فرزند شما در دوران پیش از ورود به مدرسه در حال یادگیری، بیان و مدیریت احساسات است. این خبر بسیار خوبی برای شما و برای فرزندتان است، زیرا نشانه ای از کاهش احساسات منفی مانند خستگی، بی‌حوصلگی و خستگی است. این گزارش به شما می‌دهد که چه انتظاراتی از کودکان در این دوره داشته باشید و همچنین چند ایده برای بازی با آنها به منظور تشویق به یادگیری و بیان احساسات آورده شده است.
در دوره پیش دبستانی، کودکان بیشتر درباره احساسات یاد می‌گیرند، به ویژه در حین بازی کردن. بازی یک راه طبیعی برای کودکان است تا از طریق آن یاد بگیرند و رشد کنند. بازی به کودکان پیش دبستانی فرصتی می‌دهد تا احساسات خود را بیان کنند و همچنین تمرین کنند که احساسات خود را مدیریت کنند.
چه انتظاراتی از کودکان پیش دبستانی در زمینه احساسات داشته باشید؟
در سنین ۳ تا ۴ سال، احتمالاً باید انتظار داشته باشید که کودک شما:
- از واژگان برای توصیف احساسات اساسی مانند غم، خوشحالی، عصبانیت و هیجان استفاده کند.
- بفهمد که باید عذرخواهی کند وقتی که کاری اشتباه می‌کند - با این حال، شاید نیاز به یادآوری‌های مکرر داشته باشید.
- احساس سخاوت و اشتراک‌گذاری را درک کند، اما انتظار نداشته باشید همیشه این احساس را به اشتراک بگذارد.
در سنین ۴ تا ۵ سال، احتمالاً این احساسات در کودک شما مشاهده می‌شود:
- از واژگانی برای توصیف احساسات پیچیده‌تر مانند ناامیدی، عصبانیت و شرمساری استفاده کند، به ویژه اگر به او تشویق یا مجبوریت کرده باشید.
- اگر احساس گناه، خجالت یا ترس کند، ممکن است حقیقت را در مورد چیزی پنهان کند. مثلاً ممکن است بگوید "من این کار را نکردم" در حالی که انجام داده است.
- در مدیریت احساسات قوی مانند عصدر سنین ۴ تا ۵ سال، احتمالاً این احساسات در کودک شما مشاهده می‌شود:
- از واژگانی برای توصیف احساسات پیچیده‌تر مانند ناامیدی، عصبانیت و شرمساری استفاده کند، به ویژه اگر به او تشویق یا مجبوریت کرده باشید.
- اگر احساس گناه، خجالت یا ترس کند، ممکن است حقیقت را در مورد چیزی پنهان کند. به عنوان مثال، ممکن است بگوید "من این کار را نکردم" در حالی که انجام داده است.
- در مدیریت احساسات قوی مانند عصبانیت و ناامیدی بهتر عمل کند و کمتر به این حالت‌ها و احساسات واکنش نشان دهد.
- به شما بسیار وابسته باشد. به عنوان مثال، کودک شما ممکن است احساس اضطراب کند اگر باید به جایی ناآشنا مانند یک جشن تولد برود.
از پنج سالگی به بعد، احتمالاً فرزند شما این واکنش‌ها را خواهد داشت:
- از کلماتی مانند ناامیدی، گناه و حسادت برای بیان احساسات پیچیده استفاده می‌کند.
- احساسات خود را نسبت به دیگران بهتر می‌شناسد و با توجه به آنها رفتار می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است فرزند شما با دوستان و خانواده خوشرو باشد و تمایل داشته باشد به شما کمک کند.
- سعی می‌کند قوانین را رعایت کند تا به مشکل نخورد.
- وقتی منتظر چیزی باشد، صبر بیشتری دارد. به عنوان مثال، بدون واکنش منفی منتظر آماده شدن غذا می‌ماند.
ایده‌های بازی برای تقویت احساسات پیش‌دبستانی‌ها:
بازی با شما و سایر کودکان به کودک پیش‌دبستانی کمک می‌کند تا احساسات خود را کشف و درک کند. در ادامه چند نکته بازی را برای شما و فرزندتان آورده‌ایم:
- به کودکتان فرصتی بدهید تا بازی‌هایی کثیف مانند بازی با شن، گل و رنگ داشته باشد. این روشی عالی است برای بیان احساساتی مانند خوشحالی یا غم در کودکان.
- سعی کنید روش‌هایی پیدا کنید تا قدرت تخیل و خلاقیت کودکتان را باز کنید. او می‌تواند در بازی با عروسک‌ها یا اسباب‌بازی‌ها احساسات خود را بیان کند و یا از لباس‌های شما برای نقش و بازی استفاده کند. به عنوان مثال، می‌تواند به عنوان یک معلم یا پزشک مهربان و نگران عمل کند.
- کودکتان را به فضای بازی در پارک یا منطقه‌ای دیگر ببرید تا بتواند دویدن، لگد زدن و چرخیدن را تجربه کند. این می‌تواند به فرزندتان در ابراز احساساتش کمک کند.
- کودکتان را تشویق کنید تا با رسم و نقاشی احساسات خود را بیان کند. نقاشی کردن می‌تواند به او در آرام کردن خود کمک کند اگر ناراحت یا نگران است.
- به کودکتان بگویید که در حالی که بالا و پایین می‌پرد، آواز بخواند یا صدایی تولید کند و یا با سازهاز نظر روانشناختی و احساسی، یک کودک ۵ ساله به مراحل زیر می‌رسد:
- تشخیص و بیان احساسات: کودک شروع به تشخیص احساسات مختلف می‌کند و می‌تواند آنها را به زبان بیاورد. او می‌تواند بگوید که خوشحال، ناراحت، عصبانی، ترسیده یا جوانمرد است.
- تشدید وسیع‌تر احساسات: کودک درک بهتری از احساسات دیگران پیدا می‌کند و می‌تواند با واکنش‌های مناسبی به آنها واکنش نشان دهد. به عنوان مثال، اگر ببیند کسی ناراحت است، ممکن است سعی کند او را تسلیت کند یا کمک کند.
- تنظیم احساسات: کودک شروع به یادگیری نحوه تنظیم احساسات خود می‌کند. او می‌تواند راه‌هایی برای کنترل خشم، ترس و ناراحتی خود یاد بگیرد. این می‌تواند شامل استفاده از تنفس عمیق، تمرین‌های آرامش و یا بهره‌گیری از فعالیت‌هایی مثل نقاشی و بازی با اسباب‌بازی باشد.
- توانایی تعامل اجتماعی: کودک در این مرحله توانایی بیشتری در تعامل با دیگران پیدا می‌کند و می‌تواند در گروه‌های کوچک شرکت کند و با دیگران به طور مؤثری همکاری کند. او می‌تواند درک بهتری از نیازها و حس‌های دیگران داشته باشد و مشارکت و همدلی را تجربه کند.
از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های مختلف، می‌توانید به کودک خود کمک کنید تا احساسات خود را بیان کند و مهارت‌های اجتماعی و احساسی خود را تقویت کند. به عنوان مثال، بازی‌های نقش‌آفرینی، بازی با اسباب‌بازی‌های احساساتی یا مشارکت در تمرین‌های آرامش می‌تواند مفید باشد. همچنین، به کودکتان نشان دهید که همواره می‌تواند با شما در مورد احساساتش صحبت کند و شما همواره حاضرید به او گوش کنید و او را درک کنید.