اشباح متحرک؛ چالش مزمن معتادان خیابانی

به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر) معتادان خیابانی از جمله معضلاتی هستند که همه شهرها به صورتهای مختلف با آن دست و پنجه نرم می کنند. مناطق جنوبی شهر، خرابه‌ها، ساختمان‌های نیمه‌کاره، حتی پارک‌ها و حاشیه اتوبان‌ها محل تردد آنهاست، معتادانی که به گفته استاندار پایتخت تعدادشان فقط در شهر تهران ده هزار نفر است.

درمان موقت

طرح‌های ضربتی پلیس که سالی چند بار در نقاط آلوده به موادمخدر کشور اجرا می‌شود، هدفش از هم پاشیدن پاتوق‌های این دسته از معتادان است، اما تجربه این سال‌ها نشان داده که با فروپاشی هر پاتوق، بساط معتادان در پاتوقی دیگر پهن می‌شود و اعتیاد به شکلی دیگر، کمی دورتر از جای قبلی ظاهر می‌شود.

همین است که در مورد سودمند بودن طرح‌های ضربتی جمع‌آوری معتادان متجاهر (معتادانی که در ملاعام مواد مصرف می‌کنند) شک و شبهه‌هایی وارد است.

درخواست مردم از پلیس

چندی پیش حسین ساجدی‌نیا، رییس پلیس تهران اعلام کرد در شهر تهران 40 نقطه آلوده به موادمخدر وجود دارد که اگر این تعداد را به تعداد مناطق 22گانه پایتخت تقسیم کنیم، سهم هر منطقه به طور میانگین دو نقطه آلوده می‌شود.

طبیعی است ساکنان این مناطق با حضور معتادان متجاهر کنار نمی‌آیند و توقعشان از پلیس، جمع‌آوری این معتادان و برقراری نظم و امنیت است.

پلیس نیز طبق این خواسته عمل می‌کند و معتادان تابلو را که برای درمان اقدام نمی‌کنند و مرتکب جرم مشهود می‌شوند (مصرف مواد در انظار عمومی) در قالب طرح‌های ضربتی جمع‌آوری می‌کند.

مشکل اصلی: کمبود مراکز نگهداری معتادان

سردار ساجدی‌نیا چندی قبل اشاره کرد که مشکل اصلی در این حوزه کمبود مراکز نگهداری معتادان است، به طوری که در تهران که یکی از مشکل‌‌دارترین شهرها در حوزه موادمخدر است، فقط دو کمپ دولتی وجود دارد.

از قضا سرکنگبین صفرا فزود

درمان معتادانی که در طرح‌های ضربتی، جمع‌آوری می‌شوند و به مراکز ترک اعتیاد اجباری می‌روند معمولا اتفاق نمی افتد چراکه تعداد این مراکز کم و در نتیجه تراکم جمعیت در آنها بالاست و هم کیفیت خدمات اریه شده در آنها پایین است، به طوری که معتادان وارد شده به این مراکز بیش از آن که به سمت زندگی سالم پیش بروند پس از خروج از این مراکز به مصرف‌کنندگانی تبدیل می‌شوند که بیش از گذشته موادمخدر مصرف می‌کنند.

پلیس وظیفه خود را انجام می دهد

طبق قانون، پلیس چاره‌ای جز فرستادان معتادان متجاهر به مراکز اجباری ندارد؛ زیرا ماده 16 اصلاحیه قانون مبارزه با موادمخدر تاکید دارد که معتادان به موادمخدر و روانگردان‌ها و متجاهر به اعتیاد باید با دستور قضایی از یک تا سه ماه در مراکز دولتی و مجاز درمان نگهداری شوند.

البته این قانون شامل حال معتادانی می‌شود که به ماده 15 این قانون بی‌اعتنا بوده‌اند، ماده‌ای که تاکید دارد معتادان اگر می‌خواهند مجرم شناخته نشوند باید به مراکز دولتی یا خصوصی ترک اعتیاد بروند و گواهی تحت درمان بگیرند.

باز هم موازی­کاری و ناهماهنگی

سعید صفاتیان، مدیرکل پیشین درمان ستاد مبارزه با موادمخدر می گوید: دستگیری، نگهداری و حمایت‌های پس از خروج سه اقدامی است که باید در قبال معتادان خیابانی انجام شود، اما اکنون فقط بخش اول که ساده‌ترین بخش است بخوبی انجام می‌شود.

وی معتقد است در بخش نگهداری معتادان میان دستگاه‌های متولی هماهنگی وجود ندارد به طوری که دستگیری‌ها بدون ارتباط با وزارت بهداشت و بهزیستی و بدون آگاهی از امکانات نگهداری انجام می‌شود.

عدم حمایت از معتاد بهبود­یافته

به گفته او مهم‌تر از این دو بخش، حمایت‌هایی است که باید از معتاد بهبودیافته و خارج شده از مراکز درمانی شود، اما هم‌اکنون مشخص نیست چه نهادی باید از این افراد حمایت کند.

اولویت؛ درمان اختیاری

هم‌اکنون 700 هزار نفر از معتادان تحت‌درمان قرار دارند که در 5200 مرکز اعم از سرپایی، کاهش آسیب، مراکز اقامتی میان مدت و بستری و کلینیک‌های مثلثی در حال دریافت خدمات درمانی هستند. اما مشخص نیست چه تعداد از این افراد، درمان را به صورت اختیاری انتخاب کرده‌اند.

فرید براتی‌سده، مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با موادمخدر تاکید می‌کند اولویت اصلی باید بر توسعه مراکز ماده 15 باشد، به طوری که همه اقدامات به این بخش برود و ماده 16 فقط برای معتادان متجاهر که به سمت درمان اختیاری نمی‌روند، اعمال شود.

اما موضوع این است که مراکز درمانی ماده 15، مراکزی است که در ازای دریافت پول به معتادان خدمات ارایه می‌‌کنند.

بیمه خدمات درمان اعتیاد

البته براتی‌سده می‌گوید اگر معتادی به این مراکز مراجعه کند و تمایلش برای ترک را نشان دهد، دست رد به سینه‌اش نمی‌خورد، ولی با این حال اگر بیمه خدمات درمان اعتیاد برقرار شود و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی هزینه درمان معتادان بی‌بضاعت را تقبل کند، این دغدغه نیز رفع خواهد شد.

به گفته او این موضوع از مباحث معطل مانده است که تا به حال پیگیری، نامه‌نگاری و گفت‌و‌گو‌های زیادی درباره‌اش شده و قرار است در جلسه آینده ستاد مبارزه با موادمخدر که با حضور رییس‌جمهوری برگزار می‌شود، دستگاه‌هایی که در حوزه درمان اعتیاد و حمایت از معتادان اهمال کرده‌اند، معرفی ‌شوند.