به بودجه ای بدبینانه نیاز داریم

به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) حسین راغفر،اقتصاددان و استاد دانشگاه الزهرا (س)، در مصاحبه ای پیرامون مسایلی چون بودجه 94، کاهش قیمت نفت، راه های مقابله با این مساله و... سخن گفت که متن آن به نقل از خبرآنلاین در زیر می آید:

نکته‌ای که در باب هزینه‌ها وجود دارد این است که اگرچه ساختار بودجه‌ای کشور به گونه‌ای است که 80 درصد منابع بودجه به هزینه‌های جاری نظیر حقوق و... اختصاص می‌یابد و کمتر از 20 درصد به تامین اعتبارات سرمایه‌ای، عمرانی و... تخصیص پیدا می‌کند اما همواره چالش بودجه کشور بعد از سال‌ های جنگ این بوده که هر سال بخش زیادی از هزینه‌ های عمرانی محقق نمی‌شود و بر عکس هزینه‌های جاری هر سال افزایش می‌یابد.

بنابراین دولت به راحتی می‌تواند برای آنکه بودجه‌ای بدون کسری تدوین کند یا در رقم هزینه‌ها بخصوص هزینه‌های غیر ضروری صرفه‌جویی کند یا میزان اتکای منطقی به درآمدهای مالیاتی را افزایش دهد.

در مورد گزینه دوم خوشبختانه می‌بینیم در دولت طیف نگاهی برای افزایش درآمدهای مالیاتی شکل گرفته که این افزایش در قالب قلمرو مالیاتی است نه در قالب فشار مالیاتی. در این خصوص می‌توان به ایجاد ظرفیت‌های مالیاتی که تاکنون مورد استفاده قرار نمی‌گرفت از جمله فرارهای مالیاتی اشاره کرد که دولت قصد دارد بخشی از این کسری ناشی از کاهش قیمت نفت را از این قسمت تامین کند. قطعا وجود بیش از 40 درصد فرار مالیاتی در اظهار نظرهای رسمی و حوزه‌ هایی که از قلمرو مالیات در امان مانده‌اند و حوزه‌هایی که توسط نظام مالیاتی شناسایی نشده‌اند در این شرایط می‌توانند به تامین درآمدهای بودجه کمک کند، اگرچه نظر مجلس از همین ابتدا بر افزایش نرخ رسمی ارز به 2850 تومان استوار بوده است.

قبل از آنکه در مورد خوب یا بد بودن افزایش نرخ رسمی ارز برای تامین کسری بودجه قضاوت شود، باید توجه کرد که این موضوع را می‌توان به عنوان یک راه حل قبول کرد ولی در این صورت دولت باید توانمندی خود را در کنترل نرخ ارز در بازار اثبات کند چراکه اگر این راه حل گزینه انتخابی دولت باشد نوعی تهدید به نام بازی خطرناک با ارز در انتظار دولت خواهد بود که سال‌های گذشته نتیجه آن را دیده‌ایم.

البته در شرایط کنونی اگر افزایش 10 درصدی نرخ رسمی ارز آخرین راه حل مقطعی و تاکتیکی باشد و همزمان مدیریت نرخ ارز در بازار آزاد صورت گیرد، افزایش نرخ رسمی ارز را می‌توان یک راه‌حل قابل تامل دانست.

به هر حال دولت برای تامین بودجه سال 94 یا در درآمدهای مالیاتی و نرخ رسمی ارز تغییرات خواهد داد یا آنکه از تامین منابع سنواتی هرچند رقم برجسته‌ای نیست استفاده خواهد کرد یا هزینه‌ها را کم خواهد کرد.

 در هر صورت نباید فراموش کرد با توجه به اقتصاد مقاومتی آنچه مورد نیاز کشور است، بودجه‌ای با سناریوی بدبینانه که از وابستگی کشور به نفت بکاهد.

لایحه بودجه 94 در حالی تدوین شد که قیمت نفت در بازار‌های جهانی بیش از 30 درصد کاهش داشت و این موضوع با توجه به اتکای بیش از 70 درصدی بودجه سال 93 به درآمدهای نفت، شرایط بودجه‌ریزی را برای دولت متفاوت از سال‌های قبل کرده است.

از این رو کاهش فراتر از 30 درصدی قیمت نفت، قطعا بر منابع و درآمدهای بودجه تاثیرگذار خواهد بود اما باید در نظر گرفت که این اتفاق فرصتی برای بررسی توانمندی‌های دولت هم از نظر علمی در مراحل تدوین لایحه و هم از نظر عملکردی در مراحل اجرای بودجه 94 نیز فراهم خواهد کرد. زیرا سناریوهای مختلفی برای آینده قیمت نفت ترسیم شده که سناریوی غالب آن افزایش نیافتن معنادار قیمت نفت حداقل در 6 ماه آینده است.

به هر حال بیشترین تمرکز در لایحه بودجه سال 94 با توجه به قیمت جدید نفت در بازارهای جهانی بر مبحث منابع و درآمدها است و دولت در تدوین بودجه 94 روی منابع دیگر و از این مهم‌تر روی هزینه‌ها دوباره کار خواهد کرد.