هر سوال مجلس از یک وزیر چقدر هزینه دارد؟/ کدام جریان سیاسی سوال از وزیران را هدایت می کند؟

به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل از خبرآنلاین این روزها بسیاری از وزرای کابینه تدبیر و امید برای پاسخ به سوالات نمایندگان درباره مسایل مختلف از پاستور به بهارستان رفته و در تلاش برای قانع کردن نمایندگان هستند و البته در مواردی نیز موفق نبوده و از مجلس کارت زرد می گیرند.

تعدد سوال از وزرا تا جایی پیش رفته که رییس جمهور هم به این موضوع واکنش نشان داده و گفت:«سوال حق نمایندگان است، اما چنین حجمی از سوال از وزرا با حجم کاری بالای آنها تناسب ندارد و بعضا برخی از تقاضاها و درخواست‌ها نیز منطبق با قانون نیست و وزیر در قبال عدم برآورده کردن آن، نباید تهدید شود. باید نمایندگان محترم وزرا را برای انجام کار بهتر دلگرم کنند.»

رییس جمهور گفته که «از وزرا خواسته‌ام ضمن احترام کامل به نمایندگان و مجلس بر اجرای دقیق قانون ایستادگی کنند. تردیدی ندارم که نمایندگان مجلس هم دلسوز و خواهان شرایط بهتر برای کشورند.»

در شرایطی که 4 ماه از آغاز فعالیت دولت یازدهم می گذرد نمایندگان سوال های متعددی را از وزرای کابینه مطرح کرده و هر وزیر نیز بارها برای پاسخ گویی به این سوالات به مجلس رفته اند.

اما در میان سوال های متعددی که هفت هفته در کمیسیون های تخصصی مجلس از وزرای دولت یازدهم مطرح می شود تا کنون تنها 2 سوال در صحن علنی مطرح شده که نمایندگان در هر دو مورد نیز از پاسخ وزیر قانع نشده و بنابراین مجلس در مدت 4 ماه دو کارت زرد به وزرای دولت یازدهم داده است.

دو کارت زرد به دولت در 21 روز

نخستین وزیری که از دولت یازدهم برای پاسخ گویی به صحن مجلس رفت علی طیب نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی بود که 17 آذرماه برای پاسخ گویی به سوال قاسم جعفری نماینده مردم بجنورد درباره اظهارات ولی الله سیف رییس کل بانک مرکزی درباره نرخ ارز به بهارستان رفت.

به فاصله کمتر از یک ماه نمایندگان دومین وزیر کابینه را برای پاسخ گویی به سوالات خود به صحن مجلس فراخواندند و رضا فرجی دانا وزیر علوم و تحقیقات برای پاسخ به سوال سیدمحمود نبویان نماینده مردم تهران به نمایندگی از 23 نماینده درباره علت عدم پایبندی به تعهدات در انتصاب مدیران به صحن علنی مجلس رفت.

در شهریور ماه نمایندگان سوالی از وزرا نپرسیدند و در مهر ماه فقط دو سوال از وزیر امور خارجه ایران مطرح شده که البته این سوالات نیز به نتیجه نرسید.

پایان ماه عسل دولت و مجلس

اما هرچه از آغاز فعالیت دولت یازدهم می گذرد و به سمت پایان سال پیش می رویم نمایندگان از وزاری کابینه برای حضور در مجلس و پاسخگویی به سوالات دعوت می کنند و به نظر می رسد که زمان نمایندگان به دولتی ها برای شناسایی اوضاع کشور به پایان رسیده و هم اکنون باید پاسخگوی اقدامات خود باشند.

طرح سوال چقدر از وزرا چقدر هزینه دارد؟

طرح سوال نمایندگان از هر یک از وزرا زمانی از فعالیت مجلس را در صحن و کمیسیون های تخصصی به خود اختصاص می دهد و بسیاری از منتقدان بر این باورند که نمایندگان می توانند به جای پرداختن به سوالات مکرر از وزرا زمان مجلس را صرف رسیدگی به طرح ها و لوایحی کنند که ماه ها است در مجلس قرار دارد.

عبدالرضا مصری سخنگوی هیات رییسه مجلس در گفت و گو با خبرآنلاین در این رابطه می گوید بر اساس آیین نامه سوال نماینده به هیات رییسه ارجاع می شود و هیات رییسه نیز سوال را در دستور کار قرار داده و از وزیر برای پاسخگویی دعوت می کند.

وی می گوید پس از طرح شدن این روند که هزینه زمانی آنچنانی هم در بر ندارد وزیر به کمیسیون رفته و در کمیسیون حداکثر 30 دقیقه زمان برای توضیح دادن دارد و در صورتی که نماینده سوال کننده قانع نشود سوال ملی شناخته شده و در صحن مجلس مطرح می شود.

مصری با بیان این که در 4 ماه گذشته دو سوال به صحن علنی رسیده است، معتقد است که در طی یک دوره مجلس ممکن است 14 یا 15 سوال در صحن مطرح شود اما موضوعی که اهمیت دارد این است که طرح سوال از وزرا هزینه زمانی و فردی برای مجلس و دولت ندارد.

سخنگوی هیات رییسه مجلس همچنین درباره ایده جدید مجلس برای کاهش طرح سوالات از وزرا نیز می گوید اخیرا هیات رییسه تصمیمی گرفته و پیش از مطرح شدن سوال در کمیسیون از وزیر و نماینده سوال کننده دعوت می کند و جلسه دوستانه ای را برگزار می کنند و خیلی از سوالات در آن جلسه حل و فصل می شود.

بر اساس ماده 209 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی هر نماینده می‌تواند راجع به مسایل داخلی و خارجی کشور از وزیر مسئول درباره وظایف او سوال نماید. سوال باید کتبی و صریح بوده و در فرم مخصوص که هیأت رییسه تهیه می‌نماید توسط نماینده تنظیم و به هیأت رییسه تسلیم شود و هیأت رییسه موظف است سوال را فوری به کمیسیون تخصصی ذی‌ربط ارسال نماید.

همچنین کمیسیون نیز موظف است حداکثر ظرف پانزده‌روز پس از وصول سوال، جلسه‌ای با حضور وزیر و سوال‌کننده تشکیل دهد و با استماع نظرات سوال‌کننده و وزیر و بررسی‌های لازم، به موضوع رسیدگی کند.

چنانچه سوال‌کننده، توضیحات وزیر را قانع‌کننده نداند، کمیسیون با تعیین قلمرو «ملی» یا «منطقه‌ای» سوال، بلافاصله نسبت به ارجاع سوال ملی به هیات رییسه جهت اعلام وصول در اولین جلسه علنی اقدام می‌نماید.

هیات رییسه موظف است در اولین جلسه علنی، سوال منطقه‌ای را اعلام وصول و فوری به وزیر ابلاغ و به کمیسیون ذی‌ربط ارسال کند. کمیسیون موظف است ظرف یک هفته گزارش نهائی را به هیات رییسه ارائه نماید.

همچنین بر اساس ماده 210 آیین نامه داخلی مجلس در جلسه علنی ابتدا گزارش کمیسیون متضمن طرح سوال و بررسی‌های انجام شده توسط سخنگوی کمیسیون به مدت حداکثر پنج‌دقیقه مطرح می‌شود سپس وزیر و نماینده سوال­کننده به ترتیب و هرکدام حداکثر به مدت پانزده ‌دقیقه توضیحات خود را ارایه می‌دهند و در صورت قانع نشدن نماینده، رییس جلسه نظر مجلس را در این مورد اخذ می‌کند.

درصورتی که اکثر نمایندگان حاضر، نظر به وارد بودن سوال نماینده یا نمایندگان بدهند رییس مجلس موظف است موضوع را به رییس جمهور جهت رسیدگی ارجاع نماید.

همچنین بر اساس ماده 211 آیین نامه داخلی مجلس چنانچه در هر دوره مجلس، سه بار با رای اکثریت نمایندگان حاضر، سوالات نمایندگان از هر وزیر وارد تشخیص داده شود طرح استیضاح وزیر درصورت رعایت مفاد اصل هشتاد و نهم(89) قانون اساسی و آیین‌نامه داخلی در دستور کار مجلس قرار خواهد گرفت.

سوال های مطرح شده از وزرای دولت یازدهم

بر اساس آمارهای موجود نمایندگان در 4 ماه اخیر حدود 180 سوال از وزیر را در دستور کار خود قرار داده که تنها دو سوال به صحن علنی رسیده و باقی سوال ها نیز یا در کمیسیون در حال رسیدگی است و یا به صحن رفته و یا این که پرونده سوال بسته شده است.

با نگاهی به جریان های سیاسی نمایندگان سوال کننده از وزرا متوجه خواهیم شد که طیف پایداری نقش بسزایی را در طرح سوالات از وزرا ایفا کرده و سوال های متعددی را از وزیران پرسبده اند.

همچنین دو سوالی که در صحن علنی مجلس از وزیر اقتصاد و علوم مطرح شده نیز به درخواست دو نماینده عضو جبهه پایداری بوده که در هر دو مورد نیز وزیران از مجلس کارت زرد گرفته اند.

زمان لازم برای بررسی سوال از وزیران

سوالی که این روزها در فضای سیاسی کشور مطرح می شود این است که پروسه طرح سوال نمایندگان از وزرا به چه نحوی است و این موضوع چقدر زمان خواهد برد. بر اساس اعلام سخنگوی هیات رییسه مجلس از زمان تحویل سوال از سوی نماینده به هیات رییسه تا زمان در اعلام آن به وزیر و دستور کار کمیسیون قرار گرفتن سوال 3 روز زمان لازم است.

مصری همچنین می گوید وزرا در کمیسیون حداکثر برای هر سوال 30 دقیقه زمان در اختیار دارند و در صورتی که نماینده از اظهارات وزیر قانع نشود سوال در صحن علنی بر اساس دستور کار مطرح می شود.

وی همچنین درباره زمان لازم برای پاسخگویی وزیر در صحن نیز می گوید در جلسه علنی ابتداء گزارش کمیسیون متضمن طرح سوال و بررسی‌های انجام شده توسط سخنگوی کمیسیون به مدت حداکثر پنج‌دقیقه مطرح می‌شود سپس وزیر و نماینده سوال­کننده به ترتیب و هرکدام حداکثر به مدت پانزده‌دقیقه توضیحات خود را ارائه می‌دهند. همچنین زمان رای گیری نیز حدود 5 دقیقه به طول می انجامد.

بر همین اساس طرح سوال از وزرا در کمیسیون و صحن علنی مجلس حدود 70 دقیقه زمان لازم دارد. اما این زمان چه هزینه مالی دارد؟

مصطفی کواکبیان در مجلس هشتم گفته بود که هر دقیقه مجلس 15 میلیون تومان هزینه در بر دارد. بر اساس آن محاسبه می توان گفت که طرح سوال از هر وزیر در صحن علنی مجلس یک میلیارد و 50 میلیون تومان هزینه دارد.

در جدول زیر هزینه طرح سوال از وزرا آمده است:

در جدول زیر سوالاتی که از وزیران دولت یازدهم مطرح شده و نمایندگان سوال کننده آمده است:

* در شهریور هیچ سوالی از وزاری دولت دهم در مجلس مطرح نشد.

** در ماه مهر سوال های حمید رسایی و جواد کریمی‌قدوسی (4مورد) از وزیر امور خارجه و سوال های حمیدرضا پشنگ و محمدرضا تابش از وزیر بهداشت و درمان در دستور کار کمیسیون های مربوطه قرار گرفت.

*** دلیل تکرار اسامی برخی نمایندگان در دو ماه آبان و آذر ممکن است به دلیل مطرح نشدن سوال در ماه آبان و تکرار دستورکار در ماه آذر است.

**** در شمارش تعداد سوالات از وزرا سوال نمایندگانی که دو بار در دستور کار قرار گرفته در نظر گرفته نشده است.