ایمنی رآکتور آب سنگین اراک، مورد تایید آژانس است/ حفظ استقلال کشور بدون هزینه نیست

به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) علی اکبر صالحی در گفت وگو با تسنیم، درباره اهمیت انرژی هسته ای و پاسخ به برخی شبهات درباره بی فایده بودن این فناوری برای کشور سخن گفت که در زیر می آید: 

در آغاز باید به این نکته اشاره نمود که اگرچه انقلاب اسلامی ایران به‌عنوان یک خیزش و نهضت فرهنگی و بر مبنای ایستادگی و پایداری در برابر قدرت‌های سلطه‌گر تولّد یافته و به حیات خود ادامه داده است، امّا این بدان معنا نیست که می‌توان سرمایه‌گذاری در حوزه علوم و فنون مختلف از جمله فنّاوری هسته‌ای را به زورآزمایی در برابر قدرت‌های جهان فرو کاست. یکی از اهداف ملّت بزرگ ایران در انقلاب اسلامی ممانعت از نابودی منابع حیاتی کشور، پاسداری از منافع ملّی و عدم هدر دادن سرمایه‌های متعلق به نسل‌های آینده است.

از این منظر نظام جمهوری اسلامی ایران با توجّه به سرشت و ماهیّت مردمی خود، همواره حفظ منافع کلان ملّـی را وجهه همّت خویش قرار داده است. هرچند دستیابی به فنّاوری هسته‌ای به بخشی از غرور ملّی ملّت ایران تبدیل شده است، امّا نباید چنین پنداشت که بدون توجّه به الگوی هزینه ــ فایده و بدون توجّه به مصالح کلان ملّی، می‌توان به حرکت در این زمینه ادامه داد.

امروزه دیگر بر همگان آشکار شده است که با توجّه به پایان‌پذیر بودن منابع فسیلی و نیاز روزافزون جوامع انسانی به منابع جدید انرژی نمی‌‌توان از مزایای فنّاوری‌های نوین، از جمله فنّاوری هسته‌ای چشم پوشید.

شایان ذکر است که پیش از پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی، موضوع بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای از سوی کشورمان توسط کار‌شناسان موسسه پژوهشی استـنفـورد (SRI) در دستور کار قرار گرفت و پس از بررسی ابعاد و زوایای مختلف آن توصیه شد تا نسبت به تامین برق هسته‌ای تا حد 20 هزار مگاوات اقدام شود.

بر این اساس پروژه‌های متعددی از جمله ساخت دو راکتور اتمی در ساختگاه بوشهر و دارخوین، ساخت تاسیسات مربوط به غنی‌سازی در اصفهان و چند پروژه دیگر با حمایت ایالات متحده آمریکا، فرانسه، آلمان و برخی کشورهای دیگر آغاز شد. امّا پس از پیروزی نهضت اسلامی تقریبا تمام این فعالیّت‌ها در محاق تعلیق و تعطیل قرار گرفت.

پس از استقرار نظام مقدّس جمهوری اسلامی ایران متاسفانه کشورهای غربی با اِعمال استاندارد دوگانه اعلام نمودند که ایران به‌هیچ‌روی نیازمند برخورداری از فنّاوری هسته‌ای نیست امّا نظام اسلامی بر مبنای حقوق مسلّم کشورمان در چارچوب میثاق‌های بین‌المللی و بر پایه قوانین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و با التزام عملی به معاهده منع گسترش تسلیحات اتمی (NPT) دستیابی به انرژی هسته‌ای را در دستورکار قرار داد.

ذکر این نکته ضروری است که دبیر کل مجمع جهانی انرژی اخیرا اظهار داشته است که طبق آخرین محاسبات انجام شده، بهره‌برداری از عمده منابع فسیلی در سطح زمین، تنها تا سال 2050 میلادی امکان‌پذیر خواهد بود. این نکته بیانگر دغدغه و نگرانی جهانیان از پایان یافتن منابع عمده انرژی است. نباید از نظر دور داشت که تامین انرژی مورد نیاز کشور در آینده تنها بخشی از برکات بهره‌مندی از علوم و فنون هسته‌ای را شامل می‌شود. امروزه کاربردهای متنوع و گوناگون فناوری هسته‌ای در عرصه پزشکی و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج و همچنین کاربرد آن در حوزه کشاورزی و صنعت به‌هیچ‌وجه قابل انکار نیست. افزون بر این باید به این نکته نیز اشاره نمود که فنّاوری هسته‌ای در مقام یکی از فنّاوری‌های بر‌تر (HIGH-TEC) موجب رشد و ارتقای دیگر علوم و فنّاوری‌ها نیز خواهد شد.

فنّاوری هسته‌ای، به‌دلیل برخورداری از استاندار‌دها و روشهای بسیار دقیق از این ظرفیت برخوردار است تا به دیگر شاخه‌های علوم و فنّاوری‌های جدید یاری رساند، به‌عنوان نمونه اگر نقش فنّاوری هسته‌ای در حوزه پزشکی نادیده گرفته شود، فرآیند تشخیص و درمان بسیاری از بیماری‌ها با مشکلات اساسی مواجه خواهد شد. بسیاری از بیماران خاص، همچون مبتلایان به انواع سرطان از درمان بیماری خود باز خواهند ماند. اکنون تشخیص زودهنگام سرطان‌ها تنها با استفاده از رادیودارو‌ها امکان‌پذیر می‌باشد. در حوزه صنعت نیز بدون استفاده از تجهیزاتی مانند چگالی‌سنج و سطح‌سنج هسته‌ای، فعالّت بسیاری از صنایع امکان‌پذیر نخواهد بود. در زمینه کشاورزی نیز ماندگاری و تضمین عدم اتلاف تولیدات تنها با استفاده از فنّاوری هسته‌ای میسّر است.

بدون تردید هر موضوعی به‌ویژه موضوع‌های تاریخی از ارزش و اهمیّت خاص خود برخوردارند و باید آنها را در زمینه و بافت تاریخی و سیاسیِ زمان خود مورد بررسی و ارزیابی قرار داد. باید گفت که تلاش برای ملّی شدن صنعت نفت و همچنین مجاهدت برای دستیابی بومی هسته‌ای، هریک در جایگاه خود بیانگر روحیّه استقلال‌طلبی و عزم و اراده ملّی جهت پاسداری از منافع ملّت ایران است، امّا مقایسه سطحی میان این دو موضوع که به‌لحاظ زمانی پنجاه سال با یکدیگر فاصله دارند، منطقی به نظر نمی‌رسد.

راکتور آب سنگین اراک موسوم به IR40 یکی از پروژه‌های سازمان انرژی اتمی ایران است که تحت پادمان جامع آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار دارد. عمر مفید راکتور تحقیقاتی تهران رو به اتمام است، ضروری بود تا راکتور دیگری جایگزین آن شود تا به فرآیند تولید رادیوایزوتوپ‌ها و انجام تحقیقات پزشکی یاری رساند. این راکتور که نماد بومی‌سازی ساخت راکتور تحقیقاتی و جلوه‌ای از تلاش‌های ارزشمند محقّقان ایرانی است برای فعالیّت خود به سوخت اورانیوم طبیعی نیازمند است. همین مساله زمینه‌ای فراهم نموده است تا ادعاهای بی‌اساسی پیرامون احتمال استفاده از پلوتونیوم قابل استحصال از سوخت راکتور توسط افراد مغرض و یا کم‌اطلاع از فرآیند ساخت و بهره‌برداری از تاسیسات اتمی، مطرح شود. لازم به ذکر است که این ادعا‌ها تنها جنبه رسانه‌ای داشته و میان صاحبان فن و متخصّصان این حوزه فاقد وجاهت است. افزون بر این، ایمنی این راکتور نیز همچون دیگر تاسیسات هسته‌ای کشور تحت نظارت کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و نظارت مرکز نظام ایمنی هسته‌ای کشور بوده و تاکنون در تمامی گزارش‌های رسمی، بر ایمن بودن تأسیسات هسته‌ای کشور تاکید شده است.

به‌عنوان مقدمه می‌توان گفت هر دستاوردی که از میزان وابستگی ما به کشورهای مدعی فنّاوری بکاهد، از ارزشی فوق‌العاده برخوردار است. ما باید ضمن تعامل سازنده با جهان و رفع هرگونه تردید پیرامون ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود، این عامل اقتدار را که به‌عنوان سند افتخار نظام اسلامی در عرصه داخلی و بین‌المللی جلوه‌گر شده است، حفظ نماییم.

به‌تعبیر دیگر ما ضمن رد ادعا‌ها و اتهامات واهی و پوشالی، مصمم هستیم تا از ثمرات و برکات علوم و فنون هسته‌ای که در بخش های گوناگون راهگشا خواهد بود، بهره‌مند گردیم.

در پایان مایلم به این نکته اشاره کنم که به‌هرحال حفظ استقلال و عزّت ملّی، بدون پرداخت هزینه امکان‌پذیر نیست و لازم است هر کشوری با رعایت مبانی خردِ سیاسی از جایگاه و حقوق خود در مجامع بین‌المللی دفاع نماید.