نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ بولیمیا نروزا که به عنوان پرخوری عصبی نیز شناخته میشود، نوعی اختلال در خوردن و پرخوریای است که با تلاش فرد برای پاکسازی بدن از مواد غذایی که خورده یا روشهای دیگر برای جلوگیری از افزایش وزن دنبال میشود. پاکسازی معمولاً شامل استفراغ است، اما ممکن است شامل استفاده از ملین، ورزش بیش از حد یا روزهداری نیز باشد.
مانند سایر اختلالات خوردن، افرادی که به پرخوری عصبی مبتلا هستند، به دلیل احساس شرم و احساس گناه در مورد رفتارهایشان، غالباً در مورد این بیماری مخفیکار بوده و ممکن است تلاش بسیاری کنند تا علائم خود را پنهان نمایند که باعث میشود خانواده متوجه علائم اختلالشان نشوند.
علائم پرخوری عصبی
علائم و نشانههای بولیمیا نروزا میتواند جسمی، رفتاری و عاطفی باشد.
علائم جسمی
دندانپزشکان اغلب اولین کسانی هستند که علائم استفراغ خودالقایی در بیماران مبتلا به پرخوری عصبی را مشاهده میکنند، زیرا این کار یک الگوی مشخصی از فرسایش دندان را در سطح داخلی دندان نشان میدهد. افراد مبتلا به بولیمیا نروزا همچنین ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- چشم های پرخون
- پینه پشت دست
- درد قفسه سینه
- حملات مزمن یبوست (ناشی از سو مصرف ملین)
- عدم تعادل و کمبود الکترولیت
- گلودرد مکرر
- سردرد
- تپش قلب
- سبکی سر یا از دست دادن تعادل (ممکن است دچار غش شود)
- زخمهای دهانی
- دل درد
- تورم دست و پا
- غدد متورم و گرد بودن در ناحیه فک
- حفره های دندان
- حساسیت دندان
- استفراغ خونی
- دندان های زرد، لکه دار یا خراب
گونههای پف کرده در میان افرادی که پاکسازی آنها شامل استفراغ است از دیگر علائم جسمی قابل توجه است. پینههای روی دست که از قرار دادن آن در دهان برای ایجاد استفراغ استفاده میشود نیز ممکن است قابل مشاهده باشد و به عنوان علامت راسل شناخته میشود. در اواخر بیماری، این علامت حتی ممکن است قابل مشاهده نباشد؛ زیرا ممکن است فرد بدون تحریک مکانیکی استفراغ کند.
علائم رفتاری
علائم رفتاری زیر علائمی است که اغلب توسط اعضای خانواده و دوستان مشاهده میشود.
- تدارک کارهایی که پرخوری و متعاقبا تلاش برای پاکسازی در پی دارد.
- تمایل زیاد به ورزش حتی اگر مانع فعالیتهای دیگر شود.
- شواهد پرخوری شامل انباشتن غذا، کش رفتن غذا و خوردن مقادیر زیاد در یک وعده
- شواهد تلاش برای پاکسازی مانند نیاز همیشگی به رفتن به دستشویی یا دوش گرفتن بعد از غذا یا مصرف بستههای ملین یا ادرار آور
- تمرین و ورزش معین برای “سوزاندن” کالری دریافتی معلوم
- عادات غذایی شدید (رژیم غذایی سخت و به دنبال آن پرخوری)
- ظاهر خسته
- رجوع مکرر به دستشویی
- مقادیر زیادی از مواد غذایی که از کابینت یا یخچال مفقود شده است؛ مشاهده مقادیر زیادی بسته بندی مواد غذایی در سطلهای زباله یا ماشین
- صحبت زیاد درباره رژیم، کالری، غذا یا وزن به طوری که مانع مکالمه منظم شود
- از داروها به عنوان راهی برای سرکوب اشتها استفاده میکند
- کناره گیری از دوستان، خانواده و فعالیت های معمول
علائم عاطفی
اگرچه توجه به آن از علائم رفتاری دشوارتر است، اما علائم عاطفی اغلب توسط اعضای خانواده و دوستان تشخیص داده میشوند، حتی اگر از تلاشهای فرد برای پاکسازی بدن و کاهش وزن اطلاعاتی نداشته باشند. این مسائل عاطفی فقط به پرخوری عصبی اختصاص ندارد اما ممکن است نگرانیهایی ایجاد کند و زنگ خطری برای بولیمیا نروزا باشند.
- افسردگی
- تحریک پذیری شدید
- انتقاد بسیار نسبت به خود
- احساس عدم کنترل
- نوسانات خلقی
- تعیین عزت نفس، ارزش شخصی، یا جذابیت بر اساس ظاهر و وزن
- نیاز شدید به تأیید
اما راهکار درمانی چیست؟
یک روانشناس می گوید: پرخوری عصبی یک وضعیت بهداشت جسمی و روانی جدی است که نیاز به تشخیص و درمان مناسب دارد، پساز آن ممکن است ترکیبی از روان درمانی، درمان پزشکی و مشاوره تغذیه تجویز شود.
رضا منصوری ادامه داد: متخصصان سلامت روان که پرخوری را درمان میکنند ممکن است از روشهای مختلف درمانی و از ابزارهایی برای کمک به شما در پیشبرد وضعیت بهبودیتان استفاده کنند، خط اول درمان معمولاً رفتار درمانی شناختی برای فرد است که یک گفتگوی درمانی یک به یک و نسبتاً کوتاه مدت است که میتواند به شما در درک چگونگی ارتباط افکار و احساسات منفی در مورد خود و مواد غذایی با اختلال در خوردن، کمک کند.
او عنوان کرد: حتی بعد از درمان علائم و نشانههای بیماری پرخوری عصبی میتوانند در زمانهای دیگری بازگردند، این عودها اغلب در مواقع استرس زیاد اتفاق میافتند و ممکن است در طول سالها نیز اتفاق بیفتد و بگذرد، اگر به علائم یا نشانههای آشنا برخورد کردهاید بلافاصله با روانشناس یا روانپزشکتان تماس بگیرید تا قبل از بازگشت کامل آن متوجه شوید که برای مهار چرخه پرخوری پاکسازی چه کاری باید انجام دهید.
روان درمانی
سه شکل روان درمانی که اغلب در درمان پرخوری عصبی مفید هستند عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): این نوع درمان بر شناسایی و تغییر افکار و نگرشهای اساسی منفی در مورد وزن و شکل متمرکز است. افراد یاد میگیرند این افکار را تغییر دهند و رفتارهای سالمتری را در پیش بگیرند.
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT): این رویکرد شامل CBT است و بر بهبود روابط، بهبود خودآگاهی، افزایش تحمل پریشانی و یادگیری مهارتهای مدیریت عاطفی متمرکز است.
- درمان مبتنی بر خانواده (FBT): این رویکرد خانواده محور است و در ابتدا والدین یا مراقبان را در کنترل کامل غذا خوردن فرد درگیر میکند. در نهایت، فرد میتواند به تدریج کنترل برنامه ریزی غذا و غذا خوردن را دوباره بدست آورد تا زمانی که به استقلال مدیریت سالم برسد.
داروها
درمان بیماری پرخوری نیز ممکن است شامل استفاده از داروهای ضد افسردگی باشد؛ از جمله:
- مهار کنندههای انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) مانند زولوفت (سرترالین)، پروزاک (فلوکستین) و پاکسیل (پاروکستین)
- مهارکننده های انتخابی جذب نوراپی نفرین (SNRI) مانند Effexor (ونلافاکسین) و Cymbalta (دولوکستین)