به گزارش پایگاه خبری دانا محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در پنجمین دوره مدرسه پارلمانی با موضوع «جایگاه، ساختار و کارکرد کمیسیون اصل نودم قانون اساسی در افق کارکرد نظارتی مجلس» که به همت مرکز تحقیقات اسلامی قوه مقننه و کمیسیون اصل نودم قانون اساسی در مجلس شورای اسلامی برگزار شد، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه و میلاد امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل عباس (ع)، گفت: خوشحالم که این توفیق نصیب بنده شد و این فرصت را یافتم تا دقایقی در محضر شما باشیم که به تعبیر رهبر معظم انقلاب، نمونه‌ای از جلسات حلقه‌های میانی در ساختار نظام جمهوری اسلامی است.
حضرت امام (ره) نگران آینده دور انقلاب در حوزه مسائل اقتصادی بودند
رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: متأسفانه چنین جلساتی که برگزار می‌شود یا درِ گوشی است و یا بسیار مفصل و عمومی است و جنبه‌های تبلیغی دارد که البته به جای خود ارزشمند است. جلسات از این جنس که با یکدیگر گفتگو کرده و سر موضوعات بحث کنیم باید ادامه یابد و خروجی این جلسات نباید در گوشه‌ای خاک بخورد.
وی افزود: حضرت امام (ره) در نشستی با اصناف اصفهان در قم به حوزه اقتصاد تأکید و به کارخانه داران و تولیدکنندگان می‌فرمایند به کارگران رسیدگی شود. ایشان می‌گویند اگر شما به دنبال کالا هستید و منفعت می‌خواهید، کارگران قانع هستند و با راضی کردن آنها ثمره مادی و معنوی دریافت می‌کنید. بعد از آن تذکر مهمی برای اقتصاد داده و گفته اند من نگران آینده دور انقلاب در حوزه مسائل اقتصادی هستم.
قالیباف در ادامه با بیان اینکه فهم از این صحبت امام (ره) این است که بحث یک ماه ویکی دو سال نیست بلکه بحث دهه‌های آینده است، عنوان کرد: توصیه ایشان به اصناف و کارخانه داران اصفهان است که از هم اکنون برای اقتصاد چاره اندیشی کنید که اگر این مسائل حل نشود و مردم گرفتار آن باشند، مردم از انقلاب و اسلام گذر کرده و رد می‌شوند. ایشان می‌فرمایند اگر دیدید این شرایط پیش آمد و مردم از اسلام و انقلاب گذر نکردند تنها یک دلیل دارد و آن این است که خداوند به خاطر امام حسین (ع) به ما رحمی کند.
بخش عمده اقتصاد کشور خصولتی است
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان بر همین اساس تصریح کرد: اگر می‌خواهیم شرع و عقل را در اداره کشور رعایت کنیم، حضرت امام (ره) با صراحت در این خصوص فرموده اند دولت‌ها حق دخالت در اموری که مردم می‌توانند انجام دهند را ندارند و در حوزه اقتصاد می‌فرمایند شرعا حق ندارند. اکنون سوال این است که ما کدام یک از اینها، شرع، عقل یا قانون را رعایت می‌کنیم؟
قالیباف در ادامه این نشست با بیان اینکه امروز ۸۰ درصد اقتصاد ما دولتی است، عنوان کرد: ای کاش واقعاً دولتی بود اما بخش قابل توجهی از اقتصاد ما خصولتی است که بسیار مشکلات ما را افزایش می‌دهد. جاهایی که خواسته ایم اقتصاد را به محرومان داده و مردمی سازی کنیم، بسیار بد عمل کرده ایم.
بقای انقلاب اسلامی بدون حضور مردم زیر سوال است
رئیس قوه مقننه با اشاره به تاریخ ۴۴ ساله انقلاب و تجربه این دوران عنوان کرد: اگر کار موفقی را بدون حضور مردم در این دوره سراغ دارید بگویید. هر کجا اقدام افتخارآمیزی داشتیم جایی بوده که مردم به میدان آمده‌اند و جایی که خطی روی مردم کشیده و آنها را ندیدیم، هزینه‌ها کرده و تلاش‌ها کرده ایم اما هیچ خروجی نداشته ایم و این تجربه ما است.
وی همچنین با بیان اینکه باور ما این است که بقای این انقلاب بدون حضور مردم زیر سوال است، بیان داشت: تداوم انقلاب و استحکام نظام جمهوری اسلامی به عنوان یک نظام سیاسی برخاسته از اصل مترقی ولایت فقیه و اسلام سیاسی که حضرت امام (ره) آن را برخاسته از فقه پویا پایه گذاری کردند، بدون توجه به مردم امکان پذیر نیست.
نباید روش‌های پیشنهادی اجرایی در حوزه حکمرانی که بر مردم مبتنی نیست را بپذیریم
قالیباف با اشاره به تجربیات خود در حوزه کاری ابراز داشت: در حوزه کاری و حکمرانی اگر روشی برای اجرا پیشنهاد می‌شود که مبتنی بر مردم نباشد، نباید آن پیشنهاد را پذیرفته و اجازه آغاز کار بر اساس آن را بدهیم. زمانی که از مردم صحبت می‌کنیم باید همه مردم به معنای همه اقشار از نخبگان تا پایین‌ترین سطح دیده شده و بدانیم هر کسی در جای خود نقش کلیدی دارد. نباید بگوییم صرفاً با نخبگان، جوانان و آقایان کار داریم بلکه با همه به لحاظ سنی، جنسیتی و تخصص کار داریم و جامعه به همه اینها نیازمند است.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با بیان اینکه ما پیش از انقلاب تجربه چنین نوع حکمرانی با تشکیلات یک حکومت اسلامی به این شکل را نداشته ایم، گفت: یکی از نعمت‌هایی که ما به آن توجه نمی‌کنیم این است که خداوند عمر ما را در این مقطع از زمان قرار داده و زمانی به دنیا پا گذاشته و تنفس می‌کنیم که در سایه یک نظام اسلامی به جای یک نظام طاغوتی هستیم که باید شکر آن را به جای بیاوریم و مهم‌ترین شرط این شکرگذاری این است که حکمرانی این نظام را به صورت کارآمد درآوریم.
کوتاهی، نقص و کم‌کاری‌های جدی در حوزه حکمت نظری و حکمت عملی داریم
وی در ادامه یادآور شد: به جرأت می گویم حداقل از ابتدای دهه ۷۰ یعنی حدود ۳ دهه هر کجا فرصت پیدا کردم صحبت کنم به این موضوع تأکید کردم که حداقل یک کار را باید انجام دهیم که آن کارآمدی دین در اداره جامعه است و این بزرگ‌ترین تبلیغ، اثرگذاری و وفاداری به خون شهدا، امام شهدا و اهل بیت (ع) است و اگر نتوانیم این کار را کنیم بیشترین ظلم را کرده ایم.
قالیباف همچنین با یادآوری این مطلب که امروز در حکمت نظری و حکمت عملی کوتاهی‌ها، نقص‌ها و کم کاری‌های جدی داریم، عنوان کرد: آیا امروز بعد از ۴۴ سال نباید یک نظریه غالب که مبنای همه تصمیم گیری هایمان در دولت در حوزه اقتصاد، فرهنگ و سایر حوزه‌ها باشد، داشته باشیم تا دچار مشکلات و آسیب‌های فعلی با وجود ظرفیت‌هایی که داریم نشویم که ظرفیت‌ها از دست نرود و فرصت سوزی نشود؟!
رئیس مجلس در ادامه با بیان اینکه در جاهایی باورمان در حوزه سنت‌های الهی تردیدآمیز می‌شود اظهار داشت: هرگاه اسلام ایستاد، در برابر آن احزاب نیز محکم ایستاده و همواره مؤمنان در اقلیت بودند و سنت الهی نیز این است که خداوند به اقلیت پیروزی را می‌دهد که البته با سختی و مشقت همراه است. ما باید این را باور کنیم و دوران دفاع مقدس نیز مصداق روشن آن است. پیامبران نیز در دوران خود همین گونه بوده اند و عموماً مردم عادی، مستضعفان و محرومان اطراف پیامبران جمع می‌شدند و این ثروتمندان نبودند که از آنها حمایت کنند.
زمانی یک دانشگاه و نهاد پژوهشی مؤثر است که ارتباط خود را با جامعه برقرار کند
وی در ادامه با بیان اینکه متأسفانه امروز بخش‌های دولتی برای خود کار می‌کنند و دانشگاه‌ها نیز برای خود کار می‌کنند، افزود: دانشگاهی آثار مثبتی دارد و استاد، دانشجو و جامعه از آن منفعت می‌برند که با مردم و کار تخصصی خود در جامعه به صورت مستقیم وصل شده است.
رئیس مجلس در ادامه تصریح کرد: دانشکده‌ای که اینگونه است از همان مقطع کارشناسی، دانشجویان خود را به گونه‌آب توانمند می‌کند که از همانجا هم شغل دارند و هم در جامعه مؤثر هستند و استاد آن نیز مؤثر، مفید و باسواد است. در حوزه پتروشیمی، راه آهن، مکانیک و هوافضا دانشگاه‌های متعددی وجود دارد که باید دید کدام موفق و کدام ناموفق است. ما تجربه کرده ایم زمانی که ارتباط یک نهاد پژوهشی با جامعه برقرار شود، بسیار مؤثر است البته نباید انتظار داشت همان ابتدا یک پروژه قابل توجهی از سوی آن شکل بگیرد.
حکمرانی صحیح حاصل تشخیص علمی و تصمیم سیاسی است
قالیباف ادامه داد: زمانی که در نیروی هوایی بودم، وقتی تحقیقاتی انجام می‌شد صرفاً در جمع محدودی بود و هرگاه می‌خواست این جمع باز شود، به دلایل متعدد جلوی آن گرفته می‌شد. این در حالی است که تحول عظیم جایی اتفاق افتاد که متخصصان جوان درگیر آن شدند و باعث شد امروز جز ۵ قدرت برتر دنیا در حوزه موشکی و هوافضا در ابعاد مختلف خودش باشیم. این اتفاق از زمانی افتاد که حلقه بسته، شکست و باز شد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با اشاره به زمان حضور خود در ناجا عنوان کرد: آن زمان این سوال برای من مطرح بود که پلیس اسلامی چیست؟ مشخصات این پلیس باید ارائه می‌شد تا آن را به عنوان زیربنا قرار دهیم. البته باید گفت هیچ چیزی در این خصوص دست من را نگرفت تا ببینیم مبنای یک پلیس اسلامی چیست چرا که باید بر مبنای نتیجه کارهای علمی و تخصصی تعریف می‌شد.
وی در ادامه با بیان اینکه برای حکمرانی و اداره جامعه، باید تشخیص علمی و تصمیم سیاسی یکدیگر را ملاقات کنند، یادآور شد: تشخیص علمی مهم است. وقتی از مدیریت اسلامی و غیراسلامی صحبت می‌کنیم یعنی مدیریت اسلامی باید به صورت دقیق تدوین شود که بر اساس آن شایسته سالاری، شایسته گزینی و شایسته پروری شکل بگیرد.
حق نداریم تصمیمی در حوزه اقتصاد بگیریم که مردم در آن حضور ندارند
قالیباف در ادامه با بازگشت به صحبت پیشین خود بیان کرد: اگرچه آن زمان مبنای پلیس اسلامی را دریافت نکردم اما تجربه کردم پلیس بدون مردم نمی‌شود لذا نخستین کاری که کردم که گفته می‌شد جز محالات است، این بود که کار را بر ۱۱۰ متمرکز کردم. اگرچه این اقدام یک هوشمندسازی بود اما در قالب عملیاتی به آن نگاه نکردم بلکه قصد داشتم حضور مردم در کلانتری‌ها کم شده و روال کار تسریع شود لذا مردم ۱۳ ماه بعد از حضور بنده در ناجا توانستند از طریق ۱۱۰ مسائل خود را مطرح کنند و همین همه موضوعات را تغییر داد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: از این رو می گویم امروز حق نداریم در حوزه اقتصاد تصمیمی بگیریم که مردم در آن حضور ندارند و باید آن را کنار بگذاریم، هرچند آن طرح، بهترین باشد. باید نظریه دولت را درست تدوین کنیم و این فقط در نظریه اقتصادی نیست بلکه در همه جای آن است.
وی در ادامه با اشاره به کلام حضرت آقا در سال ۹۶ که فرمودند اگر مردم به صندوق رأی پشت کنند، مصیبت بزرگی برای کشور است، عنوان کرد: ایشان رأی مردم را حق الناس دانسته و معتقدند این رأی به نظام مشروعیت می‌دهد. ما صرفاً به دنبال رأی مردم نیستیم بلکه اساس حکومت برای مردم است، مردم حق نظارت دارند و برای همین منظور نیز همان زمان سامانه ۱۹۷ را در ناجا پدید آوردیم.
ما در خانه ملت باید حنجره مردم باشیم / کمیسیون اصل نود، دریافت گزارش‌های مردمی را ساماندهی دقیق کند
قالیباف در ادامه تأکید کرد: از آقای پژمان فر می‌خواهم به گزارش‌های مردمی رسیدگی شده و این موضوع ساماندهی دقیق شود که بخشی از نظارت مردمی است. مجلس، خانه ملت است و ما اساساً باید حنجره مردم باشیم که اگر غیر این را انجام دهیم بی انصافی کرده ایم.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان در ادامه با انتقاد از اینکه تصور می‌کنیم برای انجام هر کاری نیازمند اختیار و پول هستیم، گفت: اگر دیدید هر مدیری در هر کجا که مشغول شد، پول و اختیار مطالبه کرد باید مطمئن باشید این فرد عرضه ندارد و اگر اینها را هم به او بدهید از بین می‌برد. کسی که کاربلد باشد و کار مبتنی بر مردم انجام دهد به پول و اختیار نیاز ندارد و اگر کار را با مردم شروع کند، دو گوهر پول و اختیار در آن به خودی خود وجود دارد.
آشنایی مردم با حق و حقوق خود نخستین گام آگاهی‌بخشی به مردم در حوزه حکمرانی
قالیباف در ادامه با تأکید بر اینکه باید بدانیم مردم را از ابتدا درباره کدام موضوع آگاه کنیم، خاطرنشان کرد: اولین چیزی که در آگاهی بخشی به مردم در حوزه حکمرانی مهم است، این است که مردم به حق و حقوق خود آشنا باشند و بدانند باید از چه کسی مطالبه کنند. هر کسی حق خود را خوب شناخت، ناگزیر است در نقطه مقابل وظیفه خود را نیز بشناسند یعنی می فهمد که چه چیزی را نباید مطالبه کند. اما گاهی برعکس عمل می‌کنیم و اول وظیفه را می‌گوئیم اما اگر اول حق مردم را بگوییم ناخودآگاه وظایف خود و چیزهایی که نباید مطالبه کنند را نیز خواهند شناخت.
رئیس قوه مقننه در ادامه اولین خروجی این آگاهی بخشی را بازگشت بزرگ‌ترین سرمایه اجتماعی به نام اعتماد دانست و افزود: با این اقدام، اتفاقی نمی‌افتد که زمانی برسد دولت به مردم و مردم به دولت به معنای عام اعتماد نداشته باشند. اتفاق بزرگ دیگری که در جریان این اعتماد رخ می‌دهد نیز این است که مشارکت معناداری به معنای حضور مردم در همه ابعاد، سنین و شقوق نیاز جامعه اتفاق می‌افتد و اگر این مشارکت رخ دهد خروجی آن حتماً عدالت و پیشرفت در آن جامعه خواهد بود لذا باید این مسائل را تنظیم کرده و پیش ببریم اما متأسفانه اینگونه رفتار نمی‌کنیم.
قدرت حل مسأله را داریم اما گره کار از ضعف، ناتوانی و بی انضباطی باقی مانده است
وی در ادامه با بیان اینکه امروز به گونه‌ای عمل کرده ایم که با صراحت می گویم نتیجه آن این شده که در برخی جاها قدرت حل مسأله را از دست داده و مشکل را از نقطه‌ای به نقطه دیگر برده ایم، عنوان کرد: ما در کشور قدرت حل مسأله داریم اما از ضعف، ناتوانی، ندانم کاری، گاهی از بی انضباطی و بی تقوایی این نتیجه به وجود آمده که گره‌های کاری مانده است. علم بدون اخلاق و اخلاق بدون علم، جامعه را متوازن، متعادل و مبتنی بر عدالت پیش نمی‌برد. مثلاً علم که به دست آمریکایی‌ها و صهیونیست‌ها بیفتد با یک بمب همه را می کشند.
قالیباف در ادامه با تأکید بر اینکه حوزه و دانشگاه باید با همکاری هم این موضوع را به تمام معنا پیش ببرند، اظهار داشت: بزرگان ما از ابتدای انقلاب بر وحدت حوزه و دانشگاه تأکید کرده اند اما صرفاً به خاطر یک تفکر سیاسی از این موضوعات دوری کرده ایم لذا اگر حکمرانی را اصلاح نکنیم تردید نکنید که از خود بازتولیدهایی خواهد داشت که نهاد مقدس جمهوری اسلامی که برخاسته از نظریه ولایت فقیه است آسیب می بیند. اگر جمهوری اسلامی آسیب ببیند، نظریه ولایت فقیه آسیب می بیند و اگر کارکرد ما در حوزه حکمرانی به درستی انجام شود روز به روز نهاد جمهوری اسلامی تقویت شده و این نظریه بیشتر خود را نشان می‌دهد.
رئیس نهاد قانونگذاری کشورمان ادامه داد: امروز گام اول این است که حداقل در خدمات عمومی گام برداریم که در جاهایی گام‌های خوبی برداشتیم اما دشمن به گونه‌ای تبلیغ می‌کند که نقاط قوت ما را نیز تبدیل به نقطه ضعف می‌کند چرا که در جاهایی ضعف‌هایی از خود نشان داده ایم که دائماً این ضعف‌ها را شبیه سازی و تکرار می‌کند.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه تشکیلات حاضر، به عنوان حلقه‌های میانی که مد نظر حضرت آقا است باید نوک پیکان را به سمت اصلاح ساختار دولت و سمت دیگر را به سمت مردم برده و آنجا را شکل دهد، بیان داشت: از این رو ارزش این نشست‌ها را باید قدر دانسته و بستر آن را فراهم کرده و توسعه داد البته زمان هم برای ما بسیار مهم و اساسی است و مطمئن باشید نگرانی دشمن نیز از ما در همین پیشرفت علمی و وحدت مردم است.
قالیباف با بیان اینکه قدرت ما به قلب مردم است که اگر قلب مردم با ما تپید کار ما درست می‌شود و اگر نتپید کار ما خراب می‌شود، ابراز داشت: در راهپیمایی ۲۲ بهمن دیدید که بعد از ۳ سال که راهپیمایی برگزار شد، مردم چگونه با شکوه حاضر شدند که نشان می‌دهد چقدر امام (ره) و انقلاب را دوست دارند اما وقتی مسئولان را می‌دیدند انتقاد می‌کردند.
وی ادامه داد: من در ۲۲ بهمن امسال در دمای منفی ۸ درجه در تبریز حضور داشتم؛ مردم از ساعات ابتدایی صبح بودند و تا آخر سخنرانی نیز جمعیت حضور داشت لذا مردم انقلاب را دوست دارند اما از مسئولان انتقاد دارند که باید از طریق همین نشست‌ها در حلقه‌های میانی آنها را بررسی و پیگیری و برطرف کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: چندین سال است حضرت آقا طی جلساتی با خواص، درباره این نشست‌های حلقه‌های میانی تأکید کرده اند که امیدوارم این عَلَمی که برداشته اید را محکم جلو ببرید.
قالیباف رئیس مجلس در پایان این مراسم به همراه نصرالله پژمان فر رئیس کمیسیون اصل نودم قانون اساسی، حاجی بابایی رئیس کمیسیون برنامه و بودجه، علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل نود و عطاالله رفیعی آتانی رئیس مرکز تحقیقات اسلامی از کتاب تعامل شرع و قانون و تأثیر آن بر نظام قانونگذاری، نوشته محمد رجبی از نخبگان این مرکز تحقیقاتی رونمایی به عمل آورد.