نگار خلیلی، پایگاه خبری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ داروسازی می‌گوید: به بیماران بی‌شماری کمک کرده‌ام تا بفهمند به‌طور دقیق چه دارویی را برای چه بیماری مصرف می‌کنند. برخی تعجب کردند که چرا در وهله اول این دارو برای آنان تجویز شده است، یا به کمک نیاز دارند تا بین داروهایی با نام‌هایی که به‌نظر می‌رسد به‌طور کامل بی‌معنی هستند، تفاوت قائل شوند اما یک نظم و منطقی برای نام دارو وجود دارد. همه داروهای تجویز شده از یک نامگذاری استاندارد پیروی می‌کنند که توضیح می‌دهد دارو از چه چیزی ساخته شده و چگونه عمل می‌کند.
چه کسی داروها را نامگذاری می‌کند؟
داروها هم نام تجاری یا انحصاری و هم نام عمومی دارند که غیر انحصاری است.
تا زمانی که یک ترکیب دارویی دارای علامت تجاری نباشد، شرکت‌های دارویی برای داروهایی که می‌فروشند، یک نام تجاری اختصاصی انتخاب می‌کنند. به‌طور معمول نام تجاری مربوط به شرایطی است که دارو برای درمان در نظر گرفته شده است و یادآوری آن برای ارائه‌دهندگان و بیماران آسان است اما از یک دستورالعمل نامگذاری استاندارد پیروی نمی‌کند. به‌عنوان مثال، داروی لوپرسور( Lopressor) به کاهش فشار خون کمک می‌کند.
از سوی دیگر، نام‌های داروهای ژنریک همگی از یک نامگذاری استاندارد پیروی می‌کنند که به ارائه‌دهندگان پزشکی و محققان کمک می‌کند تا دارو را راحت‌تر شناسایی و طبقه‌بندی کنند. برای مثال لوپرسور دارای نام عمومی متوپرولول تارتارات است. شورای اسامی مصوب ایالات‌متحده، متشکل از نمایندگانی از سازمان غذا و دارو، انجمن پزشکی آمریکا، داروسازی ایالات‌متحده و انجمن داروسازان آمریکا، با سازمان بهداشت جهانی همکاری می‌کنند تا نام‌های غیراختصاصی بین‌المللی(INN) را به ترکیبات دارویی اختصاص دهند. سازمان‌های مشابه در سطح بین‌المللی نیز وجود دارند.
فرآیند نامگذاری شناخته شده در سطح جهانی، ترفند نامگذاری گیج‌کننده را قابل کنترل‌تر می‌کند. این امر به جامعه پزشکی کمک می‌کند تا با ارائه یک نام استاندارد و منحصر به‌فرد که منعکس‌کننده هر ماده فعال در دارو باشد، به‌راحتی داروهای جدید تأیید شده را بیاموزد و طبقه‌بندی کند وخطاهای تجویز را کاهش دهد.
به‌عنوان مثال، چندین داروی دیابت نوع ۲ در یک دسته قرار می‌گیرند که آگونیست‌های گیرنده پپتید-۱ شبه گلوکاگون (GLP-۱) نامیده می‌شوند. اگرچه همه داروهای این دسته دارای نام‌های تجاری متفاوتی هستند اما هر یک از نسخه‌های عمومی به پسوند «-تاید» ختم می‌شود. این مورد به ارائه‌دهندگان سلامت کمک می‌کند تا تمام داروهایی را که متعلق به این دسته دارویی هستند شناسایی کنند. چند نمونه عبارتند از بیتا (اگزناتاید)، ترولیسیتی (دولاگلوتاید) و ویکتوزا (لیراگلوتاید).
نام داروهای ژنریک چگونه تعیین می‌شود؟
فرآیند نامگذاری زمانی شروع می‌شود که یک شرکت دارویی درخواستی را با نام ژنریک پیشنهادی (معادل یک محصول با نام تجاری، در دوز، قدرت، مسیر مدیریت، کیفیت، عملکرد و استفاده مورد نظر است) به شورای اسامی مصوب ایالات‌متحده ارائه کند. این شورا هنگام ارزیابی یک نام، چندین عامل را در نظر می‌گیرد، مانند اینکه آیا به نحوه عملکرد دارو مربوط می‌شود، چقدر قابل ترجمه به زبان‌های دیگر است و آیا بیان آن آسان خواهد بود یا خیر. به‌طور کلی، نام باید ساده باشد، کمتر از چهار هجا و نباید به‌راحتی با سایر داروهای ژنریک موجود اشتباه گرفته شود.
هنگامی که یک نام توسط شورای اسامی مصوب و شرکت دارو مورد توافق قرار گرفت به گروه متخصص نام‌های غیراختصاصی بین‌المللی پیشنهاد می‌شود. این گروه تخصصی که توسط سازمان بهداشت جهانی حمایت می‌شود، متشکل از متخصصان جهانی است که نماینده علوم دارویی، شیمیایی، داروشناسی و بیوشیمیایی هستند. آنان ممکن است نام پیشنهادی را بپذیرند یا جایگزینی را پیشنهاد کنند. هنگامی که شرکت دارو، شورای اسامی مصوب و گروه متخصص INN در مورد یک نام به توافق رسیدند، آن را به مدت چهار ماه در مجله اطلاعات دارویی سازمان بهداشت جهانی برای نظرات یا اعتراضات عمومی قبل از پذیرش نهایی قرار می‌دهند.
اسم داروی ژنریک متشکل از چیست؟
نام‌های عمومی از یک سیستم پیشوند-میانوند-ریشه پیروی می‌کنند. پیشوند کمک می‌کند تا یک دارو را از داروهای دیگر در همان دسته تشخیص دهید. میانوند که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، دارو را بیشتر به بخش‌های فرعی طبقه‌بندی می‌کند. ریشه در انتهای نام، نشان‌دهنده عملکرد دارو است و جایگاه آن را در ترفند نامگذاری نشان می‌دهد.
ریشه‌ها از یک یا دو هجا تشکیل شده که اثرات بیولوژیکی دارو همچنین کیفیت و ساختار فیزیکی و شیمیایی آن را توصیف می‌کنند. داروهایی با ریشه یکسان در ویژگی‌هایی مانند شرایط درمان و نحوه عملکردشان در بدن مشترک هستند. سازمان بهداشت جهانی یک کتاب بنیادی به‌روزرسانی شده را منتشر می‌کند تا همه چیز را تحت کنترل داشته باشد.
به‌عنوان مثال، ریشه «-پرازول» نشان می‌دهد که این دارو از نظر شیمیایی با دسته ترکیباتی به‌نام بنزیمیدازول‌ها مرتبط است که عملکردهای مشابهی دارند. در نتیجه، داروهایی مانند لانسوپرازول (پریواسید)، اسومپرازول (نکسیوم) و امپرازول (پریلوسک) همه اسید ریفلاکس، زخم‌ها و سوزش قلب را درمان می‌کنند. پیشوند «ای» از اسومپرازول آن را از امپرازول متمایز می‌کند که دارای ساختار شیمیایی کمی متفاوت است.
نمونه بارز دیگر داروهایی است که از ریشه «استات» استفاده می‌کنند و این به معنی مهار کننده‌های آنزیم است. آتورواستاتین (لیپیتور)، رزوواستاتین (کرستور) و سیمواستاتین (زوکور) همگی به همان دسته مهار کننده‌هایی تعلق دارند که یک آنزیم کلیدی را در فرآیند تولید کلسترول بدن مسدود می‌کنند. در نتیجه، از این «استاتین» کاهش دهنده کلسترول برای پیشگیری از شرایط قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته مغزی استفاده می‌شود.
برخی از داروهای عمومی ممکن است با اهداف مختلفی در بدن کار کنند و برای شرایط مختلف مورد استفاده قرار گیرند. به‌عنوان مثال، داروهای با ریشه «-افیل»، مانند تادالافیل (سیالیس)، سیدنافیل (ویاگرا) و واردنافیل (لویترا) متعلق به یک دسته از داروهایی هستند که عضله را شل و رگ‌های خونی را گشاد می‌کنند و می‌توان از آنها برای درمان فشار خون شریانی ریوی، نوع خاصی از فشار خون بالا که بر شریان‌های قلب و ریه‌ها تأثیر می‌گذارد، استفاده کرد.
علاوه بر این، دستورالعمل‌های نامگذاری به‌طور دقیق تنظیم نشده‌اند، شورای نام‌های مصوب ایالات‌متحده پیش‌بینی می‌کند که با کشف، توسعه و عرضه مواد جدیدتر و پیچیده‌تر، اسامی تغییر خواهند کرد.
به‌عنوان مثال، افزایش تعداد داروهای تولید شده با نمک‌ها و استرهای مختلف منجر به استفاده از یک فرآیند نامگذاری اصلاح شده برای آمیختن قسمت‌های غیر فعال ترکیب، شده است.
همانطور که می‌توانید حدس بزنید، برای ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ماه‌ها و سال‌های بی‌شماری طول می‌کشد تا این فرآیند نامگذاری را یاد بگیرند و بفهمند. به ما دانش مربوط به هر ساختار شیمیایی و نحوه عملکرد آن آموزش داده می‌شود تا یادگیری قوانین ترفند نامگذاری آسان‌تر شود اما برای کسانی بدون پیش زمینه‌ای در شیمی و زیست شناسی، این کار می‌تواند مانند خواندن یک زبان خارجی باشد.
منابع متعددی وجود دارد که می‌تواند به شما کمک کند تا ترفند نامگذاری دارو را یاد بگیرید. اگر در مورد نحوه عملکرد دارو یا استفاده از آن سؤالی دارید از ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا داروساز خود به‌صورت حضوری یا تلفنی بپرسید.