گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل از
دیپلماسی ایرانی: ایران در حال برداشتن گام هایی است که توانایی غنی سازی اورانیوم
را شتاب می بخشد و به تعبیر آسوشیتدپرس می تواند روند اجرای توافق مقدماتی شش ماهه
ژنو را با تاخیر مواجه کند، زیرا حرکت تهران مورد مخالفت آمریکا و متحدان اش است. علی
اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اواخر وقت پنجشنبه اعلام کرد ایران در حال
تولید سانتریفوژهای نسل جدید است اما این سانتریفوژها باید پیش از ورود به چرخه تولید
مورد آزمایش قرار گیرند.
به گزارش آسوشیتدپرس اظهارات صالحی نشانه واضحی از تلاش برای مقابله با انتقادهایی است که تندروها در مورد توافق هسته ای مقدماتی با غرب و کند شدن روند پیشرفت برنامه های هسته ای جمهوری اسلامی مطرح می کنند. اما دو مقام نزدیک به فعالیت های هسته ای ایران در گفت و گو با این خبرگزاری آمریکایی خاطرنشان کرده اند که ایران گام هایی فراتر از این برداشته است. گام هایی که می تواند کل روند توافق ژنو را تحت تاثیر قرار دهد.
این مقامات می گویند کارشناسان فنی ایران در جریان مذاکرات هفته گذشته با گروه های کارشناسی 1+5 (آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) به آنها گفته اند تعدادی از این ماشین ها را در یکی از تاسیسات غنی سازی نصب کرده اند. البته آنها تعداد این دستگاه ها را اعلام نکرده اند. این مقامات که از اعضای تیم نظارت بر برنامه های هسته ای ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند می گویند: ایران بر این باور است که طبق توافق هسته ای مقدماتی ژنو اجازه انجام عملیات تحقیقاتی و توسعه ای را دارد.
این مقامات که به شرط فاش نشدن نام خود با آسوشیتدپرس گفت و گو می کردند، مدعی شدند: رویکرد ایران به طور جدی به موضوع مورد مجادله بین آمریکا و دیگر اعضای گروه 1+5 تبدیل شده است. آنها می گویند نصب هر سانتریفوژی که که شمار کلی این دستگاه ها در ایران را افزایش دهد – به خصوص مدل های جدید – تعهدات تهران در مورد متوقف کردن روند توسعه سانتریفوژها – به موجب توافق ژنو – را نقض می کند.
ایران در توافقنامه ژنو متعهد شده است که شمار سانتریفوژها را در بازه زمانی شش ماه ثابت حفظ کند و تنها نسبت به تولید انواعی اقدام کند که هم اکنون نصب شده اند یا فعال هستند. به این ترتیب ایران می تواند قطعات دستگاه های خراب یا آسیب دیده را تعویض کرد. در همین حال، این توافق مقدماتی به ایران اجازه می دهد توسعه و تحقیقات سانتریفوژها را ادامه دهد. به گفته این مقامات اختلاف نظر بر سر این موضوع دلیل اصلی به نتیجه نرسیدن مذاکرات کارشناسی اخیر در ژنو بوده است.
به گزارش این خبرگزاری آمریکایی هیچ یک از اعضای هیات ایرانی در مقر آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین به تماس های خبرنگار آسوشیتدپرس برای توضیح در این زمینه پاسخ نداده اند. تلاش برای برقراری تماس با مقامات تهران نیز موفق نبوده است.
از ماه نوامبر تا کنون دو نشست کارشناسی بین ایران و گروه 1+5 بر سر چگونگی اجرای توافق ژنو برگزار شده است. اما باوجود طولانی شدن این مذاکرات این نشست ها به نتیجه نرسیده و دور بعدی گفت و گو ها روز دوشنبه برگزار می شود. بر خلاف دو دور قبلی که مذاکرات چهار روز به طول انجامید، این نشست یک روزه خواهد بود. تعیین زمان یک روزه برای این مذاکرات حاکی از آن است که طرفین برای رایزنی باید به پایتخت های شان بازگردند.
بحث های مرتبط با غنی سازی حاکی از دشواری های پیش رو در روند اجرای توافقنامه 24 نوامبر است. توافقنامه ای مقدماتی که هدف آن تعلیق بخشی از برنامه های هسته ای ایران در مقابل تعلیق بخشی از تحریم هاست تا زمان برای مذاکرات بیشتر بر سر توافق جامع فراهم شود.
چنین اختلاف نظرهایی می تواند زمان اجرای این توافقنامه را که انتظار می رود در ماه ژانویه باشد، با تاخیر بیاندازد و به این ترتیب موضع تندروها در تهران و واشینگتن را تقویت کند. محافظه کاران در هر دو طرف می گویند در مقابل امتیازهای ارایه شده، امتیازهای کمتری دریافت شده است.
ایران در سوم آذرماه در ژنو متعهد شد سطح غنی سازی را از 20 درصد به 5 درصد برساند و ذخایر اورانیوم غنی شده 20 درصدی خود را کاهش دهد. ماری هارف، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به مساله سانتریفوژها به آسوشیتدپرس گفت: در طرح ژنو به صراحت خاطرنشان شده است که ایران چه اقداماتی را می تواند انجام دهد و چه اقداماتی را نمی تواند انجام دهد.
آسوشیتدپرس در پایان گزارش خود می نویسد: باوجود مانور دیپلماتیک هسته ای ، مشاور عالی مقام معظم رهبری روز جمعه از مذاکرات مستقیم با آمریکا خارج از مذاکرات با گروه 1+5 سخن گفت. نشانه ای از حمایت سطوح عالی حاکمیت جمهوری اسلامی از سیاست های حسن روحانی که برای کاهش تنش ها تلاش می کند. علی اکبر ولایتی گفت: تهران از مذاکره جداگانه با آمریکا و دیگر اعضای گروه 1+5 نفع می برد زیرا هر کشوری منافع خود را در زمینه مسائل بین المللی دارد.
