به گزارش پایگاه خبری دانا امروز ۱۷ آذر برابر با ۸ دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۱۳۰۶ - افتادن گیلان به دست مغولها

۸۵ سال پس آغاز حمله چنگیزخان مغول به ایران، گیلان هم هشتم دسامبر سال ۱۳۰۶ میلادی به دست ایلخان وقت (حاکمران مغول بر ایران) افتاد و آسیب فراوان دید. مغولان هم بمانند عرب قادر به عبور از کوههای البرز و حمله به گیلان و مازندران پوشیده از جنگل نبودند که مردمی عمیقا میهندوست و وفادار به ایران داشته اند. گیلان در زمان سلطان محمد خدابنده که سلطانیه زنجان پایتخت او فاصله زیادی از گیلان نداشت تصرف و غارت شد. مغولان در چند منقطه گیلان نیز دست به کشتار مردم زدند.

۹۸۴ ق - مرگ شاه طهماسب اول و جلوس شاه اسماعیل دوم به سلطنت صفوی

شاه طهماسب صفوی از یازده سالگی به پادشاهی ایران رسیده بود. او پس از تحمل چند سال بیماری و بعد از ۵۴ سال سلطنت در ۶۵ سالگی وفات یافت. شاه طهماسب، اگر چه از جهت کفایت و مملکت داری و فتوحات، قابل قیاس با شاه اسماعیل و یا شاه عباس، نیست لیکن به هر حال در عصر او از خاک ایران چیزی کاسته نشده و از تعرضات دشمنان خارجی جلوگیری کرده است. شاه طهماسب در ابتدای سلطنت خود به عیش و عشرت می‏پرداخت ولی در اواسط عمر از عیاشی و لهو و لعب توبه کرد و به عبادت مشغول گشت و فرمان‏هایی مبنی بر حفظ شعائر اسلام صادر نمود.

۱۳۲۱ ش - شورش نان در تهران

تورم پول ناشی از چاپ بی رویه اسکناس، ارسال غله محصول ایران به شوروی جنگزده و سودجویی چند معامله گر با احتکار خواربار مورد نیاز مردم و افزودن موادی دیگر به آرد و نامرغوب شدن نان مصرفی، ۱۷ آذر ۱۳۲۱ و ۱۵ ماه پس از اشغال نظامی ایران به دست متفقین، تهران گرفتار یک شورش بزرگ شد.

از بامداد این روز گروهی از مردم و عمدتا جوانان و دانشجویان در میدان بهارستان جمع شده بودند تا با نماینگان مجلس ملاقات و درد جامعه را با آنان در میان بگذارند. این گروه که هر لحظه هم بر شمار آنان افزوده می شد پس از ورود به ساختمان مجلس، ضمن گفتگو با نمایندگان چون به حرفهای آنان قانع نشدند به مشاجره پرداختند و تنی چند از نماینگان را کتک زدند و سرگرم خراب کردن وسائل مجلس شدند و .... همزنان با این وضعیت، گروهی دیگر به خانه احمد قوام نخست وزیر وقت واقع در خیابان قوام السلطنه حمله بردند و آنجا را غارت و تخریب کردند و دیگران هم به غارت مغازه ها پرداختند و به بازار حمله بردند و .... پلیس تهران نخواست و یا نتوانست از ادامه عصیان جلوگیری کند. قوام که چنین دید امیراحمدی (سپهبد) را که به سختگیری شهرت داشت فرماندار نظامی تهران کرد و همه روزنامه های پایتخت را بست تا از انتشار این واقعه که باعث تحریک دیگران مخصوصا در سایر شهرهای کشور می شد جلوگیری کرده باشد.

امیراحمدی ظرف دو روز با خشونت تمام عصیان تهرانی ها را سرکوب کرد که ضمن آن شماری هم کشته، زخمی و دستگیر شدند .

 قوام پس از پایان یافتن آشوب نیز روزنامه ها را به بهانه دردست تنظیم بودن لایحه تازه قانون مطبوعات باز نکرد و به جای آنها یک روزنامه دولتی به نام «اخبار روز» را منتشر ساخت. لایحه مطبوعات که توسط احمد قوام به مجلس داده شد پایه قوانین مطبوعات بعدی در ایران شده است که تا به همین امروز ایرادات فراوان به آنها وارد آمده است. بسیاری از مسائل ایران از همین قوانین مطبوعات ناشی شده است که در کشورهای دیگر نظیر این قوانین وجود ندارد. به اظهار برخی از اصحاب نظر، این قوانین غرض آلود در انظار بین المللی به تمدن ایرانی لطمه زده است.

۶۴۴ - روزی که عمر ابن خطاب به دست یک ایرانی کشته شد

روزنگارهای موجود در تقویم میلادی دو روز مختلف به فاصله ۳۴ روز از هم را سالروز قتل عمر ابن الخطاب خلیفه دوم مسلمین ذکر کرده اند؛ چهارم نوامبر و هشتم دسامبر سال ۶۴۴ میلادی (سال ۲۳ هجری قمری = سال ۲۲ هجری خورشیدی). وی ده سال و ۶ ماه و پنج روز خلافت کرد و هنگام درگذشت ۶۳ ساله بود. در زمان خلافت او سوریه، فلسطین و ایران به تصرف اعراب در آمدند. تیسفون پایتخت ایران در کنار دجله و خزائن آن پس از جنگ قادسیه که در سال ۶۳۷ میلادی روی داد به دست اعراب افتاد. اعراب تیسفون را که هنوز ویرانه کاخ خسرو نوشیروان دادگر آن پس از ۱۵ قرن به جای مانده است «مدائن» یعنی شهر شهرها می خوانند. شکست نهائی ایران از اعراب در سال ۶۴۳ اتفاق افتاد.

در پی پیروزی اعراب در جنگ نهاوند بر ایران، شمار زیادی از ایرانیان از جمله مردی صنعتگر به نام فیروز به اسارت گرفته شدند و به فروش رفتند. خریدار فیروز که اعراب اورا «ابولؤلؤ» می نامند حکمران بصره بود که پس از آن که متوجه شد برده او نجار و آهنگر و رنگرز ماهری است وی را برای پرداختن به این امور به مدینه فرستاد به این شرط که قسمت عمده در آمد خودرا به او بدهد. فیروز از مردم نهاوند بود که پاره ای از مورخان وی را از کاشان نوشته اند.

پس از ورود فیروز به مدینه طولی نکشید که سحرگاه هشتم دسامبر و یا چهارم نوامبر وی با خنجری که خود ساخته بود و آن را زهر آلود کرده بود به مسجدی که عمر در آن به نماز می ایستاد رفت و در گوشه ای پنهان شد و درجریان نماز بامدادی به عمر حمله برد و به او شش زخم زد که پس از انتقال به خانه در گذشت. فیروز علاوه بر عمر ۱۳ تن دیگر از نمازگزاران را خنجر زد و چون راه فرار را برخود بسته دید با همان خنجر خودکشی کرد و به همین سبب انگیزه او از این اقدام که بیشتر مورخان ایرانی و پاره ای از مورخان اروپا به حساب میهندوستی فیروز گذارده اند دقیقا روشن نشده است.

۱۸۶۱ - شروع جنگ پنج ساله فرانسه علیه مکزیک

۱۸۶۳ - نخستین سری قوانین جامع بازی فوتبال در لندن منتشر شد.

۱۸۶۸ - سقوط حاکمان نظامی در ژاپن و آغاز انقلاب سفید اجتماعی این کشور

۱۹۹۱ - روزی که یلتسین و دو همدستش به جای تفریح، شوروی را منحل کردند!

یلتسین و سران وقت اوکراین و بلاروس که در یک استراحتگاه زمستانی و ظاهرا برای تفریح جمع شده بودند هشتم دسامبر ۱۹۹۱بدون اعلام قبلی تصمیم گرفتند که جای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را یک جامعه مشترک المنافع از کشورهای مستقل بگیرد و کمتر از سه هفته بعد عمر این ابرقدرت و نظام ۷۴ ساله سوسیالیستی اش پایان یافت، درست مثل این که از اول هم نبود (قدرتی که هیتلر را از پای درآورد و مانع پیروزی آمریکا در کره و ویتنام و کاپیتالیسم در کوبا و ... شد).

فروپاشی شوروی که برجای امپراتوری یکپارچه روسیه نشسته بود به آن صورت (بدون رفراندم سراسری) که پارلمان روسیه هم آن را غیر قانونی خوانده است آتشی است در زیر خاکستر و بهانه ای خواهد بود در دست یک ناسیونالیست و ....

۱۹۴۱ - آمریکا رسما وارد جنگ جهانی دوم شد

یک روز پس از شبیخون نیروهای امپراتوری ژاپن به پایگاه دریایی آمریکا (پرل هاربر) درمجمع الجزایر هاوایی که ضمن آن ۲۴۰۳ آمریکایی کشته، ۱۸۸ هواپیما منهدم و هفت ناو از جمله نبردناوهای سنگین آریزونا و اکلاهما غرق شدند، آمریکا به تصمیم فرانکلین دی. روزولت (۳۰ ژانویه ۱۸۸۲ - ۱۲ اپریل ۱۹۴۵) رئیس جمهور هلندی تبار این کشور (از ۱۹۳۳ تا ۱۹۴۵) و تصویب کنگره رسما وارد جنگ جهانی دوم شد و از زیر ویرانه های این جنگ به صورت یک ابرقدرت سر برآورد. در همین روز و به موازات آمریکا، چیانگ کای ـ شک رئیس جمهور وقت چین نیز به امپراتوری ژاپن اعلان جنگ داد و با این اقدام متحد آمریکا شد و به همین سبب پس از تاسیس سازمان ملل به دست دولتهای فاتح جنگ جهانی دوم ـ دولتهایی که یا با آلمان، ایتالیا و ژاپن جنگیده بودند و یا اعلان جنگ داده بودند ـ چین در ردیف پنج قدرت بزرگ عضو دائمی شورای امنیت ـ بازوی اجرایی سازمان ملل ـ با داشتن حق «وتو» قرارگرفته است.
    
۱۹۷۴ - یونانیان در رفراندمی که برگزار شد با ادامه نظام سلطنتی موافقت نکردند. این نظام را در نیمه اول قرن ۱۹ قدرتهای وقت اروپا به آنان تحمیل کرده بودند و پادشاه منصوب نیز یونانی الاصل نبود.

۱۹۵۳ - در پی قتل و جرح گروهی از دانشجویان دانشگاه تهران در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ که به نشانه اعتراض به تجدید روابط سیاسی ایران و انگلستان و ... برگزار شده بود و اعلامیه مربوط به آن چهاردهم آذرماه انتشار یافته بود، ۱۷ آذر ۱۳۳۲ نیز کلاسهای درس تعطیل بود و ایران قیافه ماتمزده به خود گرفته بود. هجدهم آذرماه نیز در اعتراض به ورود ریچارد نیکسون معاون رئیس جمهور وقت آمریکا به تهران تظاهرات وسیعی صورت گرفت. دولت وقت (معروف به دولت کودتا) با هدف آرام کردن مردم پنج تن از وزیران دولت مصدق را که بازداشت شده بودند آزاد کرده بود ولی موثر واقع نشده بود. روزنامه های وقت نتوانسته بودند که این رویداد را آن طور که اتفاق افتاده بود گزارش کنند و به نقل اطلاعیه های رسمی یکسویه دولت و مقاله های اندرزگونه بسنده کرده بودند.

۱۹۸۰ - جان لنون به قتل رسید

جان لنون John Lenon انگلیسی (یکی از اعضای گروه بیتلها) و از خوانندگان موسیقی راک در نیویورک به قتل رسید. وی که نهم اکتبر ۱۹۴۰ به دنیا آمده بود علاوه بر خوانندگی و نوازندگی، یک آهنگساز بود. وی در خارج از آپارتمان توسط «مارک دیوید چاپمن» هدف چهار گلوله قرار گرفت و انگیزه قتل اعلام نشد.

 عکس هایی که از گروه بیتلها (شبیه سوسک ها) هنگام ورود به آمریکا در دهه ۱۹۶۰ و اجرای برنامه برداشته و در رسانه ها چاپ شده بود، گذاشتن موی بلند را میان پسران جوان در سراسر جهان ترویج کرد که به این پسران هم «بیتل» می گفتند. اعضای گروه بیتل هنگام ورود به آمریکا موی بلند داشتند و مخابره عکسهای آنان با موی بلند [که در آن زمان در کشورهای دیگر به ندرت دیده می شد] از سوی خبرگزاری ها، باعث اقتباس و رواج جهانی این طرز آرایش سر و صورت شده بود و همچنین ترویج موسیقی راک.

۱۹۴۹ - روز استقلال "تایوان" از چین و تشکیل دولت چین ملی در این جزیره

۱۲۶۴ ش - آغاز تأسیس "تهران جدید" در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار

با آغاز سلسله قاجاریه، تهران به عنوان پایتخت کشور، معرفی شد و پادشاهان در آن، اقامت داشتند. این روال بیش از هفتاد سال ادامه یافت تا این که در بیست و یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، بر اثر فزونی جمعیت، وی تصمیم گرفت که شهر را وسعت داده و شهری با نام خود در کنار تهران قدیم یا عتیق بنا کند. از این رو، در این روز برابر با یازدهم شعبان ۱۲۸۴ق کلنگ توسعه تهران و احداث شهر جدید با نام دارالخلافه ناصری را به زمین زد و از این پس، تهران به این نام خوانده می‏شد. بدین ترتیب، شهر تهران از اطراف توسعه یافت و خندق‏هایی در جهات مختلف ایجاد گردید. همچنین در هر طرف شهر، سه دروازه با شکل‏های زیبای مشرق زمینی و کاشی کاری و مناره کوچک ساخته شد و شهر، وسعت یافت.

مناسبت ها:

روز قانون اساسی در کشور ازبکستان
روز قانون اساسی در کشور رومانی