نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ افسردگی پس از زایمان یک بیماری افسردگی  است که  از بین 100 خانم که صاحب نوزاد شده اند بر روی 10 تا 15 نفر آنها تاثیر میگذارد. علائم آن مشابه به علائم افسردگی در زمان های دیگر است. که شامل کم خلق و خوی بودن و سایر علایم  دیگر که به مدت حداقل دو هفته به طول بی انجامند است. بسته به شدت آن، شما ممکن است برای مراقبت از خود و نوزاد خود با مشکل مواجه شوید . ممکن است کارهای ساده و آسان برای شما سخت و دشوار به نظر آیند.

گاهی اوقات یک دلیل آشکار برای افسردگی پس از زایمان وجود دارد، اما نه همیشه. شما ممکن است احساس پریشانی و یا  حتی احساس گناه کنید زیرا که شما انتظار دارید از داشتن نوزاد خوشحالی کنید. با این حال، افسردگی پس از زایمان می تواند برای هر کسی اتفاق افتد و این تقصیر شما نیست.

هرگز برای کمک خواستن دیر نیست.  شما میتوانید  بهتر شوید، حتی اگر شما برای مدت طولانی دچار افسرده گی شده اید. کمکی که شما نیاز دارید بستگی به شدت بیماری شما دارد.  افسردگی پس از زایمان خفیف را می توان با افزایش حمایت ازطرف خانواده و دوستان درمان کرد. 

اگر شما احساس ناخوشی بیشتری دارید در نتیجه به کمک پزشک خود نیاز خواهید داشت. اگر افسردگی پس از زایمان شما  خیلی شدید است، ممکن است که شما به مراقبت و درمان خدمات بهداشت روانی نیاز داشته باشید.

چه موقع افسردگی پس از زایمان اتفاق می افتد؟

در  زمانهای متفاوت.  افسردگی پس از زایمان اغلب در عرض یک یا دو ماه پس از زایمان شروع می شود. و یا می تواند چند ماه پس از تولد نوزاد شروع  شود. حدود یک سوم از زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان شروع علائمشان در طول دوران بارداری است و این علائم  پس از زایمان  هم ادامه  خواهد داشت.

افسردگی پس از زایمان چه حسی دارد ؟

شما ممکن است همه یا تعدادی از علائم زیر را داشته باشید:

•          افسردگی

در اکثر مواقع شما احساس  نارضایتی دارید و بغض می کنید. این حالات  شما  در زمان خاصی از روز، مانند صبح یا شب/غروب ممکن است  بدتر شود.

•          زود رنج

همسر، کودک شما و یا بچه های دیگر ممکن است شما را زود رنج و یا عصبانی کنند.

•          خستگی

همه  کسانی که به تازگی مادر شده اند خیلی خسته می شوند. افسردگی باعث می شود که شما احساس کنید که بسیار خسته و فاقد انرژی هستید.

•          بی خوابی

با اینکه بسیار خسته هستید ولی نمی توانید بخوابید. ممکن است دراز بکشید بدون اینکه خواب بروید و در مورد  چیز های مختلف نگران باشید. ممکن است در طول شب بیدار شوید در حالی که کودک شما خواب است.

•          تغییر اشتها

شما ممکن است اشتهای خود را از دست داده و یا فراموش کنید که غذا بخورید. برخی از زنان برای بدست آوردن آرامش غذا می خورند و پس از آن احساس بدی به دلیل افزایش وزن به آنها دست می دهد.

•          لذت نبردن از هیچ چیز

شما درمیابید که نمی توانید از چیزی لذت ببرید و یا علاقه مند به چیزی باشید. شما ممکن است از بودن با کودک خود لذت نبرید.

•          از دست دادن علاقه به رابطه جنسی

دلایل متعددی برای از دست دادن علاقه به رابطه جنسی بعد از بچه دار شدن وجود دارد. این کار ممکن است دردناک باشد و یا شما ممکن است بیش از حد خسته باشید. افسردگی پس از زایمان می تواند هر گونه میلی را از بین ببرد. همسر شما ممکن است این را درک نکند و احساس مطرود شدن کند.

•          افکار منفی و گناه

افسردگی تفکر شما را تغییر می دهد:

1.      ممکن است شما افکار بسیار منفی داشته باشید

2.       ممکن است فکر کنید مادر خوبی نیستید و یا کودکتان شما را دوست ندارد

3.       ممکن است به خاطر اینگونه احساسات و افکار احساس گناه کنید و خود را مقصر بدانید

4.       ممکن است اعتماد به نفس خود را از دست بدهید

5.       ممکن است فکر کنید که نمی توانید از عهده چیزها بر آیید

این علائم را جدی بگیرید

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می گوید: اگر در مادر نشانه‌های افسردگی با طول مدت مشخص وجود داشته باشد می‌توانیم نام آن را افسردگی پس از زایمان بگذاریم، اما معمولاً بین افسردگی پس از زایمان و قبل از آن باید تفاوت قائل شد.

عباسی با بیان اینکه معمولاً در ۸۰ درصد زنان دو تا سه روز بعد از بارداری تا دو هفته بعد، نشانه‌هایی از افسردگی را تجربه می‌کنند، درباره نشانه‌های آن توضیح داد: این مادران پس از تولد فرزندشان ممکن است دچار تغییرات هورمنی، تغییرات خلقی زیاد، گریه، بدخلقی، تحریک پذیری، عصبانیت زودهنگام، مشکل در تغذیه و خواب، کم اشتهایی و یا پر اشتهایی، مشکل در تصمیم گیری، مشکل در مراقبت از نوزاد و اضطراب شوند.

وی ادامه داد: اما اگر نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان ادامه پیدا کند و یا شدیدتر شود، نیاز به مداخلات جدی تر دارد.

عباسی با بیان اینکه وجود این علائم دو تا سه روز بعد از تولد نوزاد تا دو هفته بعد طبیعی است، درباره نشانه‌های افسردگی پس از زایمان توضیح داد: فقدان علاقه در چیزهایی که مادر قبلاً از آن لذت می برده است یکی از نشانه‌های افسردگی پس از زایمان است، برای مثال فرد قبلاً از رابطه جنسی، یک تفریح مشخص، خواندن یک کتاب، دیدن فیلم و خوردن یک خوراکی خاص لذت می برده اما در حال حاضر از انجام همان کار هیچ لذتی نمی‌برد.

وی خوردن کمتر یا بیشتر از حد معمول را از دیگر نشانه‌های افسردگی پس از زایمان عنوان کرد و افزود: افرادی که به افسردگی بعد از زایمان دچار می‌شوند تقریباً در تمام طول روز مضطرب هستند و دچار حملات وحشت زدگی و یا اصطلاحاً پنیک می‌شوند، این اضطراب‌ها به این شکل است که به فرد اضطراب شدیدی دست می‌دهد و فرد در این شرایط تپش قلب شدید و یا علائم شدید را تجربه می‌کند.

احساس گناه و یا بی ارزشی، تحریک پذیری و آستانه تحمل بسیار پایین، نوسانات خلقی بالا و یا گریه کردن‌های مدام از دیگر نشانه‌های افسردگی بعد از زایمان است که عباسی به آن اشاره و این نشانه‌ها را چنانچه بیش از دو هفته به طول انجامید را نیازمند مداخلات جدی پزشکی عنوان کرد.

این متخصص روانشناسی بالینی با بیان اینکه خستگی‌های شدید و اختلال در خواب و عدم علاقه به نوزاد و مشکلات در تمرکز و از همه بدتر احتمال آسیب زدن به خود، نوزاد و یا دیگران از جمله نشانه‌های بسیار خطرناک افسردگی بعد از زایمان محسوب می‌شود تاکید کرد: در این موارد باید هرچه سریع‌تر برای مداخلات جدی تر به پزشک مراجعه شود چرا که ممکن است بسیاری از این افکار عملی شود.

وی نقش اطرافیان در پیشگیری و درمان به موقع افسردگی بعد از زایمان را پررنگ دانست و توضیح داد: بسته به میزان نشانه‌ها و و اختلال در کارکرد عملکرد باید مداخلات انجام شود، به این شکل که چنانچه این نشانه‌ها بیش از دو هفته طول کشید و یا مادر از بقیه کناره گیری کند یا در عملکردها اختلال ایجاد شود، اطرافیان باید برای انجام مداخلات پزشکی مادر را همراهی کنند.

عباسی ادامه داد: محور توجه بودن نوزاد به عنوان عضو جدید خانواده، تغییرات هورمونی، محدود شدن روابط اجتماعی، تغییرات فیزیکی بعد از زایمان، استرس و بی خوابی شبانه از جمله مواردی است که بیشتر مادران را تحت فشار قرار می‌دهد بنابراین در این دوران نقش حمایتی خانواده و اطرافیان می‌تواند به میزان قابل توجهی، بروز افسردگی بعد از زایمان را کاهش دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از دیگر نشانه‌های بسیار خطرناک افسردگی بعد از زایمان را توهم ذکر کرد و گفت: در برخی موارد مادران صداهایی را می‌شنوند یا مدام هذیان می‌گویند و یا در مواردی ارتباط خود را با واقعیت از دست می‌دهند این نشانه‌ها، از جمله علامت‌های شدید افسردگی در مادران پس از زایمان است.

وی درمان‌های دارویی و روان درمانی را از جمله درمان‌های مؤثر و اثر بخش، در افسردگی بعد از زایمان ذکر کرد و افزود: درمانی که بعد از بارداری به آن احتیاج دارید بستگی به شدت افسردگی پس از زایمان دارد، پزشک و مراقب بهداشت می‌توانند مشورت‌های مناسبی بدهند که چه نوع کمکی ضرورت دارد.

عباسی افزود: برای افسردگی‌های شدید تر، ممکن است که به دارو، همراه و یا بدون گفتار درمانی نیاز باشد، پزشک شما می‌تواند شما را از این درمان‌ها آگاه کند.

متخصص روانشناسی بالینی توصیه کرد: اگر نمی‌توانید از خود و یا کودک خود مراقبت کنید یا اگر می‌خواهید به خود آسیب برسانید، باید فوراً با پزشک خود مشورت کنیدبنابراین از تشخیص مریضی نترسید چرا که بسیاری از زنانی که افسردگی پس از زایمان دارند با گذر زمان و مشورت با پزشک بهتر خواهد شد، همسرتان، دوستان و یا خانواده می‌توانند مفید و کمک حال باشند اگر بدانند که مشکل چیست.