گروه راهبرد خبرگزاری دانا- سخن گفتن از استاد شهید مطهری که جان در طبق اخلاص تبیین اندیشههای اسلامی گذاشت کار آسانی نیست و دریایی از تعمق و تفکر برای نظر دادن در مورد اندیشههای وی لازم است، البته یکی از دلایل گستردگی و ژرف بودن این آرا و نظرات و همچنین برتری شهید مطهری به تعداد زیادی از اندیشمندان معاصر اسلام و جهان، علم وی در زمینههای گوناگون است.
اما در میان اندیشهها و نظرات شهید مطهری اندیشههای فلسفی وی بیش از همه خودنمایی میکند که نمونهای از عمق تاثیرگذاری این اندیشهها حاشیهنویسی مرتضی مطهری بر کتاب اصول فلسفه و روش رئالیسم است که توانست در دهه 40 جامعه فکری ایران را از تفکر بیخدایی کمونیستها که سم مهلک فلسفی فکری آن دوران بود با نظریات و استدلالهای اسلاکی قوی خود دور نگه دارد.
در همین راستا برگزاری همایش بینالمللی اندیشههای فلسفی شهید مطهری در قم بهانهای شد تا دیدگاه و نظرات اندیشمندان و فیلسوفان غربی در رابطه با اندیشههای فلسفی وی را مورد بررسی قرار دهیم تا جایگاه تفکرات استاد مطهری در میان نظریات معاصر فلسفی دنیا بیش از پیش مشخص شود.
همایش اندیشههای فلسفی شهید مطهری که 7 و 8 خردادماه با حضور علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی، حدادعادل، رییس بنیاد علمی و فرهنگی شهید مرتضی مطهری و با حضور اندیشمندان و فیلسوفان داخلی و خارجی در سالن همایشهای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم برگزار شد زمان خوبی برای شنیدن نظرات فیلسوفان بزرگ معاصر غربی در ارتباط با شهید مطهری بود.
فیلسوف آمریکایی: شهید مطهری یک افلاطونگرای اسلامی
چارلز تالیور فیلسوف آمریکایی در این همایش با بیان اینکه مرحوم مطهری تصویری متفاوت از جهان آفرینش پیش روی فیلسوفان قرار داد اظهار کرد: مطهری با اینکه علم و تجربه را با هم همراه میکند ولی تجربه دینی و عرفانی را تکه پاره نکرده است.
استاد کالج سنت اولاف به اندیشه شهید مطهری مبنی بر اینکه باید بر خیر و فضیلت خدا توجه داشت اشاره کرد و گفت: مطهری میگوید کلیت جهان نیاز به توضیح دارد ولی در این راستا «راسل» و دیگر طبیعت گرایان راجع به کلیت جهان سخنی به میان نمیآورند.
وی تصریح کرد: شهید مطهری آیهای از قرآن را مورد توجه قرار میدهد که اعضای بدن به نفع و یا علیه صاحب خود شهادت میدهند که این نشان از ارزش وجودی انسان است.
تالیور همچنین در مورد شخصیت شهید مطهری بیان کرد: مرتضی مطهری بسیار نزدیک به یک افلاطون گرای کمبریجی است چون عقل را با ایمان، علم را با دین و آموزهها را با زندگی فضیلت مندانه ترکیب میکند.
وی ادامه داد: شهید مطهری یک افلاطونگرای اسلامی است البته نه افلاطونگرا به معنای دقیق تاریخی بلکه افلاطون گرایی که محوریت آن حقیقت، خوبی و زیبایی است.
اندیشمند اندونزیایی: شهید مطهری دارای تفکر معتدل بود
محسن لبیب از اساتید فلسفه و تفکر اسلامی دانشگاه پارا مدین اندونزی نیز در حاشیه این همایش در گفتوگو با فارس با اشاره به اینکه شهید مطهری یک از اندیشمندان بزرگ اسلامی است گفت: برای شناساندن تفکرات استاد مطهری این همایش باید سالها پیش برگزار میشد.
وی تفکرات شهید مطهری را در خنثیسازی افکار مارکسیستها موثر دانست و افزود: ابتدا فکر میکردم صدها مطهری در ایران وجود دارد اما بعدها فهمیدم فقط یک مطهری نه تنها در ایران بلکه در جهان وجود دارد که توانست مسائل پیچیده را به زبان ساده عنوان کند.
لبیب تصریح کرد: از خصوصیات بارز شهید مطهری دانش گسترده و عمیق وی در زمینههای مختلف و همچنین تفکر معتدل به دور از افراط و تفریط است.
پروفسور گوئن گریفیت دیکسون از اساتید فلسفه دانشگاه لندن نیز در این همایش اظهار کرد: از دیدگاه استاد شهید مطهری شر مطلق در جهان وجود نداشته و یک امر منحصر به فرد در جهان نیست.
لاریجانی: مطهری بهدنبال احیای فطرت انسانی با توجه به صفات بالقوه بود
علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش با بیان اینکه مهمترین نگاه و روش فلسفی شهید مطهری نگاه عقلانی بود اظهار کرد: نگاه عقلانی با نگاه فلسفی تفاوت دارد.
لاریجانی عنوان کرد: شهید مطهری در بسیاری از مواقع تقریری متفاوت در موضوعات مختلف ارایه میکند از جمله اینکه شهید مطهری با انتقاد از فلسفه کانت عنوان میکند که تئوری شناخت در فکر کانت بر اساس موضوعات ذهنی شناخته شده است.
رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به نگاه شهید مطهری به آزادی گفت: وی مرز آزادی را مرز ارزشهای انسانی میداند که با مرز آزادی دیگران که تفکر غربی است تفاوت دارد؛ شهید مطهری به شدت فطرتمحور و بهدنبال احیای فطرت انسانی با توجه به صفات بالقوه آن است.
حدادعادل: شهید مطهری یک فیلسوف عقلگرا و یک عارف علاقمند به عرفان اسلامی بود
غلامعلی حدادعادل نیز در همایش بینالمللی اندیشههای فلسفی استاد مرتضی مطهری با اشاره به اینکه از شهید مطهری دو میراث ارزشمند دانش و روش ایشان به یادگار مانده است تاکید کرد: میراث روشی شهید مطهری ماندگارتر و کارسازتر از میراث دانشی ایشان است.
وی یادآور شد: باید از شهید مطهری روش فکری ایشان را آموخت چرا که او با چشم عقل به دنیا مینگریست و این در حالی است که معارف دینی ما دارای وجه عقلانی است.
مشاور عالی مقام معظم رهبری با اشاره به اینکه نگاه عقلانی شهید مطهری دلیلی بر مخالفت ایشان با عرفان نیست گفت: ایشان را هم میتوان یک فیلسوف عقلگرا دانست و هم یک عارف علاقمند به عرفان اسلامی معرفی کرد.
حداد عادل با اشاره به روش شهید مطهری در نگاه عقلی به دین اظهار کرد: شهید مطهری با دید ژرف خود وحدت اسلامی بین شیعه و سنی را با تکیه بر نگاه عقلی در پیش گرفت و مصلحت مسلمین را در این میدانست که به دشمن مشترک بیاندیشند.
وی در ادامه تصریح کرد: شهید مطهری با بهرهگیری از چنین شیوهای توانست با منکران وحی نیز به گفتوگو بنشیند زیرا وجه عقلی نقطه اشتراک همه انسانها است.
شهید مطهری فیلسوف شهید در راه عشق به خرد
در اختتامیه همایش اندیشههای فلسفی شهید مطهری که در مرکز همایشهای دفتر تبلیغات برگزار شد جیمز کلارک این همایش را فرصت خوبی برای رفع سو تفاهمات فلسفی و پروفسور گوئن گریفیت دیکسون فرصت خوبی برای آشنایی با اندیشههای و نگاههای متفاوت فلسفی اندیشمندان اعلام کرد.
همچنین چارلز تالیور فیلسوف آمریکایی نیز در پایان این همایش شهید مطهری را بیش از آنکه فیلسوفی شهید در راه ایمان بداند شهید در راه عشق به خرد دانست.
آرای اندیشمندان و فیلسوفان غربی بعد از آشنایی آنها با تفکرات فلسفی شهید مطهری که همگی نشان از قبول برتری نظریههای این فیلسوف مسلمان نسبت به افرادی از قبیل کانت و راسل داشت و همچنین بیان لزوم برگزاری این نوع همایشها برای رفع سوءتفاهمات فلسفی غرب با اسلام گویای این بود که در شناساندن اندیشههای شهید مطهری همچنان باید تلاش شود.
منبع: فارس