محمد شیرزاده، پایگاه خبری دانا، سرویس سبک زندگی؛ لجبازی در کارهای مختلف حتی در موقعيتهای خاص یا مشابه موضوعی فراگير در کودکان است. بیشتر والدین در مقابل لجبازی کودک در دوره‌های مختلف زندگی او که به اشکال مختلف دیده می‌شود به مشکلات جدی برمی‌خورند و گاهی اوقات به درماندگی می‌رسند.

جالب است بدانید کارشناسان علوم تربيتی لجبازی را خصلتی طبيعی و ضروری در انسان می‌دانند که از تمایل کودک به کسب درجاتی از استقلال شخصيتی ناشی می‌شود و باید پذیرفته و کنترل شود.

مثلاً از یک سالگی می‌توان غذا خوردن کودک و از یک سنی به بعد، دستشویی رفتنش را به خودش واگذار کرد. اما اگر این استقلال را نپذیریم، موجب لجبازی و تنش بین ما و کودکمان می‌شود.

مثلاً اگر دستشویی رفتن بچه‌ها مسئله ماست، یک مدت این موضوع را به او تذکر ندهیم حتی اگر لباسش خیس شود. بلکه به او بگوییم، یک سبد این جا گذاشتم اگر دیدی لباست کثیف شد، در این سبد قرار بده، شما دیگر دختر بزرگی شدی و دستشویی رفتنت از این به بعد با خودت است.

باید دقت داشت که لجبازی نکردن کودک در هيچ زمينه ای می‌تواند نشانه یک عارضه حاد روانی باشد که باید برای درمانش اقدام عاجل کرد. در مقابل٬ لجبازی شدید و کنترل نشده نيز از رفتارهای نامناسب پدر و مادرها حکایت دارد. در حقيقت لجبازی مهارگسيخته نتيجه رفتارهای والدین و شرایط محيطی است که کودک را به لجبازی بيشتر وادار می‌سازد. اگر کودکی لجبازی را از حد می‌گذراند باید ریشه این رفتار را در نحوه برخورد والدین و اطرافيان و تنبيه‌ها و تشویق‌های آنان جستجو کرد.

کودکان لجباز بیشتر رفتارهایی همچون چیغ و داد زدن و کوبیدن پا بر زمین بخصوص در محیط خارج از منزل برای قانع کردن پدر و مادر از خود نشان می دهند. رفتارهای توام با خشم یکی از نشانه های شایع در کودکان لجباز است که با رشد کودک همراه با رفتارهایی همچون نافرمانی نیز می شود.

شروع لجبازی كودكان معمولا پس از یک سالگی بوده و در حدود سه سالگی به اوج خود می رسد بطوری که اگر والدین نحوه صحیح برخورد با لجبازی در کودکان را در پیش نگیرند با مشکلات زیادی در تربیت فرزند خود روبرو می شوند.

به فرزندتان کمک کنید اما با او وارد تنش نشوید

متخصصان می گویند در فرآیند رشد کودک ما باید به او اجازه بدهیم که این مراحل را با لذت سپری کند. شاید کمی سخت باشد، اما خیلی زود عادت می‌کنید که به جای عصبانی شدن از ریخت و پاش‌های او کمی با او همکاری کنید. در واقع هرچه فرزندتان بیشتر استقلال داشته باشد و به تنهایی کارهایش را انجام دهد لذت بیشتری خواهد برد و نکته دیگر اینکه اگر در تمام این مراحل شما در کنار او باشید او امنیت بیشتری احساس خواهد کرد. مثلا اگر هنگام غذا خوردن یکی از اعضای خانه در کنار او باشد و با او غذا بخورد بهتر است چون کودک با تقلید از دیگران زودتر و بهتر این گونه مهارت‌ها را یاد می‌گیرد.

یکی دیگر از مراحلی که کودک می‌خواهد در آن استقلال داشته باشد لباس پوشیدن است. این مرحله اغلب طولانی‌تر و سخت‌تر از مراحل دیگر است پس باید صبر بیشتری داشته باشید. چون کودک می‌خواهد لباسش را خودش بپوشد و اغلب هم موفق نمی‌شود و همین موضوع هم خودش و هم والدین را خسته و کلافه می‌کند، اما باید تحمل کرد تا کودک فرصت یادگیری بیشتری داشته باشد و کم‌کم یاد بگیرد کارهایش را خودش انجام دهد.

بهترین رفتار برای مواجهه با کودک لجباز چیست؟

لجبازی کودک می تواند به دلیل امتناع طبيعی وی از درخواست های مکرر و آمرانه والدین باشد که براساس استقلال شخصيتی صورت می‌گيرد. برخی امتناعها نيز دلایل مشخص جسمی و روانی دارد.

به عقیده متخصصان این حوزه کودک باید حق انتخاب داشته باشد و این انتخاب فقط به لباس٬ وسایل شخصی و... محدود نمی شود. هر کودکی با توجه به سن و ميزان درکش به درجه‌ای از استقلال شخصيتی و اعمال نظراتش در انتخابهای گوناگون تمایل دارد.

باید بدانید کودکان از طریق لجبازی و پافشاری بر آنچه می‌خواهند شخصيت خود به عنوان یک فرد مستقل را می‌سازند و تقویت می‌کنند. والدین باید به رفتارهای متعارف کودکان برای مثال هنگام امتناع از خوردن یک نوع غذا٬ انجام ندادن برخی امور روزمره مانند تعویض لباس یا نظافت شخصی و... احترام بگذارند و در صورت ضرورت به جای برخورد سخت و احتمالا مقابله به مثل کودک را متقاعد کنند٬ ناز او را بکشند٬ دليلش را برای امتناع جویا شوند٬ اگر مشکلی هست برطرف کنند و در نهایت از موقعيتی که کودک در آن به لجبازی می‌پردازد برای ایجاد ارتباط عاطفی و کلامی قویتر با وی استفاده کنند.

گاهی کودک به دليل استفاده از انواع تنقلات چرب و شور اشتها ندارد و غذا نخوردن را به دستاویزی برای لجبازی و تاثيرگذاری بر والدین به کار می‌گيرد. بدغذایی مشکلی رایج ميان کودکان امروزی است و بسياری از والدین آن را به لجبازی و ناسازگاری کودک برای همراهی در غذا خوردن با خانواده یا والدین نسبت می‌دهند. در حالی که مهمترین دليل بروز بدغذایی بیاشتهایی ناشی از مصرف تنقلات به مقدار زیاد یا در زمان نامناسب برای مثال ساعتی پيش از وعده اصلی غذایی است.

 والدین هم باید فقط او را تشویق کرده و خونسردی خود را حفظ کنند. پدر و مادر به هیچ وجه نباید با کودک لجبازی کنند، چون به این ترتیب ‌او هم لجبازی را یاد می‌گیرد. شاید کودک بخواهد در مورد انتخاب لباسش هم نظر دهد، زیرا می‌خواهد روی کارهایش کنترل بیشتری داشته باشد. پس به‌ خواسته‌اش احترام بگذارید. سعی کنید صبح‌ها زودتر از خواب بیدار شوید تا وقت بیشتری داشته باشید که به فرزندتان اختصاص دهید. البته درست است که شما خیلی سریع‌تر می‌توانید لباس او را بپوشانید. ولی فراموش نکنید در این صورت او هرگز این مهارت را فرا نمی‌گیرد.