichinosis
بیماری تریشینوز در اثر آلودگی به تریشینلا اسپیرالیس ایجاد شده، عامل بیماری کرم کوچکی از نماتود‌ها است. وقتی انسان از گوشت خام یا نیمه پخته آلوده به لارو تریشین تغذیه کرده، لارو‌ها در داخل معده زیاد شده و به طرف روده کوچک می‌روند و در ناحیه دئودونم به رشد خود ادامه می‌دهند و بعد از ۴۸-۳۶ به مرحله بلوغ می‌رسند. نر و ماده جفتگیری می کنند و نر‌ها از بین می‌روند. ماده ها وارد مخاط روده می‌شوند. بیماری دارای دو مرحله است. دوره مزمن علائمی جز درد شدید عضلات ندارد. معمولاً انسان از خوردن گوشت خام یا خون پخته خوک آلوده می‌شود. در شرایط طبیعی معمولاً آلودگی به طور مداوم بین گوشت خوران، جوندگان و خوک برقرار است. خوک‌ها وقتی از پس مانده‌های غذایی یا از موش‌های آلوده تغذیه کنند، مبتلا می‌شوند. موش ها نیز از خوردن گوشت خوک به علت همنوع خواری آلوده می‌شوند. باید توجه داشت که راتوس نروژیکوس دشمن راتوس‌ها بوده و آن‌ها را می‌خورند.
تریشینوز
تیفوس موشی Murine Typhus
این بیماری که در حقیقت بیماری موش ها است، گاهی به وسیله کک موش به انسان سرایت می‌کند. عامل بیماری ریکتزیا مورزی نامیده می‌شود. عامل بیماری در طبیعت در بدن موش‌ها نگهداری و از موشی به موش دیگر به وسیله بعضی از بندپایان انتقال یافته و به وسیله مدفوع بعضی از کک‌ها به انسان منتقل می شود. کک‌های پولکس ایرتیانس، نوزوپسیلوس فاسیاتوس، کتنوسفالوس فلیس، اکیدنوفا گالیناسه توانسته اند به طور آزمایشی بیماری را منتقل کنند.
تیفوس موشی
طاعون یا مرگ سیاه (Plague (Black Death
طاعون، یکی از بیماری‌های باکتریال ناشی از یرسینیا پستیس است و مهمترین بیماری است که موش‌ها نقش بسیار اساسی در نگهداری و انتقال عامل آن را به انسان به عهده داشته اند. این بیماری در طول تاریخ، تاثیر عمیقی بر زندگی انسان اعمال کرده است. به طوری که در سال ۵۴۱ میلادی اولین جهانگیری عظیم آن از مصر شروع شده و در عرض چهار سال در سایر نقاط جهان منتشر شد و حدود ۶۰، ۵۰ درصد مردم جهان را به هلاکت رساند. دومین جهانگیری آن در سال ۱۳۴۶ میلادی از آسیای مرکزی شروع شد و در رفت و برگشت تا قلب اروپا پیشرفت و یک سوم جمعیت اروپا را به کام مرگ، فرو برد. سومین جهانگیری در قرن ۱۸ میلادی از چین شروع شد. میلیون‌ها نفر را در چین به هلاکت رسانده و از طریق خشکی و دریا به سایر نقاط دنیا رسید.
تولارمی Tularemia
طبق بررسی‌های انجام شده خرگوش، روباه، گوسفند، گاو، آهو و موش مخزن بیماری شناخته شده اند. از جمله موش‌هایی که می‌توانند میکروب تولارمی را منتقل کنند، می‌توان به موش خانگی و موش نروژی اشاره کرد. راه سرایت عامل بیماری تولارمی به انسان به وسیله آب‌های آلوده و نیش کنه‌ها و برخی از انواع خرمگس هاست.
تولارمی
لشمانیوز جلدی روستایی Zoonotic Cutaneous Leishmaniasis
موش‌های صحرایی از خانواده ژربیلده، یعنی رومبومیس اپیموس مخزن اصلی و مریونس لپیکوس مخزن دستدوم بیماری در آسیای میانه شناخته شده اند. فلبوتوموس پاپاتاسی نقش مهمی را در برقراری و انتقال بیماری از جوندگان به انسان ایفا می کند. پشه خاکی‌های گروه کوکازیکوس بیشتر مسئولیت انتقال بیماری از جوندگان را به عهده دارند و احتمالاً از نظر انتقال بیماری به انسان نقشی ندارند. آلودگی در گوش موش و گاهی هم در پوزه اش دیده می‌شود. در بعضی نقاط آلودگی به موش‌ها زیاد است و موش‌ها با پراکندگی زیاد خود نیز با درصد آلودگی زیاد سبب برقراری بیماری به صورت کانون طبیعی در یک منطقه می‌شوند. به علاوه لانه رومبومیس معمولاً خیلی عمیق کنده می شود و می تواند در عمق خود محل زاد و ولد مناسبی برای پشه خاکی باشد. به همین دلیل بیماری لیشمانیوز جلدی روستایی در منطقه انتشار رومبومیس تقریباً همیشه با این جونده همراه است.
– تب‌های بازگرد اندمیک یا تب‌های راجعه کنه‌ای Tick-borne relapsing fevers
عامل بیماری از انواع بورلیا‌ها هستند. بورلیا‌ها بیماری‌های مختلفی را در انسان ایجاد می‌کنند. انتقال عامل بیماری از طریق نیش یا مایع وکوکسال انجام می‌شود. مخازن انگل در کانون اندمیک جوندگان وحشی و کنه‌ها است. عده‌ای از بورلیا‌ها به علت داشتن خاصیت نوروتروپیسم به مغز جوندگان میزبان رفته و مدت‌ها در مغز حیوان باقی خواهند ماند. میزبان اصلی تب راجعه اندمیک را جوندگان وحشی تشکیل می‌دهد. کنه‌ها مخزن و ناقل بیماری هستند.
تب‌های راجعه کنه‌ای
تب‌های خونریزی دهنده یا Haemorrhagic fevers
تب‌های خونریزی دهنده ویروسی مجموعه‌ای از یافته‌های ناشی از ناپایداری عروقی و کاهش یک پارچگی دیواره عروق هستند. آسیب مستقیم یا غیر مستقیم به میکرو واسکولار منجر به افزایش نفوذپذیری و خونریزی منطقه‌ای می‌شود؛ به خصوص در مواردی که عملکرد پلاکتی مختل است. فشار خون پایین است و در موارد شدید شوک رخ می‌دهد. تب‌های خونریزی دهنده ویروسی همگی با تب و درد عضلانی شروع شده و معمولاً بروز ناگهانی دارند. در عرض چند روز بیمار به دلیل افزایش ضعف و بدحالی نیاز به مراقبت‌های پزشکی پیدا می‌کند.
انتقال بیماری ها از جوندگان به انسان از چند طریق ممکن است:
– بیماری هایی که در اثر گاز گرفتگی موش‌ها منتقل می شوند عبارتند از: بیماری‌های ویروسی، میکروبی و قارچ‌ها، تولارمی، طاعون، یرقان و تب راجعه
– بیماری هایی که از طریق ادرار و مدفوع موش‌ها منتقل می شوند: لپتوسپیروز، مسمومیت‌های غذایی ناشی از سالمونلاها و انتقال انگل هایی مثل همینو لییپس نانا و همینو لییپس دیمی نوتا
– بیماری‌های منتقله توسط اکتوپارازیت‌های جوندگان به انسان شامل بیماری طاعون (به وسیله کک و موش) تب راجعه (به وسیله کنه و موش) بیماری‌های تیفوس از طریق مدفوع کک و موش، بیماری تریپانوزو میازیسس
بیماری‌های مهم منتقله از موش‌ها به انسان
لپتوسپیروز Leptospirosis
یک بیماری عفونیست همراه با تب که به وسیله انواع لپتوسپیرا‌ها ایجاد می‌شود. علائم آن تب، استفراغ، خون ریزی وبزرگی و دردناکی کبد است. لپتوسپیرا‌ها در خون و ادرار و مدفوع موش‌ها دیده می‌شوند. اصولاً لپتوسپی بیماری موش‌ها است و در بین آن‌ها منتشر می شود. بسیاری از موش‌ها عامل بیماری را تا آخر عمر در ادرار خود دفع می‌کنند. ابتلای انسان از طریق خوردن آب و غذای آلوده با ادرار موش‌ها یا آب تنی در آب‌های آلوده است.
سالمونلوز Salmonellosis
بیماری عفونی است همراه با تب که به وسیله انواع سالمونلاها ایجاد می‌شود. علائم آن تب، استفراغ، عامل بیماری از انواع سالمونلاها است که موش ها‌ی خانگی گاهی به آن‌ها مبتلا می‌شوند و عامل بیماری را از راه ادرار و مدفوع خود دفع می‌کنند و بیماری به وسیله غذای آلوده به انسان منتقل می‌شود.
سالمونلوز
تب هاب ناشی از گاز گرفتن موش یا سودوکو (Rat bite fever (sodoku
این بیماری نیز شبیه به تب‌های باز گرد و عامل آن اسپیریلوم مینوس است. شروع آن با تب و لرز است و چند روز ادامه دارد. در هفته‌ها و ماه‌های بعد باز این تب باز می گردد. در موارد درمان شده، ممکن است مرگ و میر تا ده درصد برسد. دوره کمون ۱۰-۵ روز و اغلب ۵-۶ هفته طول می‌کشد.
سودوکو
بیماری تریشینوز Trichinosis
بیماری تریشینوز در اثر آلودگی به تریشینلا اسپیرالیس ایجاد شده، عامل بیماری کرم کوچکی از نماتود‌ها است. وقتی انسان از گوشت خام یا نیمه پخته آلوده به لارو تریشین تغذیه کرده، لارو‌ها در داخل معده زیاد شده و به طرف روده کوچک می‌روند و در ناحیه دئودونم به رشد خود ادامه می‌دهند و بعد از ۴۸-۳۶ به مرحله بلوغ می‌رسند. نر و ماده جفتگیری می کنند و نر‌ها از بین می‌روند. ماده ها وارد مخاط روده می‌شوند. بیماری دارای دو مرحله است. دوره مزمن علائمی جز درد شدید عضلات ندارد. معمولاً انسان از خوردن گوشت خام یا خون پخته خوک آلوده می‌شود. در شرایط طبیعی معمولاً آلودگی به طور مداوم بین گوشت خوران، جوندگان و خوک برقرار است. خوک‌ها وقتی از پس مانده‌های غذایی یا از موش‌های آلوده تغذیه کنند، مبتلا می‌شوند. موش ها نیز از خوردن گوشت خوک به علت همنوع خواری آلوده می‌شوند. باید توجه داشت که راتوس نروژیکوس دشمن راتوس‌ها بوده و آن‌ها را می‌خورند.
تریشینوز
تیفوس موشی Murine Typhus
این بیماری که در حقیقت بیماری موش ها است، گاهی به وسیله کک موش به انسان سرایت می‌کند. عامل بیماری ریکتزیا مورزی نامیده می‌شود. عامل بیماری در طبیعت در بدن موش‌ها نگهداری و از موشی به موش دیگر به وسیله بعضی از بندپایان انتقال یافته و به وسیله مدفوع بعضی از کک‌ها به انسان منتقل می شود. کک‌های پولکس ایرتیانس، نوزوپسیلوس فاسیاتوس، کتنوسفالوس فلیس، اکیدنوفا گالیناسه توانسته اند به طور آزمایشی بیماری را منتقل کنند.
تیفوس موشی
طاعون یا مرگ سیاه (Plague (Black Death
طاعون، یکی از بیماری‌های باکتریال ناشی از یرسینیا پستیس است و مهمترین بیماری است که موش‌ها نقش بسیار اساسی در نگهداری و انتقال عامل آن را به انسان به عهده داشته اند. این بیماری در طول تاریخ، تاثیر عمیقی بر زندگی انسان اعمال کرده است. به طوری که در سال ۵۴۱ میلادی اولین جهانگیری عظیم آن از مصر شروع شده و در عرض چهار سال در سایر نقاط جهان منتشر شد و حدود ۶۰، ۵۰ درصد مردم جهان را به هلاکت رساند. دومین جهانگیری آن در سال ۱۳۴۶ میلادی از آسیای مرکزی شروع شد و در رفت و برگشت تا قلب اروپا پیشرفت و یک سوم جمعیت اروپا را به کام مرگ، فرو برد. سومین جهانگیری در قرن ۱۸ میلادی از چین شروع شد. میلیون‌ها نفر را در چین به هلاکت رسانده و از طریق خشکی و دریا به سایر نقاط دنیا رسید.
تولارمی Tularemia
طبق بررسی‌های انجام شده خرگوش، روباه، گوسفند، گاو، آهو و موش مخزن بیماری شناخته شده اند. از جمله موش‌هایی که می‌توانند میکروب تولارمی را منتقل کنند، می‌توان به موش خانگی و موش نروژی اشاره کرد. راه سرایت عامل بیماری تولارمی به انسان به وسیله آب‌های آلوده و نیش کنه‌ها و برخی از انواع خرمگس هاست.
تولارمی
لشمانیوز جلدی روستایی Zoonotic Cutaneous Leishmaniasis
موش‌های صحرایی از خانواده ژربیلده، یعنی رومبومیس اپیموس مخزن اصلی و مریونس لپیکوس مخزن دستدوم بیماری در آسیای میانه شناخته شده اند. فلبوتوموس پاپاتاسی نقش مهمی را در برقراری و انتقال بیماری از جوندگان به انسان ایفا می کند. پشه خاکی‌های گروه کوکازیکوس بیشتر مسئولیت انتقال بیماری از جوندگان را به عهده دارند و احتمالاً از نظر انتقال بیماری به انسان نقشی ندارند. آلودگی در گوش موش و گاهی هم در پوزه اش دیده می‌شود. در بعضی نقاط آلودگی به موش‌ها زیاد است و موش‌ها با پراکندگی زیاد خود نیز با درصد آلودگی زیاد سبب برقراری بیماری به صورت کانون طبیعی در یک منطقه می‌شوند. به علاوه لانه رومبومیس معمولاً خیلی عمیق کنده می شود و می تواند در عمق خود محل زاد و ولد مناسبی برای پشه خاکی باشد. به همین دلیل بیماری لیشمانیوز جلدی روستایی در منطقه انتشار رومبومیس تقریباً همیشه با این جونده همراه است.
– تب‌های بازگرد اندمیک یا تب‌های راجعه کنه‌ای Tick-borne relapsing fevers
عامل بیماری از انواع بورلیا‌ها هستند. بورلیا‌ها بیماری‌های مختلفی را در انسان ایجاد می‌کنند. انتقال عامل بیماری از طریق نیش یا مایع وکوکسال انجام می‌شود. مخازن انگل در کانون اندمیک جوندگان وحشی و کنه‌ها است. عده‌ای از بورلیا‌ها به علت داشتن خاصیت نوروتروپیسم به مغز جوندگان میزبان رفته و مدت‌ها در مغز حیوان باقی خواهند ماند. میزبان اصلی تب راجعه اندمیک را جوندگان وحشی تشکیل می‌دهد. کنه‌ها مخزن و ناقل بیماری هستند.
تب‌های راجعه کنه‌ای
تب‌های خونریزی دهنده یا Haemorrhagic fevers
تب‌های خونریزی دهنده ویروسی مجموعه‌ای از یافته‌های ناشی از ناپایداری عروقی و کاهش یک پارچگی دیواره عروق هستند. آسیب مستقیم یا غیر مستقیم به میکرو واسکولار منجر به افزایش نفوذپذیری و خونریزی منطقه‌ای می‌شود؛ به خصوص در مواردی که عملکرد پلاکتی مختل است. فشار خون پایین است و در موارد شدید شوک رخ می‌دهد. تب‌های خونریزی دهنده ویروسی همگی با تب و درد عضلانی شروع شده و معمولاً بروز ناگهانی دارند. در عرض چند روز بیمار به دلیل افزایش ضعف و بدحالی نیاز به مراقبت‌های پزشکی پیدا می‌کند.