خبرنگار خبرگزاری دانا در گفت و گو با کارشناسان و مسوولان آب کشور، نظر آنها را درباره این طرح جویا شد که استدلال موافقان و مخالفان انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران را در ادامه می خوانید.
شیرین سازی آب های شور مناطق مرکزی به صرفه تر از انتقال آب خزر
فریدون کاوه عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات معتقد است: با وجود اینکه شوری آب خزر تقریبا یک سوم آب دریاهای آزاد است ولی هنوز قریب به 1.2 درصد نمک دارد. به عبارت دیگر در هر لیتر از آب آن حدود 12 گرم نمک یافت می شود. در صورتی که آب شرب مناسب باید در حدود 0.07 درصد نمک داشته باشد.
او با اشاره به هزینه بسیار بالای شیرین سازی آب خزر، گفت: اگر در مناطقی که قرار است آب خزر به آنجا منتقل شود به اندازه کافی مطالعه و جست و جو شود، حتما آبی یافت خواهد شد که شوری آن نصف شوری آب خزر باشد و در این صورت هزینه شیرین سازی آب به نصف کاهش می یابد.
قیمت هر متر مکعب آب انتقالی: 5000 تومان
محمدتقی توکلی عضو کمیسیون کشاورزی و آب مجلس با طرح این پرسش که آیا این طرح اصلا اقتصادی است و به چه قیمت و با چه هدفی می خواهد اجرایی شود؟، افزود: انتقال هر مترمکعب آب خزر به کویر تا 5000 تومان هزینه خواهد داشت. آن وقت آب به این گرانی را چه کسی می خواهد مصرف کند؟
او با اشاره به اختلاف ارتفاع 2000 متری در بحث انتقال آب خزر، خاطرنشان کرد: این طرح برای انتقال و شیرین سازی آب به انرژی بسیار بالایی نیاز دارد. علاوه بر آن از پیامدهای زیست محیطی آن هم نباید غافل شد.
انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران یک طرح آینده نگر است
اما در مقابل علیرضا خسروی عضو کمیسیون عمران مجلس، طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران یک طرح آینده نگر می داند که شهرهای استان سمنان و کویر مرکزی ایران به آن نیاز دارند.
او با اشاره به وجود 2 منبع خدادادی آب در شمال و جنوب کشور، خاطرنشان کرد: حجم آب دریای خزر حدود 80 هزار کیلومترمکعب است درصورتی که سالانه 8000 کیلومترمکعب آب شیرین به خزر می ریزد و از بین می رود. در طرح انتقال آب خزر که ایده بسیار بزرگی است، تنها 200 میلیون مترمکعب آب منتقل خواهد شد. من صددرصد با این طرح موافقم چون چاره ای جز انتقال آب های مرزی به داخل کشور نداریم.
انتقال نمک به کویر یا زیره بردن به کرمان؟!
حسین صدقی پدر علم هیدرولوژی ایران، با مقایسه انتقال نمک دریا به کویر با حکایت زیره به کرمان بردن، پرسید: تا حالا در كجا ديده يا شنيده ايد كه آب شور دريا را با هزينه هاى سرسام آور و شايد غير قابل تامين به دل كوير منتقل كنند و بعد لابد عمليات نمك زدايى انجام دهند.
او با فاقد توجیه فنی و اقتصادی خواندن این طرح، افزود: نمى دانم چرا احساس خوبى از صحبت کردن در مورد چنين پروژه اى ندارم؟
این طرح عواقب زیست محیطی دارد
اسماعیل کهرم مشاور رییس سازمان محیط زیست هم در این ارتباط به خبرنگار خبرگزاری دانا گفت: اين طرح بسيار كار پرهزینه ای است، چرا که راه‌اندازی كارخانه‌های آب شيرين كنی بسيار گران و پرهزينه است و در نهايت برای يك مجتمع مانند يك سربازخانه با ظرفيت 1500 نفر قابل استفاده است و از طرفی هم از نظر تکنولوژی ما توان این کار را نداریم لذا مجبوریم از خارج از کشور دستگاه های مورد نیاز را وارد کنیم اما در هرصورت این کارامکان پذیر نیست.
او خاطرنشان کرد: نمكی كه از فعاليت كارخانه‌های آب شيرين كنی باقی می‌ماند به طبيعت بر می‌گردد و حيات را تا شعاع چندين كيلومتری تحت تاثیر قرار می‌دهد و زندگی گياهان و جانوران را با خطر مواجه می‌كند. به این معنی که وقتی قسمتی از آب شیرین می شود نمک آن به دریا باز می گردد و اکوسیستم ساحل را با مشکلاتی روبه رو می کند.
تامین آب شرب از دریا فقط برای مناطق حاشیه ای به صرفه است
امین علیزاده عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد نیز با بیان اینکه با طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران موافق نیست، گفت: معمولا طرح های تامین آب شرب از آب دریا در مقیاس محدود و در مناطق حاشیه دریا صورت می گیرد. اما در این طرح، می خواهیم آب شور دریا را در حجم زیاد منتقل و سپس شیرین کنیم.
او تاکید کرد: اگر به جای انتقال آب خزر به استان های مرکزی کشور، بحث شیرین سازی آب چاه های شور را در این استان ها در اولویت قرار دهند معقول تر است. همچنین نحوه تخصیص آب باید عوض شود.
استفاده از آب خزر تنها برای کشاورزی!
اما پرویز کردوانی پدر علم کویرشناسی ایران نظری متفاوت دارد. او به خبرنگار خبرگزاری دانا گفت: از آب دریای خزر بدون شیرین کردن هم می توان برای مصارف کشاورزی استفاده کرد. یکی از کشورهایی که 37 سال پیش با استفاده از همین آب شور دریای خزر توانست از هر هکتار زمین حدود 15 تن یونجه برداشت کنند جمهوری داغستان روسیه بود زیرا میزان شوری آب دریای خزر 13 واحد در هر هزار واحد آب آن است. در حالی که میزان شوری اقیانوس ها 35 واحد در هر هزار واحد است یعنی دریای خزر تقریبا یک سوم شوری اقیانوس ها را دارد همچنین یکی ازمزیت های دریای خزراملاح موجود در آب آن است، خزر علاوه بر سدیم، کلسیم و منیزیم هم دارد که در کشاورزی بسیار مهم خواهد بود.
کردوانی افزود: استفاده از آب دریای خزر در برخی مناطق کرانه خزر که خاک سبک و ماسه ای دارد به دلیل اینکه حداقل بارندگی در تمام نقاط کرانه خزر در کشور ما بیش از 430 میلی متر است برای کشت محصولات مقاوم به شوری مناسب است ولی برای اینکه آب را با هزینه گزاف بخواهیم به نقاط دیگر کشور انتقال دهیم این نه به صرفه است و نه ایران توان و هزینه آن را می تواند پرداخت کند.
به تازگی قائم مقام وزیر نیرو در خصوص آخرین وضعیت طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی ایران اظهار داشت: در کشور ما تجربیات گوناگونی برای انتقال آب وجود دارد که یکی از این موارد بررسی انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی و به صورت مشخص سمنان است. در ابتدا قرار بود آب دریای خزر برای مصارف کشاورزی، صنعت و شرب به این استان و سایر استان ها منتقل شود.
