رتبه دهم جهان و پنجم آسیا را از نظر حادثه خیزی داریم / وقوع بیش از 45 هزار زلزله در ایران طی یک قرن گذشته

به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، دبیر این همایش هدف از برگزاری آن را در وهله نخست، مروری بر زلزله بم و خصوصیات اصلی آن که منجر به فاجعه ای بزرگ شد دانست.

دکتر حسین جهانخواه افزود: این زمین لرزه مختصات منحصر به فردی داشت که مرور دوباره آنها پس از 10 سال و با فروکش کردن برخی هیجانات می تواند تصویر بهتری از مخاطرات حوادث لرزه ای و تبعات آن ارایه دهد.

وی اشاره کرد: طی برگزاری این همایش سیر تحولات حوزه لرزه ای کشور از شبکه های لرزه نگاری و شتاب نگاری ثبت زمین لرزه ها تا تحولات ایجاد شده در آیین نامه ها و دستورالعمل ها از نظر سطح کمی و کیفی در طی این 10 سال بررسی خواهد شد.

دکتر جهانخواه هدف نهایی و مهم تر برگزاری همایش مذکور را بررسی و اولویت بندی گام های پیش رو جهت کاهش عواقب چنین حوادثی دانست و گفت: نگاه ما در این بخش به افق 1404 به عنوان چشم انداز بیست ساله کشور بوده و تلاش بر آن است تا بازه زمانی 12 ساله باقیمانده تا افق چشم انداز را به کمک سایر ارگان های ذیربط به فرصتی برای پیشرفت در حوزه ایمنی در برابر زلزله تبدیل کنیم.

دبیر همایش مذکور همنوایی سه ارگان مهم علمی کشور در حوزه زلزله یعنی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در نشان دادن اراده ای مشترک جهت کاهش مخاطرات زلزله در کشور را از خصوصیات برجسته این همایش دانسته و خاطر نشان کرد: اعتقاد ما این است که انجام کارهای بزرگ کشور جز با اراده جمعی ممکن نیست.

دکتر جهانخواه در پایان تصریح کرد: امید است این اجتماع نوید ایمنی بیشتر را برای تمام ایرانیان در جای جای کشور پهناورمان در آینده ای نه چندان دور به ارمغان آورد.

رییس پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله نیز با بیان اینکه: به دلیل واقعیت لرزه خیزی کشور و وقوع زلزله های متعدد، از هر فرصتی برای ارزیابی و بازنگری عملکرد خود در راستای کاهش خطرپذیری کشور استفاده می کنیم، مشارکت عمومی را رمز دستیابی به ضریب ایمنی بالا در برابر زلزله عنوان کرد و گفت: دستیابی به ضریب ایمنی بالا در برابر زلزله، موضوعی شوخی بردار و تعارف پذیر نیست؛ لذا در این زمینه همه ارگان های دولتی، مراکز علمی- تحقیقاتی و مردم باید مشارکت و همکاری داشته باشند.

دکتر عباسعلی تسنیمی که در مراسم آغازین همایش "10 سال پس از زلزله بم 1382؛ آموخته ها و گام های پیش رو" سخن می گفت، خاطرنشان کرد: در آستانه¬ برگزاری این همایش برخی عقیده داشتند که پرونده زلزله بم دیگر بسته شده است. این در حالیست که پرونده و موضوع وقوع زلزله ها در کشور بسته شدنی نیست و ما باید از همه فرصت ها استفاده کنیم تا اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع بسیار مهم بیش از پیش روشن شود، ارزیابی و بررسی عملکردها و نیز بازنگری و اصلاح فرآیندها و فعالیت ها صورت گیرد.

او در خصوص وضعیت حادثه خیزی کشور گفت: ایران از لحاظ حادثه خیزی رتبه دهم را در جهان و رتبه پنجم را در آسیا دارد و از حدود 42 حادثه طبیعی موجود، 2/3 آن مربوط به ایران است.

دکتر تسنیمی خاطرنشان کرد: تهرانی که در زمره 25 کلان شهر خطرپذیر شناخته شده ناگفته آشکار است که به لحاظ ریسک زلزله دارای وضعیت خطرناکی است، چرا که تهران بر بستر 21 گسل آرمیده است که از این میان 16 گسل فعال هستند و این در حالیست که هرساله 120 هزار واحد آپارتمانی در این شهر ساخته می شود؛ در حال حاضر740 هزار علمک گاز در کنار ساختمان ها نصب شده است و 3 میلیون متر مکعب گاز در لوله های گاز شهری تهران ساری و جاری است.

وی گفت: اگر به آمارها و ارقام موجود در ایران و به ویژه تهران رجوع کنیم، وضعیت در صورت وقوع زلزله بسیار نگران کننده است؛ و دقیقاً به همین دلیل است که پرداختن به موضوع زلزله، اندیشیدن و یافتن راهکارهای عملیاتی کاهش لرزه خیزی کشور ضرورت پیدا می کند.

دکتر تسنیمی گفت: اگرچه تاکنون در این حوزه کارهای مثبت زیادی صورت گرفته است، اما هنوز کارهای بر زمین مانده زیادی در این حوزه وجود دارد که نیازمند توجه، بازنگری و انجام است.

رییس پژوهشگاه با اشاره به یکی از اهداف همایش "10 سال پس از زلزله بم 1382؛ آموخته ها و گام های پیش رو" که ارزیابی عملکرد پس از زلزله بم و آموخته های حاصل از آن را شامل می شود، افزود: در این همایش قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم که چند درصد از وضعیت ساخت و سازهای ما اصولی و مطابق با استانداردها صورت گرفته؟ تولیدات ما تا چه حد استاندارد بوده اند؟ چند درصد از آزمایش های کنترلی صحیح انجام می شود؟ چند درصد از مهندسان و طراحان کارشان را درست انجام داده اند؟ آیین نامه ها و دستورالعمل های ما تا چه حد پاسخگوی نیازهایمان است؟

وی در بخش دیگری از سخنانش دلیل عدم اجرای صحیح مصوبات را عدم تناسب آنها در شناسایی ظرفیت ها دانسته و تصریح کرد: این مصوبات ممکن است پوسته خوبی داشته باشند ولی عملاً در اجرا دچار مشکل شده و متوقف می شوند. لذا بدیهی است که ما باید مصوبات مذکور را که ماحصل تراوشات ذهنی انسانی ست، مرتباً پایش کرده و مورد بازبینی قرار دهیم.

رییس موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران نیز توجه به موضوع زلزله و لرزه خیزی کشور را مسوولیتی همه شمول و فراسازمانی ذکر کرد و گفت: با توجه به موقعیت لرزه خیزی کشور به دلیل واقع شدن بین دو صفحه عربستان و اوراسیا و نیز تبعات ملی و جنبه انسانی پدیده زلزله، توجه به آن و آثار و عواقب آن از حوزه مسوولیت یک ارگان یا نهاد خارج بوده و مسوولیتی فراسازمانی و همگانی محسوب می شود.

دکتر فرهنگ احمدی گیوی با اشاره به زلزله بم به عنوان یکی از مخرب ترین زلزله های مؤخر در کشور افزود: اینکه ما و نهادهایی همتراز ما مسوولیت تمامی خرابی ها، ویرانی ها و پیامدهای منفی این زلزله را به گردن مسوولان اجرایی بیندازیم؛ نقش و مسوولیت مان را سلب نکرده و کاهش نخواهد داد.

دکتر احمدی گیوی خاطر نشان کرد: مسوولیتی که مراکز علمی نظیر موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی و پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در راستای کاهش خطرپذیری کشور دارند، به مراتب جدی تر و بنیادی تر است.

رییس موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران در پایان خاطر نشان کرد: برای تحقق ایمنی کشور در برابر زلزله، همکاری این نهادها اجتناب ناپذیر است؛ مشروط بر آنکه رعایت اولویت ها و وظایف حاکمیتی که بر عهده آنها گذاشته شده، منظور شود.

رییس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی نیز طی سخنانی در این همایش اظهار داشت: از ابتدای سال 1900 میلادی تاکنون، بیش از 45 هزار زلزله در کشور رخ داده است.

دکتر محمد شکرچی زاده با اشاره به کاتالوگ زلزله های ایران از سال 1900 میلادی تاکنون که آمار فوق از آن استخراج گردیده؛ افزود: از این میان 260 زمین لرزه تاریخی و 16 زلزله با بزرگای بیش از 6 ریشتر در کشور رخ داده است که همه آنها بیانگر لرزه خیزی بالای کشور است.

وی افزود: بیشترین تأملی که می توان بر کنترل و کاهش آثار، تبعات و خسارات زلزله ها در کشور نمود، توجه و تمرکز بر مقوله ساخت و سازها می باشد.

گفتنی است همایش علمی "10 سال پس از زلزله بم 1382؛ آموخته ها و گام های پیش رو" با هدف ارزیابی عملکرد پس از زلزله و آموخته های حاصل از آن و نیز تدوین و تحقق راهبردهای 12 ساله کاهش خطرپذیری لرزه ای در سطح منطقه( 1392-1404) توسط پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و با همکاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران و مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی صبح دیروز، سوم دی ماه در سالن همایش پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله آغاز و امروز به پایان خواهد رسید.